Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. Tuğhan Utku, bu yıl viral enfeksiyonlar nedeniyle ağır bakımlara yatışlarda mevsim normallerinin üzerinde bir artış yaşandığını belirtti. Utku, “Bu mevsimde ağır bakım talepleri her vakit artar. Lakin bu yıl biraz fazlaca bir baskı hissettik hasta sayısı itibariyle. Ağır bakımlarda kabaca yüzde 65-70 civarında seyreder doluluklar olağan devirlerde. Şu anda bu oranın yüzde 100’ler civarında olduğunu öngörüyoruz” dedi. Utku, pandemi periyodunun bağışıklık sistemini olumsuz etkilemesi, maske takmamak, çok sayıda virüsün dolanımda olması üzere nedenlerin yoğunluğun artmasında tesirli olduğuna da dikkat çekti. Gerçek ağır bakım hastalarına yatak bulmakta külfet yaşandığını da kaydeden Utku, planlı ameliyatların bu nedenle ertelenmek zorunda kalındığını vurguladı.

Artan viral enfeksiyonlar ve çok çeşitli virüslerin dolanımda olması nedeniyle ağır bakımlarda doluluk sorunu yaşanıyor. Türk Ağır Bakım Derneği Lideri Prof. Dr. Tuğhan Utku, doluluk oranlarının yüzde 100’ü bulduğunu kaydederek, planlı ameliyatların da bu nedenle ertelendiği ya da iptal edilmek zorunda kalındığı istikametinde alandaki meslektaşlarından geri bildirimler aldıklarını söyledi. Prof. Dr. Utku, “Şu anda bilhassa İstanbul’da çok daha besbelli olmak üzere Türkiye’nin genelinde ağır bakım yatakları dolu olduğunu alandan öğreniyoruz. Sıhhat Bakanlığı ve Vilayet Sıhhat Müdürlükleri bu hususta aksiyon almış durumdalar. Geçen hafta İstanbul’da ağır bakımlar tek tek gezilerek mevcut olan durum tespiti yapıldı ve boş yatak durumu, mevcut olan hastaların profili ele alındı. Bu mevsimde ağır bakım talepleri her vakit artar. Fakat bu yıl biraz fazlaca bir baskı hissettik hasta sayısı itibariyle. Ağır bakımlarda kabaca yüzde 65-70 civarında seyreder doluluklar olağan devirlerde. Şu anda bu oranın yüzde 100’ler civarında olduğunu öngörüyoruz” dedi.

“KOVİD PERİYODUNDAKİ ÜZERE YENİ YATAKLAR AÇILIYOR”

Yoğun bakımlarda kullanılabilir yatak uygunluğu olmayınca ameliyat sonrası kesinlikle ağır bakım takibi gereken hastalar için planlanan büyük ameliyatların da ya ertelenmesi ya da iptal edilmesinin sözkonusu olduğunu belirten Prof. Dr. Utku, şunları söyledi: “Mesela Kovid devrindeki üzere yine ağır bakım yatak sayılarının artırılmaya başlandığını duyuyoruz. Örneğin sabit 40 ağır bakım yatağı olan bir merkez, bu harikulâde durumda 20-30 yatak daha açalım, muhtaçlığı karşılayalım halinde bir uygulamaya var. Karşılaştığımız viral enfeksiyonlar bir kokteyl üzere geliyor karşımıza. Tek başına Kovid olan da var, influenza olanlar da, farklı virüsler de ya da bunların birarada olduğu hasta kümeleri da var; fakat hakikaten çok alışmadığımız bulgularla seyreden ya da alıştığımız bulguların sıralamasının değiştiği, kimilerinin çok baskın olduğu farklı farklı enfeksiyon tipleriyle karşılaşıyoruz.”

