Özellikle çocukların duygusal dayanak alması gerektiğine dikkat çeken Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Verdikleri reaksiyonların mevcut bağlamda olağan olduğunu, bu çeşit felaketlerin anlaşılması ve kabullenmesinin herkes için güç olduğunu vurgulamak gerekir.” dedi. Felaketlerin akabinde toplumsal medya kullanımının sınırlandırılmasının, bilgi kirliliğinden korunmayı sağlayacağını aktaran Prof. Dr. Serdar Nurmedov, toplumsal travmaların panzehrinin dayanışma ve eğitimin güçlendirilmesi olduğuna, travmaların yanlışsız halde ele alınmaması durumunda, jenerasyonlar uzunluğu sürecek olumsuz tesirler bırakabileceğine vurgu yaptı.

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Serdar Nurmedov, üst üste yaşanan olumsuz olayların şahıslar ve toplum üzerindeki tesirlerinden bahsetti.

Yaşadığımız felaketler ve travmalar, dünyaya ve beşere dair birtakım temel inançlarımızı sarsıyor

İnsanların robot olmadığını, karmaşık fikirlerimiz, hislerimiz ve hislerimiz olduğunu söz eden Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “İster doğal afet olsun, ister insan eli ile gerçekleşsin felaketlere karşı reaksiyon veririz ve bu çok olağan.” dedi.

Dünyaya geldiğimizde hayat seyahatimize sevgi ve itimat dolu beşerler olarak başladığımızı aktaran Prof. Dr. Serdar Nurmedov, ancak zaman içerisinde yaşadığımız felaketler ve travmaların, dünyaya ve beşere dair birtakım temel inançlarımızı sarstığını söyledi.

Karmaşık hislerle çaba etmenin en düzgün yolu bu hislerin varlığını kabul etmek… 

Yaşanan son yangın felaketinden sonra, birçok insanın bir noktada dünyanın öngörülebilir olduğuna yahut yeterli insanlara makus şeyler olmayacağına dair inançlarının yerle bir olduğunu lisana getiren Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Bir yanda feryat-figan eden acı ve üzüntüye gark olan aileler ve sevenleri, öbür bir yanda tatillerine ve eğlenmeye kaldığı yerden devam eden bireyler, süreci dışarıdan takip eden bizlerde karışık hislere sebep oluyor. Bir yanda acı ve sıkıntı, öte yanda öfke ve kızgınlık üzere hislere kapılıyoruz.” dedi.

Her ne kadar bu karmaşık hislerle çaba etmenin birden fazla yolu olsa da en kestirme yolunun bu hisleri anlamak, manalandırmak ve bu hislerin varlığını kabul etmek olduğunu söyleyen Prof. Dr. Serdar Nurmedov, şöyle devam etti:

“Kabul etmek ile kabullenmek bir değildir. Kabul etmek demek, kaçınmamak demek, yok saymamak demek, varlığına müsaade etmek demektir. Zira bizi insan yapan hislerimizdir. Hislerimizi söz etmek, paylaşmak olumsuz olanları hafiflettiği üzere, olumlu olanları da arttırır. Hislerimizi bastırmak ve onları yok sayarak ‘normal’ davranmaya çalışmak bizi makus tesirler. Zira olağandışı bir durumda olağan reaksiyon vermenin kendisi anormaldir.”

İnsan eli ile ortaya çıkan felaketler öfkeyi tetikliyor 

İnsan eli ile ortaya çıkan felaketlerin birden fazla vakit öfkeyi tetiklediğinin altını çizen Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Kabullenmeyi zorlaştırır. Anlamayı ve anlamlandırmayı zorlaştırır. Bireyin adalet ve itimat hissini sarsar. Güvensizlik kişiyi ‘düzenin asla düzelmeyeceği’ fikrine sürükleyebilir. Kuralların adil bir biçimde işlemediği algısı bireyde telaş ve huzursuzluğa sebep olur. Haksızlığa uğrayan insanlarda ağır bir öfke hasıl olur. İçinde bulunduğu toplumun ve sistemin kendisini koruyamayacağını düşünür, kendine olan itimadı azalır ve dünyaya olan inancı sarsılabilir. Tüm bunların sonucunda şayet bu süreci güzel yönetemezlerse travma sonrası gerilim bozukluğu gelişebilir.” ihtarında bulundu.

Çocukların bu çeşit olaylara verdikleri reaksiyonlar olağan kabul edilmeli…

Yangında arkadaşlarını kaybeden, hayatını kaybedenler için üzülen ve haberlere maruz kalan çocukların duygusal gelişimi ve ruh sıhhatinin derinden etkilenebileceğini aktaran Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Bu çocuklar bu türlü durumlarda hiç olmadığı kadar ebeveyn takviyesine ve rehberliğine muhtaçlık duyarlar.” dedi.

