Dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı ve Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütünün (OPEC) başkanı Suudi Arabistan, piyasada arz talep istikrarını sağlamak ve fiyatları petrol gelirinden faydalanabileceği düzeylerde tutmak gayesiyle üretimini 2022’den bu yana değerli ölçüde azalttı.

Ülke, birinci olarak Rusya’nın da dahil olduğu OPEC+ kümesinin Ekim 2022’den beri devam eden günlük 2 milyon varillik üretim kesintisine dahil oldu. Kasımda yapılan OPEC+ toplantısında, kelam konusu kesintinin 2024 yılının sonuna kadar sürdürülmesi kararlaştırıldı.

Suudi Arabistan birebir vakitte kümede kimi ülkelerin mayıs prestijiyle uygulamaya koyduğu günlük yaklaşık 1,6 milyon varil düzeyinde istekli kesinti yapma kararına da günlük 500 bin varil kesintiyle katkı sağlıyor.

Arz kesintilerine karşın fiyatların düşüş eğilimini muhafazası ve bu yılın birinci çeyreğinde arz fazlası beklentileri kümenin üretim kesintilerini daha da derinleştirmesine neden oldu.

Bu kesintilerin büyük kısmını göğüsleyen Suudi Arabistan, Temmuz prestijiyle günlük 1 milyon varil kesinti yapacağını duyurdu. Evvel 2023 yılının sonuna kadar ertelenen kesintiler, daha sonra da bu yılın birinci çeyreğini kapsayacak biçimde uzatıldı.

OPEC aylık petrol piyasası raporlarından edinilen datalara nazaran, Suudi Arabistan’ın üretimi Ekim 2022’deki kesintilerin öncesinde günlük 10 bin 991 varil iken Aralık 2022’de bu düzey günlük 8 bin 956 varile kadar geriledi.

Karar piyasalarda olumlu karşılandı

Enerji Araştırma ve Danışmanlık Şirketi IGM Energy Emtia Analisti Douglas McDonald, AA muhabirine yaptığı açıklamada, “Suudi Arabistan’ın üretimini günlük 1 milyon varil azaltma kararı sürpriz olmakla birlikte piyasalar tarafından olumlu karşılandı” tabirini kullandı.

McDonald, Suudi Arabistan Güç Bakanlığının Aramco’ya Mart 2020’de üretim kapasitesini 1 milyon varil artışla 13 milyon varile çıkarılması için talimat verdiğini anımsatırken, kelam konusu kararın Riyad’ın Rusya ile ham petrol fiyatı ve pazar hissesi konusunda uyuşmazlığa düştüğü bir periyotta alındığını kaydetti.

Suudi Arabistan’ın hedeflediği üretim artışına Ain Dar, Fazran, Berri, Dammam, Hureyş, Marjan ve Zuluf üretim bölgelerinde devam eden projelerle ulaşmayı hedeflediğinin altını çizen McDonald, “Söz konusu projelerin günlük yaklaşık 1,7 milyon varil ek üretim sağlaması beklenirken, tıpkı vakitte kapasitesini nispeten tamamlamış üretim alanlarındaki azalmaları da dengeleyeceği öngörülüyordu” değerlendirmesinde bulundu.

McDonald, Aramco’nun basın açıklamasında kullandığı azamî üretim kapasitesinin günlük 12 milyon varil düzeyinde “sürdürüleceği” sözünün, şirketin daha evvelki günlük 13 milyon varil kapasite maksadına ulaşmada zahmet çektiğine işaret ettiğini aktardı.

McDonald, “Üretim, Aramco’nun öngördüğünden daha evvel düşüşe geçmiş olabilir. Şirketin üretimini süratli bir biçimde artırma amacından vazgeçmesi, Suudi Arabistan’ın uzun vadede pazarın denetimini daha fazla elinde tutmayı amaçladığı manasına da geliyor” tabirlerini kullandı.

Maksimum üretim kapasitesinin üretimle değil kapasiteyle ilgili olduğunu hatırlatan McDonald, “Söz konusu kapasitenin artırılması şirkete üretim esnekliği sağlar ve bu üretimi kısa vadede artırabilme seçeneği sunar. Üretimi günlük 12 milyon varil düzeyinde tutma kararının fizikî olarak pek bir geçerliliği yok, zira Aramco Nisan 2020’den sonra nadiren günlük 11 milyon varilin üzerinde üretim yaptı” diye konuştu.

Kapasite artışından vazgeçme kararının piyasaya olumlu yansıdığını belirten McDonald, şöyle devam etti:

“Piyasalar bu kararı olumsuz karşılamadı zira üretimi artırma maksadı geçerliliğini yitirmeye başlamış durumdaydı. Pazar hissesi Riyad için değerli olsa da bu atılım, ülkenin 2020’den ders aldığını ve üretim düzeyinden çok fiyatı etkilemeye öncelik verdiğini gösteriyor.”

Saudi Aramco üretim kapasitesi kararı

Suudi Arabistan, pazartesi günü yaptığı açıklamada, ham petrol üretim kapasitesini günlük 1 milyon varil azaltmak için ulusal petrol şirketi Saudi Aramco’ya talimat verdiğini duyurmuştu.

Şirketin bu talimat doğrultusunda “maksimum sürdürülebilir kapasitesini 13 milyon varile çıkarma gayesine devam etmeyerek günlük 12 milyon varil seviyesinde” tutacağı açıklanmıştı.

Aramco, 2023’ün üçüncü çeyreğine ait finansal bilançosunda toplam hidrokarbon üretiminin günlük 12,8 milyon varil petrol muadiline ulaştığını açıklamıştı.