Van Büyükşehir Belediye Başkanlığına seçilmesine karşın mahkeme kararıyla seçilme hakkı elinden alınan Abdullah Zeydan’ın mazbatasının geri verilmesi sürecinde CHP idaresi de DEM Parti’ye dayanak oldu.

Krizin birinci günü CHP Genel Başkanı Özgür Özel, Van Belediye Başkanlığının AKP’li adaya verilmesi kararının hukuksuz olduğunu ve Van’a göndermek için heyet görevlendirdiklerini duyurdu. Bu kapsamda CHP milletvekilleri Sevda Erdan Kılıç, Sezgin Tanrıkulu ve Mahmut Tanal kente giderek DEM Parti temsilcileriyle birlikte mazbatanın geri alınması için gayret harcadı.

Aynı vakitte CHP İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu da bu süreçte birkaç kere yaptığı açıklamada mevzuya değinerek Van’daki durumun bir “garabet” olduğunu belirtti ve “Haksızlığa karşı durmayan, haksızlığı görüp de susan, dilsiz şeytan olur. Bunu unutmayın. Bana yapılınca haksızlık, diğerine yapılınca uzaktan seyretmek, bu memleketin hiçbir insanına yakışmaz” dedi.

Van’da yaşanan mazbata krizinin akabinde artık ise CHP’nin DEM Parti’nin yanında yer almasının siyasetteki muhtemel yansımaları tartışılıyor.

Yerel seçimde Türkiye’nin birinci partisi olmanın getirdiği sorumluluk ile bundan sonra “daha cesur” bir çizgi takip edileceğini söyleyen CHP’li yetkililer, ancak bunun DEM Parti ile her bahiste birebir düşünüleceği manasına gelmediğine dikkat çekiyor.

CHP’nin eski idaresinin TBMM’de dokunulmazlıkların kaldırılması ve bir evvelki mahallî seçim sonrasında HDP’li belediyelere kayyum atanması üzere periyotlarda izlediği tavır HDP’nin ve seçmenlerinin yansısına neden olmuştu.

Bulut: Tüm demokratlardan oy aldık

Van’daki krizin şu an için çözümlenmesinin akabinde DW Türkçe’nin sorularını Kayseri’nin Pınarbaşı ilçesindeki bir diğer kriz için yolda iken yanıtlayan CHP Genel Lider Yardımcısı Burhanettin Bulut artık daha yavuz siyasetler izleneceğinin işaretini verdi.

Bulut, bu meseleyi sadece DEM Parti ile değil “Türkiye’deki demokrasi problemine ait çok çarpıcı bir örnek” olarak gördüklerini belirterek “Böyle bir hukuksuzluğa ses çıkartmadığınızda o vakit demokrasiyi de savunmuyorsunuz bir anlamda” dedi.

CHP Genel Lider Yardımcısı Burhanettin BulutFotoğraf: Privat

Sadece Van’da değil farklı kimi yerlerde de benzeri hukuksuzluklar yapılmakta olduğunu ve hepsi için çaba verildiğini söyleyen Bulut, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Bu ülkede kim zahmet yaşıyorsa, kim sorun yaşıyorsa orada olmak üzere bir gayretimiz var. 1 Nisan sonrası siyasetimizin en değerli ögelerinden bir tanesi de bu olacak. Biz tüm demokratlardan oy aldık. Muhafazakarlardan, Kürtlerden, milliyetçilerden herkesten oy aldık.”

Bulut, hedeflerinin Türkiye’deki tüm hukuksuzluklara, demokrasi dışı usullere nerede ya da kime karşı olursa olun karşı durmak olduğunu söyledi:

“Bu hukuksuzluk daha çok DEM üzerinden gerçekleşiyorsa bundan çekinmeyeceğiz, sakınmayacağız. ‘Aman kim ne söyler, bu yanlış anlar mı?’ falan diye bir tasanın içerisinde olmayacağız. Kaygılı demokrat olmak yerine yürekli bir demokrat olmayı tercih ediyoruz.”

Özgür Özel de seçim zaferinin çabucak akabinde yaptığı konuşmada CHP’nin artık “başının üzerindeki görülmez yüzde 25’lik tavanı kırarak, tuzla buz ettiğini” söylemiş ve bunu sağlayan “Türkiye İttifakı” kavramını şöyle açıklamıştı:

“CHP artık tüm demokratların; toplumsal demokratların, milliyetçi demokratların, muhafazakâr demokratların, Kürt demokratların tıpkı anda birlikte oy verebildikleri bir partidir. Siyasi partilerle değil Türkiye’nin demokratlarıyla büyük bir birlikteliği kuran Türkiye İttifakı kazanmıştır.”