“YOĞUN BAKIMLAR AÇISINDAN EN BÜYÜK SORUN YARATAN ZATÜRRELER”

Bu yıl yaşanan bu durumda havaların çok yumuşak gitmesinin de tesiri olabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Utku, pandemi devrinin de tesirine değinerek, “Çok soğuk havalarda bizim kendi aldığımız tedbirler, topluluk içinde olma rollerimiz azalıyor. Havalar biraz daha sıcak olunca çok daha yakın, hür davranabiliyoruz. Bilhassa pnömoni-zatürre ile kendini gösteren bir enfeksiyon karışımıyla karşı karşıya kalıyoruz. Ağır bakımlar açısından en büyük sorun yaratan zatürreler. Nefes almada zorlanmalar, ağır öksürük, ateş, halsizlikle seyreden tipik olarak zatürre üzere seyreden hasta kümeleri ağır bakıma geliyor. Bizlerin olağan bağışıklık yapısı Kovid devrinde bozuldu. Zira bizi 2-3 yıl boyunca alandaydık ancak, vatandaşımızın sıhhat durumu güya hiç hastalıklarla karşılaşmamış hale döndü; güya çocukluk safhasına dönmüş üzere oldu. Hudutta yaşta olanlar yani ya çok küçükler ya da çok yaşlılar, kronik hastalığı olanlar önemli manada etkilendi ve pandemiye girişleriyle çıkışları ortasında çok önemli bir sıhhat durum farkı oluştu. İşte tam da bu hasta kümesi şu devirde amaç olan hasta kümesi.” dedi.

“YATAK SAYISI KÂFİ LAKİN KULLANIMI VERİMLİ DEĞİL”

Yoğun bakımların akut ve önemli sıhhat sıkıntıları olan kritik hastalara süratle tedavi verilmesi gereken yerler olduğuna da işaret eden Prof. Dr. Utku, Türkiye’deki en büyük sorunun ağır bakımların gerçek ağır bakım hastaları için efektif olarak kullanılamaması olduğunu kaydetti. Prof. Dr. Utku, “Türkiye ağır bakımlar konusunda en şanslı ülkelerden biri. 100 bin nüfus başına düşen ağır bakım yatağı 40 civarında olup dünyadaki en yeterli oranlardan biri bu; lakin bu kadar önemli manada ağır bakım yatak sayısına karşın bu türlü bir dert yaşanıyor olmasının temel kaynaklarından biri de hem önemli manada yaşlı hastamızda artış var; hem de onkolojik hasta kümesinde bir artış var. Bu iki kümesi bir ortaya koyduğunuzda esasen kapasitenin neredeyse yarısı kadarı işgal edilmiş oluyor” diye konuştu.

“YÜZDE 20’Sİ GERÇEK AĞIR BAKIM HASTASI DEĞİL”

Türk Ağır Bakım Derneği olarak bu bahiste bir çalışma yürüttüklerini de belirten Prof. Dr. Utku, kelamlarını şöyle noktaladı: “Verileri kıymetlendirme basamağındayız lakin şöyle bir ön kıymetlendirme yaptığımızda, Türkiye’de yüzde 20-30 oranında çabucak bütün hastanelerde bütün ağır bakım ünitelerinde aslında ağır bakımda yatmaması gereken, diğer alanlarda tedavileri yürütülmesi gereken hastalar üzere kıymetlendirilebilir. 36-38 bin civarında bir yataktan bahsettiğimizde, bunun yüzde 20’si binlerce yatak demek. Halbuki şu an bizim gereksinimimizi çözecek yatak sayısının üstünde bir sayıdan bahsediyoruz. Bu hastaların kaygılarına derman olacak farklı yapılanmalar yok. Tahminen palyatif üniteleri, tekrar yabancı ülkelerde olan orta ağır bakımlar üzere ya da hospis üzere, yani kendi başına hayatını sürdüremeyecek lakin akut tedaviye de muhtaçlığı olmayan hastaların bakılabildiği üniteler yaygınlaşabilirse, ağır bakımların üzerindeki bu yük kalkıp, ağır bakım yataklarını sahiden hak eden hastalara kullanmak imkanlı olabilir “