Çocukların hislerini, hislerini ve niyetlerini açıkça ve ayrıntılı bir formda söz etmelerine müsaade edilmesi gerektiğine vurgu yapan Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Verdikleri tepkilerin mevcut bağlamda olağan olduğunu, bu çeşit felaketlerin anlaşılması ve kabullenmesinin herkes için sıkıntı olduğunu vurgulamak gerekir. Kayıp ve mevti anlatırken yaşına uygun sözler ve açıklamalar kullanılmalı. Toplumsal medya ve haber izleme mühletleri azaltılmalı. Tasalarını arttıracak konuşmalardan fazla inançta hissedebilecekleri ortam yaratılmalı ve rahatlatıcı etkinliklere yönlendirilmeliler. Rutinlerini sürdürmelerine itina gösterilmeli. En kıymetlisi, tavır ve davranışlarımız ile biz büyüklerin onlara örnek olmamız gerekir.” tekliflerinde bulundu.

Sosyal medya kullanımını sonlandırmak gerekir…

Sosyal medyada paylaşılan haberler bazen yararlı bilgi içerse de uzun müddet buna maruz kalmanın bizleri olumsuz etkileyeceğini aktaran Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Çünkü bir yerden sonra bilgi kirliliğine maruz kalırız. Bu sebeple yangının toplumsal medyada yarattığı tesirlerden kendimizi müdafaamız için toplumsal medya kullanımını sınırlandırmamızda yarar var. Doğrulanmamış kaynaklara prestij etmemeliyiz. Spekülasyonlara ve palavra haberlere karşı uyanık olmamız gerekir. Kümeleşme, ötekileştirme ve tartışma içeren ortamlardan olabildiğince uzak durmakta yarar var.” dedi.

Toplumsal travmalar toplumsal buhrana sebep olabilir! 

Travmaya maruz kalmanın bireyin ruh sıhhatini olumsuz tarafta etkilediği üzere, toplumun da ruh sıhhatini olumsuz istikamette etkilediğine dikkat çeken Psikiyatri Uzmanı Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Toplumun ruh sıhhati iki formda olumsuz etkilenir. Birincisi, büyük travmaların toplumun neredeyse tamamını etkilemesiyle oluşan afetler, savaş, göç üzere olaylar sonucu. İkincisi ise bir toplumun travmalarla sarsılmış bireylerden oluşması sonucu.” dedi.

Öte yandan üst üste yaşanan olumsuz olayların sonucu gelişen travmaların yalnızca ferdî ruhsal sıhhat üzerinde değil, birebir vakitte toplumsal bağlar, inanç duygusu ve toplumsal dayanışma üzerinde de olumsuz tesirler yaratabileceğine vurgu yapan Prof. Dr. Serdar Nurmedov, şunları söyledi:

“Nasıl ki, kişisel travmalar şahıslarda buhrana sebep olabiliyor ise, toplumsal travmalar da toplumsal buhrana sebep olabilir ve toplumsal hafızayı tesirler. Şayet toplumsal hafızayı olumsuz istikamette etkileyen bu toplumsal buhran sağlıklı bir halde ele alınmazsa, kuşaktan jenerasyona aktarılabilir ve o toplumu oluşturan bireylerin kimlik oluşumunda temel rol oynar.”

Toplumun toplumsal norm ve etik anlayışı bozulabilir! 

Toplumsal travmaların belirtilerine değinen Prof. Dr. Serdar Nurmedov, sosyal ve kurumsal inancın azalabileceğini yani insanların toplumsal kurumlara ve öbür bireylere inanç duymakta zorlanabileceğini söyledi.

Toplumun travmaya maruz kalan bölümlerinin, olaylar karşısında kendilerini yalnız ve çaresiz hissedebileceklerinin de altını çizen Prof. Dr. Serdar Nurmedov, şöyle devam etti:

“Benzer travmalardan etkilenen bireyler travmanın sebep olduğu ağır gerilim ve tehdit algısı sebebi ile içine kapanır ve emsal hislere sahip insanlara yakınlaşma eğiliminde olurlar. Toplum içinde bir nevi kümeleşmeler hasıl olur. Kelam konusu toplumda depresyon, travma sonrası gerilim bozukluğu (TSSB) ve anksiyete üzere ruh sıhhati problemlerinde artış gözlenebilir. Toplumun toplumsal norm ve etik anlayışı bozulabilir. Klâsik yapı, hayat biçimi ve aile kurumu erozyona uğrayabilir. Toplum bağımlı, pasif, sessiz, inançsız ve kuşkucu hal alabilir.” 

Toplumsal travmanın panzehri toplumsal dayanışma ve eğitim! 

Psikolojik uygun oluşun sağlanması için toplumun bilinçlendirilmesinin ve eğitimin de değerli rol oynadığına vurgu yapan Prof. Dr. Serdar Nurmedov, “Travmaların olağan bir reaksiyon olduğunu ve bunlarla başa çıkmanın yollarını anlatan eğitim programları düzenlemek, bireylerin farkındalığını artırır. Ruhsal dayanıklılığı güçlendirme yollarını öğretmek de bu süreçte tesirlidir. Tüm bunlara ek olarak, toplumda ruhsal takviye ve terapi hizmetlerine erişimi artırmak, bireylerin travmalarıyla başa çıkma sürecine yardımcı olur. Toplumsal travmanın en büyük panzehri toplumsal dayanışma ve eğitim diyebiliriz.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı