Uzman hekimden ailelere ‘internet oyunları’ uyarısı

İrem Çağla ZİNCİRLİ-Özenç KILIÇ/İSTANBUL, – Çocukların istismarına neden olacak içerikler barındırdığı gerekçesiyle dijital oyun platformu Roblox’a erişim manisi getirilmesinin akabinde internet oyunları tartışma yarattı. Bu oyunların çocukların ruh sıhhatine tesirlerini pahalandıran Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Tuncay Sandıkçı, “Eğer oyun bütün açıklığıyla yani hiçbir kısıtlama ve kademelendirme getirilmeden devam ederse çocuklar, kendini fazla kaptırabilir. Bilhassa uygunsuz cinsel içeriklerle karşılaşıp yaşlarına uygun olmayan yansılar verebilirler. Birtakım sıhhat meseleleri, ruh sıhhati sorunları ortaya çıkabilir. Örneğin, çocuk uyku sorunu yaşar, daha hudutlu, dertli olabilir. Siber zorbalığa yatkın hale gelebilir. Daha zayıf gördükleri çocuklara saldırabilirler. Aileler, çocuklarına bu kararın münasebetlerini çok kolay ve net bir lisanla anlatabilir. Pürüzün, çocuklarda çok büyük yaralar açmayacağını düşünüyorum” dedi.

Adana Cumhuriyet Başsavcılığı Bilişim Cürümleri ofisi, çocuk istismarına sebebiyet verebilecek içerikler barındırdığı tespit edilen Roblox’un yasaklanmasına karar verilmesini talep etmişti. Bilgi İletişim ve Teknoloji Kurumu (BTK), 7 Ağustos Çarşamba günü Roblox oyununa erişim pürüzü getirildiğini açıklamıştı.

Her yerde aranan adam, traktör lastiğinin altında meyyit bulundu

Fırtına tipi Viyana’ya bıraktı

Gazze’de yaptığı katliamda kaç kişiyi öldürdüğünü “İnanılmaz bir başarı” diye açıkladı

Erenköy Ruh ve Hudut Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Üsküdar Otizm Merkezi Çocuk ve Ergen Psikiyatri Uzmanı Dr. Tuncay Sandıkçı ise hususla ilgili “Roblox oyunu içerik ve süreç olarak hiçbir erişim mahzuru, kısıtlama olmadan devam ederse tehlike arz edebilir. Bilhassa hassas çocuklar için daha korkulu, toplumsal bağlantılarda zorlanan, daha dürtüsel ve dikkat meseleleri yaşayan sonuçlar doğurabilir” diye konuştu.

BASİTLİĞİ DAHA KOLAY İLGİ ÇEKİYOR

Dr. Tuncay Sandıkçı, “Oyun dediğimiz vakit bedensel olarak çocukların bir ortada olduğu, duyularına hitap eden, toplumsal hünerlerinin geliştiği, akıl yürütme maharetlerini kullandıkları, duygusal gelişimin değerli bir modülünü düşünüyoruz. Lakin sanal oyunlarda tam oyun olup olmadığı biraz tartışılabilir. Yani tırnak içinde oyun demek tahminen daha uygun olabilir. Sanal oyunlarda bu manada klasik oyunların tesirini gözlemleyemiyoruz. Bu manada geliştirici olmayabiliyorlar. Doğal buradan onların büsbütün makus olduğu ya da oynanmaması gerektiğini çıkaramayız. Roblox oyunu çocuklarda çok sık oynanan bir oyun. Yani biz de kliniğe her gelen çocuğa ‘bugün mesela bu oyunu oynuyor musunuz?’ diye sorsak muhtemelen ya oynamıştır ya da yakın vakitte bırakmıştır. Daha pikseli düşük daha mekanik ve daha manzara kalitesi zayıf bir oyun. Yani daha basitçe bir oyun. Bu kolaylığından ötürü muhtemelen çocukların ilgisini daha da kolay çekebiliyor, cezbedebiliyor. Lakin hangi yaşta oynandığı, nasıl oynandığı, ne kadar oynandığı ile alakalı sorunlar mevcut. Şayet aşikâr bir yaşın üzerinde olan bir oyun daha küçük yaşlarda oynanıyorsa yeniden aşikâr müddetler aşılıyorsa çocuk bir müddet sonra artık denetimi kaybediyormuş üzere hissediyorsa ya da artık oynadığı vakit ona hiç kâfi gelmiyorsa bu çocuklar için artık bir cins sorunlu oyun oynama durumunun geliştiğini gösterir” tabirlerini kullandı.

