Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, 31 Mart’ta yapılacak mahallî seçimlerden sonra Almanya’dan üst seviye bir konuk ağırlayacak.

DW Türkçe’nin edindiği bilgiye nazaran Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Türkiye’ye birinci devlet ziyaretini Nisan ayının son haftasında gerçekleştirmeye hazırlanıyor.

Ziyaret, 10 yıl üzere uzun bir ortadan sonra Almanya’dan cumhurbaşkanı seviyesinde gerçekleşecek birinci ziyaret olması bakımından büyük ehemmiyet taşıyor.

Büyük ilerleme yok lakin en azından kriz yok

Almanya’nın saygın fikir kuruluşlarından Bilim ve Siyaset Vakfı’nın (SWP) Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanı Dr. Yaşar Aydın, Almanya Cumhurbaşkanı Steinmeier’in Türkiye ziyaretindeki gecikmede, ikili alakalarda son on yılda yaşanan krizlerin tesirli olduğunu söyledi.

Berlin merkezli Uygulamalı Türkiye Araştırmaları Merkezi (CATS) uzmanı Dr. Yaşar Aydın.Fotoğraf: privat

DW Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Aydın, ayrıyeten Erdoğan’ın cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş ile ivme kazanan otoriterleşme atılımlarının de Steinmeier’in Ankara’ya aralı bir tavır takınmasına ve “bekle gör” stratejisi izlemesine yol açtığına işaret ederek şu değerlendirmeyi aktardı:

“Ancak Almanya’da umut edilenin tersine Erdoğan Mayıs 2023’teki seçimleri kaybetmedi, bilakis pozisyonunu sağlamlaştırdı. Erdoğan büyük olasılıkla bir dört yıl daha iktidarda. Almanya-Türkiye alakaları potansiyelinin çok, çok altında ve Gümrük Birliği modernizasyonu, vize serbestisi üzere kıymetli hususlarda ilerleme kaydedilemese de en azından bağlantılar geçmişte olduğu üzere krizlere, tansiyonlara sahne olmuyor.”

Steinmeier beklemeyi tercih etmişti

Sosyal Demokrat Partili (SPD) siyasetçi Steinmeier, hem Türkiye’nin ıslahatlarla Avrupa Birliği’ne (AB) yakınlaştığı yıllara, hem de demokrasideki büyük gerilemeyle gitgide otoriterleşmesine yakından tanıklık eden bir isim.

2005-2009 yılları ve 2013-2017 yılları ortasında Dışişleri Bakanı olarak misyon yapan Steinmeier, Ankara’ya çok sayıda ziyaret gerçekleştirdi. Lakin 2017 yılında Cumhurbaşkanı olan, 2022’de ikinci defa seçilen Steinmeier, Erdoğan’ın ısrarlı davetine karşın bugüne kadar Türkiye’yi ziyaret etmemeyi, beklemeyi tercih etti.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier’in daveti üzerine Almanya’ya cumhurbaşkanı olarak birinci devlet ziyaretini 2018 yılında gerçekleştirmişti. Fotoğraf: Markus Schreiber/AP Photo/picture alliance

Oysa Almanya cumhurbaşkanları misyon mühletleri boyunca yurtdışı programlarına aslında Türkiye’yi de dahil ediyor. Steinmeier’den evvel en son 2014 yılında periyodun Cumhurbaşkanı Joachim Gauck, 2010 yılında da periyodun Cumhurbaşkanı Christian Wulff Türkiye’yi ziyaret etmişti.

Türkiye iktisadı Almanya’yı kaygılandırıyor

CATS uzmanı Aydın, Türkiye’nin jeopolitik kıymetinin son devirde arttığına işaret ediyor. Ortadoğu’da İsrail-Hamas savaşı ile tırmanan tansiyona, Rusya’nın Ukrayna savaşının yanı sıra Güney Kafkasya, Irak ve Suriye’de yaşanan kritik gelişmelere dikkat çeken Aydın, “Türkiye, kartların yine dağıtıldığı bu bölgelerde, değerli bir aktör ve yaşanan gelişmeler Almanya için de kıymet taşıyor. Bu nedenle Almanya, Türkiye ile diyaloğun sürdürülmesine kıymet atfediyor” diye konuştu.

CATS uzmanı Aydın, “Erdoğan direksiyonu biraz Batı’ya yanlışsız kırmış üzere görünüyor” dedi. Fotoğraf: NATO

Almanya’nın hem Ermenistan ile Azerbaycan hem de Yunanistan ile Türkiye ortasında arabuluculuk rolleri üstlendiğini aktaran Aydın, Erdoğan’ın son devirde İsveç’in NATO üyeliğine onay, Yunanistan ile yakınlaşma, Rusya’ya ihracatı sınırlama üzere kimi alanlarda Batılı başkentlerde olumlu karşılanan adımlar attığına vurgu yaparak şunları kaydetti:

“Erdoğan direksiyonu biraz Batı’ya hakikat kırmış üzere görünüyor. Ayrıyeten Türkiye iktisadının zorda olması Almanya’yı kaygılandırıyor. Hem Türkiye iktisadının Avrupa’ya muhtemel tesirleri hem de bunun yine Avrupa’ya yeni bir göç akınını tetiklemesi, Almanya’yı endişelendiriyor. Türkiye iktisadı zorda, enflasyon dizginlenemiyor. Yatırım da çekemiyor, cari açık arttı. Erdoğan’ın eli güçlü değil, bu nedenle Batı ile ipleri daha fazla germek istemiyor.”

