Rusya Seçim Komitesi, manipülasyon tezleri eşliğinde yapılan devlet başkanlığı seçiminde Kremlin önderi Vladimir Putin’in oyların yüzde 87’sini aldığını duyurdu. Komite bu oranın ülke tarihinde bir rekor olarak kayıtlara geçtiğini bildirdi.

Rus medyasının Merkez Seçim Kurulu’na dayandırdığı haberlere nazaran, kullanılan oyların yüzde 50’sinin sayılmasının akabinde Putin’in oy oranı yüzde 87.34 olarak kaydedildi.

Bu sonuca nazaran 71 yaşındaki Rusya önderi, yüzde 76,7 oy aldığı 2018 seçimlerine kıyasla bu seçimi yaklaşık on puan artışla kazanmış oldu.

Katılım da rekor düzeyde

Komisyon üç gün süren seçime iştirak oranının ise rekor seviye olan yüzde 74’ü aştığını bildirdi. Toplam seçmen sayısı 114 milyon.

Ancak siyasi eleştirmenler iştirak oranın yüksek olmasını baskı, zorlama ve seçim hilelerine bağlıyorlar.

Pazar akşamı seçimlerin akabinde yaptığı birinci açıklamada Putin, elde edilen sonucu vatandaşların itimat oyu olarak gördüğünü belirterek, halkın vaatlerin yerine getirileceğine dair umutlu olduğunun işareti olarak değerlendirdiğini kaydetti.

Seçim gözlemcileri ise protesto şovları eşliğinde yapılan seçimleri, tek bir gerçek muhalif adayın seçime girmesine müsaade verilmemesi nedeniyle demokratik olmayan bir seçim olarak nitelendirdi. Gözlemciler ayrıyeten ülkede toplanma özgürlüğü olmadığını ve medyanın da Kremlin denetiminde yayınlar yaptığını belirterek, bağımsız medyaya siyasi baskı uygulandığı tenkitlerini yönelttiler.

Rusya’da seçimler 3 gün sürdüFotoğraf: Dmitri Lovetsky/AP/picture alliance

Muhalifler endişeli

Rusya’da muhalefet Putin’in Ukrayna’ya karşı yürüttüğü savaşı desteklemiyor. Savaşa yönelik tenkitlerde bulunan muhalifler mahpus dahil olmak üzere ağır yaptırımlara maruz kalabiliyor.

Muhalifler Putin’in seçim sonuçlarını Batı zıddı ve otoriter çizgisinin halk tarafından teyidi olarak sunmasını bekliyor. Muhalifler böylelikle önümüzdeki altı yıl boyunca Ukrayna savaşının daha da tırmanacağı ve Batı ile olan gerginliğin daha da artacağından yola çıkıyor. Pek çok Rus, yüz binlerce yedek askerin tekrar seferber edilmesinden korkuyor.

Savaş ve toplumsal siyaset programlarına yapılan yüksek harcamaları finanse etmek için vergilerin artırılacağı kaygısı de muhalefet tarafından lisana getiriliyor.

Kremlin’in idaresini beşinci kere altı yıllığını daha üstlenmeye hazırlanan Putin seçimden evvel yaptığı açıklamalarda NATO ve Batı’ya karşı bir gayret olarak tanımladığı Ukrayna savaşını savundu. Siyasi gözlemciler elde ettiği seçim muvaffakiyetinden sonra Putin’in Ukrayna’dan daha fazla toprak ele geçirmek için gayretlerini artırmasını bekliyor.

Putin, Ukrayna’nın bugüne kadar kısmen işgal edilmiş olan Luhansk, Donetsk, Kerson ve Zaporizya bölgelerini büsbütün ele geçirme niyetinde olduğunu açıkladı. Güneydeki Odessa da işgal tehdidi altında bulunuyor.

Ukrayna’dan tepki

Rusya hücumlarına karşı uzun müddettir direnen Ukrayna ise Putin’in seçim meşruiyetini tanımadığını açıkladı.

Uluslararası hukuka ters olarak düzenlenen oylamanın yasadışı ve geçersiz olduğunu savunan Ukrayna Dışişleri Bakanlığı milletlerarası topluma sonuçları tanımama davetinde bulundu.

Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenskiy Putin’in “hiç bir meşruiyeti” olmadığını savundu. Zelenskiy akşam saatlerinde yayınlanan görüntü konuşmasında “Bu seçim sahtekarlığının hiçbir meşruiyeti yoktur ve olamaz” dedi. Ukranya başkanı, “Bu şahıs (Putin) Lahey’de sanık sandalyesine oturmalıdır, dünyada yaşama ve dürüstlüğe paha veren herkes bunu görmelidir” diye konuştu.