OYUN MÜHLETİ YAŞ ARALIĞINA NAZARAN BELİRLENMELİ

Oyunda öncelikle ailelerin internet kullanımıyla ya da internette oyun oynamayla alakalı genel bir bilgi sahibi olmaları değerli olduğunu belirten Dr. Sandıkçı, “Onların edindikleri bilgileri de çocuklara uygun bir biçimde aktarmaları son derece önemli. Çok keskin, yasaklayıcı yahut büsbütün ortadan kaldırıcı bir tavırdan fazla aşikâr kuralları öğretmek yeniden yerinde olur. Öncelikle çocuklara internetin de bir dünya olduğunu, o dünyanın kurallarıyla aslında yaşadığımız dünyanın kurallarının benzerlik gösterdiğini, orada da onlar oynayarak kendilerini bir biçimde hayatta tuttuklarını söz etmek gerekir. Muhakkak kurallar çerçevesinde oynamalarına müsaade etmek gerekir. Dünya Sıhhat Örgütü (DSÖ) ‘2 yaşına kadar hiçbir çocuğun ekran kullanmasına müsaade vermeyin’ diye uyarıyor. 2-5 yaş ortasında bir saate kadar ekran kullanım müddetine müsaade verilebiliyor. 5-9 yaş ortası 1-1.30 saate kadar çıkarılabiliyor. 9-12 yaş ortasıyla 1.30-2 saat ortası 12 yaşından sonrası biraz daha bu mühlet uzayabiliyor. Öncelikle bu müddete dikkat etmekte yarar var. Bu mühlet aşıldığında çocuklar kendini büsbütün buraya kaptırdıklarında dikkat işlevleri duygusal zorluklar olabilir. Çok kilo alımı, yemek yeme, uyku sıkıntıları kendini gösterebiliyor” dedi.

UYGUNSUZ MALZEMELER RUHSAL ZORLANMALARA YOL AÇABİLİR

Dr. Sandıkçı, “Roblox oyununda mühletler aşılıyorsa, bir mühlet sonra çocuk artık denetimini kaybetmiş üzereyse oynadığı oyun ölçüsü onu artık yetmemeye başlıyorsa, oyun içerisinde denetimsiz alanlara geçiş yapılıyorsa ki çevrim içi oyunlarda, bilhassa etkileşimin olduğu, yazışmaların, konuşmaların olduğu oyunlarda bir art taraf vardır. Buna daha derin internet tahminen denebilir. Bunlarla karşılaşıyorsa birçok açıdan çocuk bundan etkilenebilir. Kelam gelimi daha hudutlu, telaşlı bir çocuk olabilir. Uyku meseleleri yaşayabilir. Uygunsuz malzemelerle karşılaştığında bu onun dünyasında fazla gelebilir ve ruhsal zorlanmalara da yol açabilir. Bu cins oyunlarda en önemli uygunsuz malzemeler cinsel malzemeler oluyor. Çocuklar yaşına uygun olmayan şeylerle çok sık karşılaşabiliyor. Alışılmış bir yandan merak ediyorlar. Bir yandan da bundan uzak durmak onları kaygılandırabiliyor. Yanlış bir şeyler oluyor diye sezebiliyor. Bunları paylaşmak güç olabiliyor. Çocuklar bazen oyunlarda yeni siber zorbalıkla da karşılaşabiliyor. Yani oyunda yeteri kadar başarılı olamamasıyla, karakterinin hoş olmamasıyla ya da bir şeyleri tam olarak becerememesiyle alakalı online platformdaki öteki çocuklar başka çocuğun üzerine gidebiliyor. Fail olabiliyor. Yani zorbanın kendisi olabiliyor. Daha zayıf gördükleri çocuklara tırnak içinde yeniden saldırabiliyorlar. Bu da ayrıyeten diğer bir ruh sıhhati sonra olarak karşımıza çıkıyor” diye konuştu.

AİLELER ÇOCUKLARINA MAHZURUN MÜNASEBETİNİ NET BİR LİSANLA ANLATSIN

Erişim pürüzüne birtakım çocukların ve ailelerin çok reaksiyonlu olduğunu söyleyen Dr. Sandıkçı, ” Bir pürüz var, karar alındı. Aileler çocuklarına bu kararın münasebetlerini çok kolay ve net bir lisanla anlatabilir. Onların anlayabileceği bir mevzuda onlarla paylaşabilir. Neyin sakıncalı olduğu neyin olmadığına dair bilgiler verebilir. Diğer alternatiflerle, ruhsal muhtaçlıkları internet ya da oyun üzerinden karşılamayarak vakit geçirildiklerinde bu mahzurun çok büyük yaralar açmayacağını düşünüyorum. Şayet oyun bütün açıklığıyla yani hiçbir kısıtlama ve kademelendirme getirmeden devam ederse çocuklar buna kendini daha fazla kaptırabilir. Bu ebeveynlerin çok farkında olmadan ilerleyen bir süreç de olabilir. ya da o etkileşim içerisindeki her insanın etkileşim muhtaçlığı vardır. Başka gereçlerle, bilhassa uygunsuz cinsel içeriklerle karşılaşıp tekrar yaşlarına uygun olmayan yansılar verebilirler. Olağan burada çocukların gelişimi için olumsuz bir sonuç olur. Birtakım sıhhat meseleleri ruh sıhhat sorunları ortaya çıkabilir” ifadelerini kullandı.