İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) anketinin Ocak 2024 devri sonuçları açıklandı.

Eşik paha olan 50,0’nin üzerinde ölçülen tüm sayıların dalda güzelleşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına nazaran, 2023 Aralık’ta 47,4 olan manşet PMI, Ocak 2024’te 49,2’ye yükselerek faaliyet şartlarındaki bozulmanın hafiflediğine işaret etti. Manşet PMI son dört ayın en yüksek bedeline ulaşsa da üst üste yedinci ay 50 eşik bedelin altında kaldı.

Faaliyet şartlarında olumsuz seyrin hafiflemesiyle uyumlu bir halde, üretimdeki azalış son altı ayın en düşük suratında ölçüldü. Anket iştirakçilerine nazaran ocak ayında talep kırılganlığını korumakla birlikte birtakım düzgünleşme işaretleri de gösterdi. Yeni siparişlerde daralma eğiliminin yedinci aya ulaşması, talepte devam eden kırılganlığı doğrulayan bir öbür gelişme oldu. Yeni ihracat siparişleri de yavaşladı, fakat kelam konusu yavaşlama epeyce ölçülü seviyede gerçekleşti. Yeni siparişlerdeki zayıflamaya bağlı olarak firmalar satın alma faaliyetlerini ve stoklarını da azalttı. Bununla birlikte, istihdam aralık ayındaki hudutlu artışın akabinde yeni yılın birinci ayında yatay seyretti.

Enflasyon son beş ayın en yüksek seviyesinde

Ocak’ta girdi maliyetleri enflasyonu besbelli bir halde ivmelenerek geçen yılın Ağustos ayından bu yana en yüksek seviyede gerçekleşti. İştirakçilerin kıymetli bir kısmı minimum fiyat artışının tesirlerine işaret ederken hammadde maliyetlerindeki yükseliş ile liradaki kıymet kaybının da fiyat baskılarına katkı yaptığı belirtildi.

Bunun sonucu olarak, imalatçılar kendi satış fiyatlarını da bariz bir süratte artırdı ve enflasyon son beş ayın en yüksek düzeyine ulaştı. Aralıkta yavaşça kısalan tedarikçilerin teslim mühletleri Ocak ayında uzama kaydetti. Kimi anket iştirakçilerine nazaran teslimat sürelerindeki artış Kızıldeniz’deki gelişmelerin yol açtığı sevkiyat gecikmelerinden kaynaklandı.

Veriler yıla güzel bir başlangıç yapıldığını gösteriyor

İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket dataları hakkında değerlendirmede bulunan S&P Küresel Market Intelligence İktisat Yöneticisi Andrew Harker, şunları söyledi:

“Ocak ayına ait PMI dataları, bölümde yavaşlama eğiliminin hafiflediği istikametinde olumlu sinyaller verdi. PMI ile resmi sanayi üretim dataları ortasındaki tarihi münasebet, yıla âlâ bir başlangıç yapıldığını gösteriyor. Bununla birlikte imalatçılar için hala kimi zorluklar kelam konusu. Maliyet enflasyonundaki süratli ivmelenme, kesin eser fiyatlarının yüksek oranda artmasına yol açarak talebi sınırlayıcı tesir yaptı. Öte yandan, Kızıldeniz’deki nakliye meseleleri, 2023’ün sonlarında güzelleşme gösteren tedarik zincirlerinde tekrar aksamalara yol açtı.”

Talep ve üretzim baskı altında

İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI raporu ham husus maliyetlerindeki yükseliş ve liradaki paha kaybının yanı sıra taban fiyat artırımının da tesiriyle yılın başında enflasyonun keskin bir halde hızlandığına işaret etti. Talep ve üretimin baskı altında kaldığı ocak ayında büyüme sırf kimyasal, plastik ve kauçuk dalı ile sonlu oldu. İstihdam tarafında ise daha olumlu gelişmeler öne çıktı ve on daldan beşi çalışan sayılarını artırdı. Ocak ayında girdi maliyetleri imalat sanayi genelinde besbelli artışlar kaydetti. Metalik olmayan mineral eserler hariç tüm dallarda enflasyon ivme kazandı. En keskin fiyat artışı kara ve deniz taşıtlarında kaydedilirken en düşük enflasyon ise ana metallerde gerçekleşti. Ocakta satış fiyatlarındaki en süratli artış da yeniden kara ve deniz taşıtlarında gerçekleşti ve bu bölümde enflasyon son beş ayın en yüksek düzeyine ulaştı. En yavaş artış ise metalik olmayan mineral eserlerde ölçüldü. Son eser fiyatları tüm bölümlerde aralık ayına nazaran daha süratli arttı.

İmalatçılar 2024 yılının başında kuvvetli bir talep ortamıyla karşı karşıya kaldı. Kimyasal, plastik ve kauçuk eserleri hariç tüm kesimlerde yeni siparişler yavaşlama kaydederken en sert düşüşün yaşandığı kesim ise giysi ve deri eserleri oldu. Dış talep tarafında ise daha olumlu bir tablo ortaya çıktı. Dört dalda yeni ihracat yeni siparişleri artış gösterirken en süratli genişleme makine ve metal eserlerinde gerçekleşti. Ocak ayında toplam yeni siparişlerde olduğu üzere üretimde de büyüme kimyasal, plastik ve kauçuk dalı ile sonlu kaldı. Üretimdeki en bariz yavaşlama ise metalik olmayan mineral eserlerde kaydedildi. Takip edilen on daldan yarısı yeni yıla istihdamını genişleterek başlangıç yaptı. Besin eserleri son dört ayda birinci kere çalışan sayılarını artırdı. Buna karşılık en besbelli istihdam kaybı ise giysi ve deri eserleri firmalarında görüldü.

10 bölümden yedisinde teslimat mühletleri uzadı

Ocak ayında Kızıldeniz’de yaşanan problemlere bağlı olarak ortaya çıkan gecikmelerin tesiriyle, rapor kapsamındaki on daldan yedisinde tedarikçilerin teslimat mühletleri uzadı. Teslimat müddetlerinde en besbelli artış kimyasallar, plastik ve kauçuk eserlerinde görüldü. Teslimatlardaki gecikmeler, satın alma faaliyetlerindeki genele yayılı azalmaya karşın gerçekleşti. Takip edilen on kesimden sekizinde satın alma hacmi geriledi.