Ukrayna’da savaş kabahati işlediği teziyle Lahey’deki Milletlerarası Ceza Mahkemesi tarafından Putin hakkında tutuklama buyruğu çıkarılmıştı.

Seçimlerde hile yapıldığı argüman ediliyor.Fotoğraf: AP/picture alliance

Baskı ve hile iddiaları

Bağımsız gözlemciler Putin’in aldığı oy oranının sistematik hileler ve baskılar sonucu bu derece yüksek çıktığını savunuyor.

Cuma günü başlayan oylamanın birinci gününden itibaren kamu şirketlerinde çalışanlara oy kullanmaları için baskı yapıldığı ve kimi durumlarda doldurdukları oy pusulalarının fotoğraflarını çekmek zorunda kaldıkları çok sayıda olayın belgelendiği bildirildi.

Gözlemciler ayrıyeten bilhassa internette yapılan oy verme süreçlerinin kolaylıkla manipüle edilebileceğini hatırlattı ve evvelden doldurulan oy pusulalarının sandıklara toplu olarak konulduğunun da belgelendiğini ileri sürdü.

Protestoların gölgesinde seçim

Yetkililerin sindirme uğraşlarına karşın halk oy verme sürecinin sona erdiği Pazar günü öğle saatlerinde ülkenin pek çok kentinde oy verme merkezlerinin önünde toplanarak protesto şovları düzenledi.

Yaklaşık bir ay evvel cezaevinde ölen muhalif siyasetçi Navalni’nin Moskova’daki mezarında da toplanan muhalifler, burada çiçek bıraktı.

Navalni’nin eşi Yulia Navalnaya Almanya’nın başşehri Berlin’de düzenlenen bir şova katıldı.

İlk tebrikler “otoriter” liderlerden

Seçim sürecinin meşruiyetine ait ağır suçlamalara karşın, Kremlin başkanı Putin yurt dışından birinci tebrikleri de kabul ediyor.

Rus devlet haber ajansı Tass’ın Pazartesi sabahı bildirdiğine nazaran Nikaragua, Tacikistan ve Venezuela devlet liderleri tebrik iletileri iletti.

Venezeella Devlet Lideri Nicolás Maduro, “Putin (oyların) yüzde 87’sinden fazlasını alarak kolektif Batı imparatorluğuna karşı savaşı büsbütün kazandı” tabirlerini kullandı.

Nikaragua Devlet Lideri Daniel Ortega da Putin’in seçimi yine kazanmasını, “istikrara ve insanlık için daha âlâ bir geleceğe katkıda bulunacak bir zafer” olarak tanımladı.

Ortega seçimlerin örnek teşkil ettiğini ve sakin geçtiğini söyledi.

Tacikistan Devlet Lideri İmamali Rahman ise Putin’in kazanmasını “ikna edici bir zafer” olarak niteledi.

Batı’dan reaksiyon

Vladimir Putin’in Rusya’da yine devlet lideri seçilmesine Batılı ülkelerden reaksiyon geldi.

Almanya Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Cerstin Gammelin, Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in Putin’i kutlamayacağını söyledi.

Tagesspiegelgazetesine yaptığı açıklamada Gammelin, “Putin’e kutlama iletisi gönderilmeyecek” dedi.

Yulia Navalnaya Berlin’de düzenlenen protestoya katıldı.Fotoğraf: Ebrahim Noroozi/AP/picture alliance

2018 yılında Rusya’da yapılan bir evvelki başkanlık seçiminde Steinmeier Kremlin başkanını tebrik etmişti.

Almanya Dışişleri Bakanlığı’nın X hesabından yapılan açıklamada da “Rusya’daki kelamda seçimler ne özgür ne de adildir, sonuçlar kimseyi şaşırtmıyor” denildi.

Polonya hükümeti de seçimleri “yasal olmadığı” gerekçesiyle eleştirdi. Açıklamada seçimlerin “ağır baskı altında” ve Ukrayna’nın işgal altındaki bölgelerinde memleketler arası hukukun ihlal edilerek gerçekleştirildiği savunulundu.

İngiltere Dışişleri Bakanı David Cameron da seçimin özgür ve adil bir ortamda düzenlenmediğini bildirdi. Oylamanın Ukrayna’nın işgal altındaki topraklarında yasadışı bir halde yapıldığının altını çizen Cameron, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’ndan (AGİT) milletlerarası gözlemcilerin seçimi izlememesini ise eleştirdi.

dpa/AFP/TY,BÖ

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?