Milyonlarca konut sahibi ve kiracıyı ilgilendiren e- kontrat düzenlemesi başlıyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nca yürürlüğe konulan 2023-2025 devrine ait Kayıt Dışı İktisatla Uğraş Aksiyon Planı’na nazaran, kira kontratlarının e-Devlet Kapısı üzerinden düzenlenmesi sağlanacak.

2024 sonuna kadar yürürlüğe girmesi beklenen bu sistem, kira mukavelelerinin kayıt altına alınmasını sağlayarak kayıtdışı ekonomiyi değerli ölçüde önleyecek.

Dijital ortamda yapılan mukaveleler, benzeri özellikteki kiralık mülklerin bedelleri hakkında bir bilgi tabanı oluşturarak, piyasada haksız rekabeti ve şişirilmiş kira bedellerini önleyebilecek.

Bu durum, hem kiracılar hem de konut sahipleri için daha adil bir piyasa oluşmasına katkıda bulunacak. Pekala bu aksiyon planı, konut sahiplerine ve kiracılara nasıl avantajlar sağlayacak? Yeni periyot kira bedellerini etkileyecek mi? İşte merak edilenler…

SİSTEMİN MERAK EDİLENLERİ

Dijital ortamdaki kira kontratı, pek çok kolaylığı sağlayacak. Birçok kurumda fizikî kontrat ibra etme yerine dijital ortamda süreçler daha süratli yapılabilecek.

Kiracı ve konut sahibi ortasındaki uyuşmazlıklarda mümkün mahkeme süreçlerinde bilgi ve doküman akışı kolaylaşacak. Sistem ile bölgesel kira oranları vatandaşların kira fiyatlarını karşılaştırma imkânını getirecek.

Bölgede ortalama rayiç bedeller görünecek, emlakçıların bu açıdan fiyatları ‘manipüle’ etmesinin önüne geçilecek. Devletin vergi kaybının önüne geçilecek. Bölgede tüm kira pahaları ortaya çıkacak biçimde bir bedel haritası oluşacak.

KONTRANT NASIL DÜZENLENECEK?

Bu kapsamda standart kira kontratlarındaki bilgilerin öncelikle malikler tarafından girilmesi istenebilir.

Bilhassa mukavelelerde yer alması gereken kiralanan yer, kira bedeli, banka hesap bilgileri, artışlar, kira müddeti, başlangıç tarihi üzere birçok bilginin yazılması, hatta ekleri varsa bunların da yüklenmesi gerekecek.

E-Devlet entegrasyonları kapsamında TKGM dataları üzerinden taşınmazın bilgileri alınabilir ve kontratın hangi taşınmaz için yapıldığı da belirlenmiş olur. Doldurulan kontrat kiracının onayına düşerek, barkodlu bir kira mukavelesi oluşturulabilir.

YAPILMAZSA NE OALCAK?

Yeni düzenlemede e-Devlet üzerinden mukavele kurulmazsa idari para cezası uygulanması planlanıyor. Bunun dışında şayet diğer bir karar konulmazsa kira kontratları ortasında kural olarak bir fark bulunmuyor.

Yazılı mukavelelere şu an uygulanan kurallar motamot uygulanmaya devam edecek.

KİRA BEDELLERİNİ ETKİLEYECEK Mİ?

E-Kontrat sistemi, kira bedellerinin tespitinde değerli bir rol oynayacak. Bu sistem sayesinde, Türkiye genelinde bir kira haritası oluşturulacak ve bu harita üzerinden kiralık mülklerin bedelleri dijital olarak izlenebilecek.

Sulh hukuk yargıçları, bu haritadan faydalanarak civardaki sokak ve caddelerdeki kira bedellerini çarçabuk görebilecekler. Bu durum, kira bedellerinin tespitine ait davalarda daha hakkaniyetli ve süratli karar alınmasını sağlayacak.

Sistem, piyasa kurallarına uygun kira bedellerinin belirlenmesine imkan tanırken, tıpkı vakitte haksız kira artışlarının da önüne geçecek. Böylelikle, hem mesken sahipleri hem de kiracılar için daha adil ve şeffaf bir kira piyasası oluşmasına katkı sağlayacak.

SAHTE MUKAVELELER SONA ERECEK

Kira mukavelelerinin e-Devlet sistemine kaydedilmesi ile kıymetli bir regülasyonun sağlanacağını da söz eden Altın Emlak Küresel Genel Müdürü Mustafa Hakan Özelmacıklı, “Ülkemizde 7 milyonu aşkın kiracı olduğunu düşünürsek sistemin çok kıymetli bir milat olacağını söz edebiliriz.

E-Devlet entegrasyonu ile 2.6 milyon düzeyindeki kira gelir vergisi mükellef sayısında değerli bir artış olabilir. Sistemin kira paha haritalarının oluşmasına da kıymetli yararları olacak.

Ayrıyeten uydurma imza ile yapılan kira mukaveleleri, alt kiralamalar ile yapılan yöntemsiz kiralamalar da son bulacaktır” dedi.

KİRA BEDELLERİ TAKİP EDİLECEK

Hazine ve Maliye Bakanlığı 2023’te beyanda bulunan konut sahibi sayısını 1.8 milyon olarak açıkladı. Böylece 3.7 milyon konut sahibinin taban beyanname vermediği ortaya çıktı.

Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve İdare Kısmı Lideri Prof. Dr. Harun Tanrıvermiş, kira kontratlarının artık e-Devlet üzerinden elektronik ortamda yapılmasının öngörüldüğünü anımsatarak mukavelelerin dijital ortama aktarılmasıyla konut piyasasının daha şeffaf ve sağlam olacağını bildirdi.

Tanrıvermiş, e-kira kontrat düzenlemesiyle e-Devlet üzerinden kira bedellerinin takip edileceğini söz etti.