Seçimlerden evvel sendikalar ve iş dünyası temsilcileri, çok sağcı Almanya için Alternatif (AfD) partisinin mümkün zaferinin sonuçları konusunda ihtarlarda bulunmuştu. Örneğin yatırımcı Olaf Zachert, “İnsanlar, beğenilen karşılanmadıklarını hissettikleri bir yere yatırım yapmak istemezler. AfD’nin güçlenmesi, pek çok yatırımcıyı huzursuz edecek ve bölgede bir yatırım yapmadan evvel iki kere düşüneceklerdir” görüşünü lisana getiriyor.

Alman Patron Sendikaları Konfederasyonu (BDA) Başkanı Rainer Dulger, istikrarlı bir siyaset için müreffeh bir iktisadın ne kadar kıymetli olduğunu vurguluyor ve “Mevcut seçim sonuçları, vatandaşların tasalarının arttığını ve ülkemizin hakikat tarafta geliştiğine dair itimat eksikliğini gösteriyor” diye konuşuyor.

Dulger, çok uçların yükselişinden Berlin’deki koalisyon hükümetini sorumlu tutuyor ve harekete geçilmesi davetinde bulunuyor:

“Sonuçlar, koalisyon hükümeti için açık bir ikaz işaretidir. Çünkü her hükümet istihdamı ve münasebetiyle toplumsal ahengi gözetmek zorundadır.”

Nitelikli işgücü açığı artabilir

Seçim sonuçlarının muhakkak olmasının akabinde iş etraflarından, bilhassa nitelikli işgücü derdinin daha da artacağı ve şirketlerden kaçışların başlayabileceği istikametinde ikazlar gelmeye başladı.

Ekonomist Monika Schnitzer, global rekabet içinde kendine istikrarlı bir yer edinmeye çalışan Saksonya ve Thüringen merkezli şirketler için işgücü badiresinin daha da vahim hale gelebileceğini belirtiyor: “Devlet ve eğitim kurumları esasen nitelikli eleman sorunu çekiyor ve bu nedenle hizmetlerini azaltmak zorunda kalıyor. Her iki eyaletteki kimi bölgelerin önümüzdeki yıllarda işgücünün yüzde 20 ila 30’unu daha kaybetmesi beklenen. Hasebiyle zati var olan vasıflı işgücü açığı daha da vahim bir hal alacaktır. Nitelikli göçü reddetmek yanlış bir sinyaldir. Bu tavır nedeniyle nitelikli çalışanlar, doğu eyaletlerini bir seçenek olarak görmeyecektir.”

Ekonomist Monika Schnitzer Fotoğraf: Stefan Boness/Ipon/IMAGO

Bölgeden kaçış hızlanabilir

Alman İktisat Araştırmaları Enstitüsü (DIW) Başkanı Marcel Fratzscher de istihdam ve yabancı sermaye kaybını öngörüyor:

“AfD, korumacılıktan, Avrupa’dan uzaklaşmaktan, yetişmiş emekçilerin daha az göç etmesinden, daha az açıklık ve çeşitlilikten yana. Bilhassa genç, nitelikli ve yüksek motivasyonlu beşerler bu iki eyaleti terk edecek ve takdir gördükleri yerlere gidecekler. Bu durum muhtemelen iflasların artmasına ve şirketlerin bölgeyi terk etmesine neden olacak.”

İşverenlere yakın Alman İktisat Enstitüsü (IW) Yöneticisi Michael Hüther de telaşlı. Telaşını, “Seçim sonuçları, iktisadi açıdan pek de düzgüne işaret değil. Zira iktisat, siyasi öngörülebilirliğe, kurumsal istikrara ve emniyetli çerçeve şartlarına gereksinim duyar” sözleriyle dile getiriyor.

Bitkom’un başkanı Ralf WintergerstFotoğraf: Martin Schutt/dpa/picture alliance

Teknoloji dünyası da endişeli

Alman bilgi ve telekomünikasyon sanayisinin çatı kuruluşu Bitkom’un başkanı Ralf Wintergerst, Saksonya ve Thüringen’deki seçim sonuçlarının, dijital iktisat için bir ihtar sinyali olduğunu vurguluyor:

“Almanya kozmopolitliği ve yenilikçi ruhu temsil eden bir ülke olarak kalmalıdır. Bu bedeller AfD tarafından temsil edilmeyecektir. Almanya, nitelikli işgücü muhtaçlığını nitelikli göç olmadan karşılayamaz. Saksonya’da planlanan yarı iletken fabrikalarını yurtdışından nitelikli işgücü olmadan çalıştıramayacağız. Zira bu çeşit üst seviye profesyoneller çalışacakları yeri özgürce seçebilirler.”

Federal seviyede mümkün etkiler

Seçimler, yurtdışında da ilgiyle takip edildi. Örneğin Capital Economics (CE), iki doğu eyaletindeki seçim sonuçlarının, federal seviyede direkt bir yansıması olmasını beklemiyor. Lakin CE Kıdemli Avrupa Ekonomisti Franziska Palmers, yeniden de orta ve uzun vadede birtakım tesirlerin görülebileceği görüşünde:

“AfD’nin kimi talep ve fikirleri, yerleşik partilerin seçim programlarına kesinlikle yansıyacaktır. Alman hükümeti sanayisizleşmeye karşı çok az şey yaparak Almanya ve Avrupa’daki katı kemer sıkma siyasetine sadık kalacaktır.”

Deutsche Bank Research (DBR) için seçim sonuçları “gelecek yılki genel seçimlerin bir ön gösterimi” değil. Çünkü Thüringen ve Saksonya’daki şartlar, tüm ülkeye uygulanamayacak kadar özel ve mahallî.

Geleceğe bakıldığında Deutsche Bank Research nispeten rahat:

“Mevcut bilgiler, şirketlerin yalnızca süreksiz ekonomik risklerden korktuğunu ve bunların öncelikle vasıflı işgücü arayışını etkileyeceğini gösteriyor.”

DBR ekonomistleri, Alman iktisat siyasetinin önümüzdeki yıllarda da temelden değişmesini beklemiyor: “Federal seviyede akla gelebilecek hiçbir hükümet koalisyonu, daha çok harcama yapmayacaktır. Zira bilhassa muhafazakâr güçler, kemer sıkma siyasetleri kelam konusu olduğunda bariz bir formda ‘şahin’ profiline sahip.”

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?