Mehmet Şimşek de Mayıs’ta Berlin’e gelecek

Yerel seçimlerden sonra Berlin-Ankara sınırında ağırlaşacak diplomasi trafiği kapsamında Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in de Almanya’yı ziyaret etmesi bekleniyor.

Avrupa Birliği’nin en büyük iktisadı Almanya, Türkiye’nin en değerli dış ticaret ortağı pozisyonunda. Şimşek’in, Türkiye iktisadının sıkıntı bir süreçten geçtiği ve hükümetin memleketler arası finansman aradığı bir süreçte Berlin’i ziyaret edecek olması bu nedenle kıymet taşıyor.

Şimşek’in ziyaretini Mayıs ayında gerçekleştirmesi için planlamaların sürdüğü, Berlin’de siyasi temaslarının yanı sıra Alman iş dünyası temsilcileri ve yatırımcılarla bir ortaya gelmesinin de öngörüldüğü belirtiliyor.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in Mayıs ayı başında Berlin’e gelmesi bekleniyor.Fotoğraf: DHA

Eylül ayında ise Başbakan Yardımcısı ve İktisat Bakanı Robert Habeck, Berlin’de Almanya-Türkiye İktisat ve Ticaret Ortak Kurulu (JETCO) toplantısına konut sahipliği yapacak. Geçen hafta Berlin’de temaslarda bulunan Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın bu toplantı için yine Almanya’ya gelmesi bekleniyor.

Üçok: Devletler ortası münasebetler için önemli

Almanya-Türkiye münasebetlerini yakından izleyen TÜSİAD’ın Berlin Yöneticisi Alper Üçok, son gelişmelere ait müşahedesini “Türkiye’nin hem Almanya hem de AB ile bağlantılarında olumlu bir yola girildiği düşüncesindeyim” kelamlarıyla aktardı.

DW Türkçe’ye konuşan Üçok, Cumhurbaşkanı Steinmeier’in Türkiye ziyaretinin devletler ortası münasebetlerde olumlu tarafta ilerleme kaydedilebilmesi için değerli bir fırsat olduğunu, motivasyon sağlayacağını vurguladı, “Her iki taraf da iki ülke bağlantılarının geliştirilmesi ile alakalı olarak olumlu bir anlayış içerisinde” dedi.

Almanya AB’de yükünü koymaya başladı

Almanya’nın son devirde Türkiye-AB münasebetlerinin geliştirilmesi için yükünü koymaya, inisiyatif almaya başladığına işaret eden Üçok, “Almanya’nın, Brüksel’deki AB başkanlar doruğunda, Türkiye ile bağlantıların geleceğine dair yol haritası öneren Borrell raporunun en azından tartışılması için ne kadar bastırdığını ben biliyorum” bilgisini paylaştı.

TÜSİAD’ın Berlin Yöneticisi Alper Üçok, Türkiye’nin Avrupa yatırımlarını çekmek için Fas ve Mısır ile rekabet eder hale geldiğine işaret etti.Fotoğraf: ANKA

Almanya’nın AB’de Türkiye’ye yönelik olumlu bir ileti verilmesi için Kıbrıs ve Yunanistan ile perde ardında müzakereler yürüttüğünü anlatan Alper Üçok, her iki tarafın bağlantıları yörüngeden çıkartacak büyük yanılgılar yapmaması halinde ağır ve yavaş da olsa olumlu tarafta ilerleme kaydedileceğini söyledi.

Türkiye Alman yatırımcıları ikna eder mi?

TÜSİAD Yöneticisi Üçok, Türkiye’nin Almanya ile ticaretinin 55 milyar euroyu aştığına, Almanya’nın Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülke olduğuna vurgu yapmakla birlikte, değerlendirmesini şu sözlerle tamamladı:

“Ama yatırım çekemiyoruz. Yalnızca Almanya’dan değil dünya genelinden yatırım çekemiyoruz. Bunun en değerli nedenleri makro ekonomik istikrarsızlık ve hukuk devletindeki gerilemeler. Mahallî seçimlerden sonra bir yapısal ıslahat süreci başlar, makro ekonomik istikrar bir ölçü yakalanırsa, Batı’dan çok büyük ölçülerde olmasa da yatırım gelecektir. Türkiye, başta Almanya olmak üzere AB’deki sanayisizleşme süreci nedeniyle belirli kesimlerde yatırım çekebilirdi… Ancak ne yazık ki ekonomik ortam nedeniyle yatırımcılar öbür ülkelere yöneliyorlar. Evvelce Polonya rakibimizdi, sonra Romanya ve Bulgaristan oldu, artık ise artık Fas ve Mısır ile rekabet eder noktaya geldik maalesef. Bu yüzden Türkiye’nin kendi ekonomik ortamını güzelleştirmesi, yine rekabet gücünü arttırması gerekiyor.”

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl erişebilirim?