İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) yaptığı araştırmaya nazaran, İstanbul’da ortalama kira bedeli taban fiyatın 1,5 katına kadar çıktı. 3 yıl içerisinde yoksulluk hududu 7 kat, açlık hududu 5 kat arttı. Avrupa’nın en düşük taban fiyatına sahip, hayat maliyetinin Türkiye‘ye kıyasla kat be kat düşük olduğu Bulgaristan‘da dahi minimum fiyat, Türkiye‘deki taban fiyatın üstünde.

İBB’ye bağlı İPA tarafından “İstanbul’da minimum fiyatlı olmak-yaşam maliyeti temelli bir taban fiyat politikası” raporu hazırlandı. Raporda, 2024 yılı minimum fiyatı netleşmeden evvel 2023 minimum fiyatının İstanbul’daki alım gücü, öbür ülke taban fiyatları ve hayat maliyetiyle münasebeti incelendi. Raporda, taban fiyat ne kadar artarsa artsın her gün tırmanan enflasyon oranını yakalayamadığına dikkat çekilerek “Gıda ve konut başta olmak üzere pek çok mecburî harcama, İstanbul’da yaşayan haneler için öbür kentlere kıyasla çok daha değerliye mal oldu” bilgisine yer verildi.

İSTANBUL’DA KİRALAR 2019’A NAZARAN YÜZDE 732,1 ARTTI

Rapora nazaran, İstanbul’da kasım 2023’te kira fiyatları bir evvelki seneye nazaran yüzde 75,7, 2019’un tıpkı ayına nazaran yüzde 732,1 arttı. Ortalama kira bedeli minimum fiyatın 1,5 katına kadar çıktı. Raporda, “Yapılan hesaplamalar bir haneye iki taban fiyat de girse İstanbul’da ömür maliyetinin karşılanmasının kolay olmayacağını ve yoksulluk sonunun eşiğinde bir hayat sürüleceğini gösteriyor. Yapılan artırımlara karşın İstanbul’un ömür maliyetini yakalayamayan taban fiyat sebebiyle gençlerin iş arama ve çalışma motivasyonlarının kırıldığı, kolay yoldan para kazanma stratejilerine yöneldikleri görülüyor” tespiti yapıldı.

“BULGARİSTAN’DA MİNİMUM FİYAT TÜRKİYE’DEN DAHA YÜKSEK”

Avrupa Komitesi 2023 ocak datalarına nazaran, AB üyesi ülkelerde en düşük minimum fiyat Bulgaristan‘da bulunuyor. Bulgaristan‘daki taban fiyat 12 bin 732 lira ve bu haliyle de Türkiye‘deki üsgari fiyatın üstünde. İPA raporunda, buna ait “Türk lirasının kıymet kaybetmesi sebebiyle, Türkiye dolar cinsinden minimum fiyatın en düşük olduğu ülkeler ortasındadır. Üstelik, geçtiğimiz yıl Bulgaristan son 24 yılının en yüksek enflasyon düzeyine ulaşmış, buna karşın yaşanan artış sadece yıllık yüzde 15,3 oranda olmuştur. Ömür maliyetinin Türkiye’ye kıyasla kat be kat düşük olduğu Bulgaristan’da dahi minimum fiyat Türkiye’deki minimum fiyatın üstünde” değerlendirmesi yapıldı.

“YOKSULLUK HUDUDU 7 KAT ARTTI”

İki yetişkin ve 2 çocuğun yaşadığı bir aile için 2023 kasım ayındaki taban ömür maliyeti 47 bin 493 TL olarak hesaplandı. Yoksulluğun 7 kat arttığı belirtilen raporda şu tabirlere yer verildi:

“2020 yılında bu sayılar açlık sonu için bin 116 TL, yoksulluk sonu için 3 bin 539 TL olarak tespit edilmişti. Yalnızca 3 yıl içerisinde yoksulluk sonu 7 kat, açlık sonu 5 kat artmıştır. Taban fiyattaki besbelli artışa karşın, yalnızca üç yıl içerisinde minimum fiyat ile yoksulluk hududu ortasındaki makas açılmış, iki taban fiyat dahi İstanbul’da yoksulluk hududunun aşılmasına yetmeyecek düzeye gelmiştir.”