TÜRKİYE’de yaklaşık 400 bin, dünyada 10 milyon şahısta teşhis edilen Alzheimer hastalığının ekseriyetle ileri yaşlarda görüldüğünü belirten Nöroloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Emir Ruşen, “Hareketsiz hayat ve fast- food stili beslenmenin bu artışın en büyük nedeni olduğu bilinmektedir. Yüksek kolesterol, kalp damarlarını tıkayarak beyin damarlarına ziyan verir ve böylelikle Alzheimer riskini artırır. Bu yüzden kalp ve damar dostu besinlerden oluşan Akdeniz tipi beslenmeye geçilmelidir” dedi.

Medical Park Bahçelievler Hastanesi’nden Nöroloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Emir Ruşen, 1-30 Eylül Dünya Alzheimer Ayı hasebiyle, Alzheimer hastalığı hakkında açıklamalarda bulundu. Alzheimer hastalığının tarifini yapan Dr. Öğr. Üyesi Ruşen, “Alzheimer hastalığı, bilişsel (kognitif) bozukluk, duygusal ve davranışsal değişiklikler, fizikî ve işlevsel gerilemeler ve beyin fonksiyonlarındaki bozukluklara bağlı olarak zihinsel fonksiyonlarda gerileme, davranış problemleri ve fonksiyonellikte azalma ile giden dejeneratif (dokuların olağan yapılarının bozulup, olağan işlevlerini yapamayacak hale gelmesi) bir hastalıktır. Ayrıyeten, bilişsel gerilemenin yanında çeşitli nöropsikiyatrik davranışsal rahatsızlıklara neden olan, kişinin günlük hayat faaliyetlerinde bozulmalar ortaya çıkaran ve şahısta değerli fizikî ve ruhsal yıkımlar meydana getiren bir hastalıktır” diye konuştu.

‘YAŞ İLERLEDİKÇE RİSK ARTIYOR’

Alzheimer hastalığının yaşla ilgisine değinen Dr. Öğr. Üyesi Ruşen, “65 yaşın üzerindeki şahıslarda yüzde 3-11, 85 yaşın üzerinde ise yüzde 20-47 oranında görülme sıklığına sahiptir. Dünyanın değişik bölgelerinde yapılan çalışmaların gösterdiği sonuçlara nazaran, 65 ile 85 yaşları ortasında hastalığın görülme sıklığı her 5 yılda bir 2 katına çıkmaktadır. 65 yaşında görülme sıklığı yüzde 1 iken, bu oran 80’li yaşlarda yüzde 30’a yükselir ve yaş ilerledikçe risk artar. Yaşın ilerlemesi, Alzheimer riskini artıran en değerli etkendir. Genetik tesirler de yaşlanan bireyin Alzheimer hastalığına yakalanma ihtimalini artırmaktadır” dedi.

‘TÜRKİYE’DE 400 BİN ALZHEİMER HASTASI VAR’

Ülkemizde ve dünyada yaşlı nüfusun büyük bir süratle artmaya devam ettiğini belirten Dr. Öğr. Üyesi Ruşen, “Günümüzde dünyada yaklaşık 44 milyon bunama hastası var. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bilgilerine nazaran 2024 yılında ülkemizin 65 yaş üstü yaşlı nüfus oranının yüzde 10’un üzerine çıkacağı ve bunama hastalıklarının sıklığının büyük bir süratle artmaya devam edeceği varsayım ediliyor. Bu artış trendi sürerse 2050 yılında hasta sayısının tüm dünyada 135 milyona çıkması bekleniyor. Türkiye’de yaklaşık 400 bin, dünyada 10 milyon bireyde teşhis edilen Alzheimer çoklukla ileri yaşlarda görülür. Her 10 aileden birinin Alzheimer hastası akrabası var. Hareketsiz hayat ve fast- food usulü beslenmenin bu artışın en büyük nedeni olduğu bilinmektedir. Kilo artışı ve hareketsizlikle birlikte beyin kan akımının azaldığı, bunun da Alzheimer hastalığı açısından risk oluşturduğu varsayım edilmektedir. Hasta sayısının artması, toplumun ekonomik yükünün de artmasına neden olmaktadır” diye konuştu.

‘YAŞLILARDA ZİHİNSEL İDMANLA BUNAMA YAVAŞLATILABİLİR’

Alzheimer hastalığına yol açan nedenlerden bahseden Dr. Öğr. Üyesi Ruşen, şu bilgileri paylaştı:

“Yaş, cinsiyet (kadın), genetik yatkınlık, eğitim seviyeleri, baş travmaları, kardiyovasküler riskler, hipertansiyon, yüksek kolesterol seviyesi, diyabet, yüksek dozda sigara, alkol ve unsur kullanımı, sıhhatsiz hayat şartları, iş kaybı, büyük bir acı tecrübesi, depresyon ve gerilim, beyin ve damar hastalıkları Alzheimer için risk oluşturan başka etkenlerdir. Orta yaşlarda hami faktörlerin tesiri daha besbelli iken, risk altındaki yaşlılarda kollayıcı faktörlerin ve risk faktörlerinin düzenlenmesinin faydalı tesirinin olup olmadığı bilinmiyordu. Bu soruya yanıt olarak Finlandiya Sıhhat ve Refah Enstitüsü tarafından 2 yıl boyunca Finlandiya’daki 1260 yaşlı kişi (60-77 yaş arası) ile yapılan yaptığı FİNGER isimli bir bilimsel çalışma yaşlı şahıslarda beslenme tedbirleri, zihinsel antrenman, toplumsal aktiviteler ve kalp sıhhati tedbirleri ile yaşlılardaki zihinsel gerilemenin azaltılabileceği ve bunamanın kısmen önlenebileceğini göstermiştir. Böylece tertipli beslenme, daha toplumsal bir hayat ve zihinsel idmanların hastalığa karşı tesirli sistemler olduğu bilimsel olarak ispatlanmıştır. ”

‘BEYİN SIHHATİNİN KORUNMASINDA D VİTAMİNİ ÖNEMLİ’

D vitamini eksikliğinin dünya çapında çocukların ve erişkinlerin yaklaşık yüzde 80’ini etkileyen global bir sıhhat sorunu olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Ruşen, “D vitamini, bedende sayısız işleve sahiptir ve bilişsel fonksiyonlar için kıymetlidir. Tıpkı vakitte güçlü bir antioksidandır ve beynin damarsal sıhhatine katkıda bulunur. Giderek daha fazla bilgi, beyin sıhhatinin korunmasında D vitaminin kilit rol oynadığını düşündürmektedir. Yaşlı bireylerde D vitaminin düşük düzeyleri tüm nedenlere bağlı demans ile bağlı bulunmuştur. D vitamini ile ilgili son yapılan çalışmalarda damarsal sistemin korunmasında delillerin artması, bu vitamin ile beyin işlev ortasında bir bağ olduğunu düşündürmüştür” sözlerini kullandı.

‘ALABALIK VE SOMON ALZHEİMER RİSKİNİ DÜŞÜRÜYOR’

Alzheimer hastalığına karşı nasıl beslenmemiz gerektiğine değinen Dr. Öğr. Üyesi Ruşen, “Yüksek kolesterol, kalp damarlarını tıkayarak beyin damarlarına ziyan verir. Alzheimer riskini artırır. Bu yüzden kalp ve damar dostu besinlerden oluşan Akdeniz tipi beslenmeye geçilmelidir. Yağlı, tuzlu, kızarmış ve hazır yiyeceklerden uzak durup, zeytinyağı, balık, meyve ve zerzevat yüklü besinler tüketilmelidir. Beyin damarlarını genişleten ve unutkanlık üzere hafıza sorunlarına yeterli gelen biberiye, belleği geliştirmeye yarayan karnosik asit isimli bir antioksidan içerir. Unutkanlığa karşı ginkgo biloba bitkisinin, antioksidan özelliğiyle beyin ve hudut hücrelerinin yapısını stabilize ederek hür radikallere karşı bedeni savunduğuna inanılır. Balık beynin işlevsel olarak çalışması ve hafızayı kuvvetlendiren Omega-3 yağ asitleri bakımından güçlü içeriğe sahiptir. Alabalık ve somon Omega-3 yağ asitleri bakımından zengindir. Hastalığa yakalanma riskini düşürür” dedi.

‘GÜNCEL TEDAVİLERLE YENİ HUDUT HÜCRELERİ OLUŞTURULABİLİYOR’

Hastalığın tedavisinde ilaç tedavisiyle bir arada hastanın zihinsel kapasitesinin düzeltilmesi ve günlük ömrünün kolaylaştırılmasının amaçlandığını tabir eden Dr. Öğr. Üyesi Ruşen, şimdiki tedavi yaklaşımları hakkında ise şu bilgileri paylaştı: “Alzheimer hastalığında son yıllarda farklı tedavi usulleri hayli gündemdedir. Alzheimer hastalığında kullanılan spesifik ultrason dalgası tedavilerinden Transkranyal Pulse Stimulasyon usulüdür. Dünyada 170’e yakın merkezde bulunan sayılı tedavilerden biri olan TPS tedavisi de amiloid plakları amaç almaktan fazla beyinde nöroplastisite yani yeni sağlam hudut hücresi oluşturmayı hedefliyor.”