Vahap Coşkun: Van bir turnusol kâğıdı oldu

CHP ayrıca Van Saray’da seçimi kazanan DEM Partili adayın “memnu haklarının incelenmesi” için müracaat yapan CHP Saray İlçe Lider Yardımcısı Yasin Arslan’ı da ihraç etti.

Peki bu yeni tavır ile CHP’nin “Türkiye İttifakı” söylemi nasıl yankı buluyor?

Diyarbakır’da yaşayan siyaset bilimci Vahap Coşkun, CHP’ye geçmiş periyottaki en değerli tenkitlerden birinin 2016’dan beri HDP ve sonraki ismiyle DEM’in CHP’ye dayanak vermesine karşın CHP’nin kritik devirlerde DEM’e gerekli dayanağı sunmaması olduğunu söylüyor:

“Örneğin dokunulmazlıkların kaldırılmasında, belediyelere kayyum atanmasında CHP’nin ana muhalefet partisi olmanın getirdiği sorumluluğu yerine getirmediğine yönelik bir tenkit vardı. Artık Van olayı bu manada bir turnusol kâğıdı fonksiyonu gördü eski devir ile yeni periyot ortasındaki farkı görmemiz açısından. Ve bence CHP bu sınavı geçti.”

Van’da Abdullah Zeydan’a mazbata verilmemesi protestolara neden olmuştu Fotoğraf: Murat Kocabas/Middle East Images/AFP/Getty Images

Coşkun, CHP’nin Van’da verdiği dayanağın iki ana nedeni olduğu yorumu yapıyor ve birincisini ortada “çok açık ve herkesin haysiyetine dokunan bir haksızlık olması” olarak gösteriyor. CHP dışındaki öteki muhalefet partilerinden de reaksiyonlar geldiğini hatırlatan Coşkun, “Yani o kadar çuvala sığmayan bir mızrak durumu vardı ki reaksiyon göstermek çok yasaldı. Bu yansıyı savunmak sandığı, demokrasiyi savunmaktı” diyor.

Zeydan’a verilen takviye için ikinci bir neden olarak CHP’nin Türkiye’nin birinci partisi pozisyonuna yükselmesi olduğunu belirten Coşkun kelamlarını şöyle sürdürüyor:

“Doğrudan seçimi, seçim sonuçlarını, Türkiye siyasetini etkileyen bir olayda CHP’nin rastgele bir halde artık sessiz kalması, bunu geçiştirmesi düşünülemez. Burada bir hal ortaya koyması gerekirdi ve hakikat bir hal aldı.”

Coşkun’a nazaran seçim sonuçları kimi kaygıların kırılmasını da beraberinde getirdi. Coşkun, rastgele bir formda ‘DEM ile dirsek temasına giren partiler doğu ve güneydoğu dışında her yerde cezalandırılır’ anlayışının bu seçimde işlemediğini söz ediyor:

“DEM birçok yerde CHP ile kent uzlaşısı yapmasına ve bunu da açık seçik yapmasına karşın seçim sonuçlarını görüyoruz. AKP’nin en güçlü olduğu Karadeniz’den İç Ege’ye, İç Anadolu’ya kadar birtakım yerlerde bile CHP oy kazandı. Münasebetiyle ezberleri değiştiren bir sonuç oldu.”

CHP ile DEM’in bundan sonra bütün kıymetli problemlerde ortak noktada buluşmasını kimsenin bekleyemeyeceğini, ilerde iki partinin karşı karşıya kaldığı birtakım noktaların da görülebileceğini ve bunun da pek olağan olduğunu söyleyen Coşkun, şunu ekliyor:

“Ama bu husus son derece yasal bir husustu. Bu duruma karşı çıkmak CHP açısından siyaseten bir ziyan oluşturmadı. Bilakis çok önemli bir siyasal yarar sağladı. Hem seçimdeki ruhsal üstünlüğünü devam ettirdi hem de Kürtler nezdindeki dayanağını artırdı.”

Siyaset bilimci Vahap Coşkun Fotoğraf: Privat

Bu ortada Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daha evvel kelamını ettiği mümkün Irak operasyonu da CHP’nin tavır belirlemesi gerekecek mevzulardan olacak.

Van krizinin kaybedeni AKP mi oldu?

Coşkun’a nazaran bu krizin en büyük kaybedeni ise AKP oldu.

Parti içindeki farklı görüşlerin kamuoyuna yansıması ile çatlakların belirginleştiğini söyleyen Coşkun, “AK Parti’nin oyları doğuda çok düştü. Şayet bu kayyum siyasetini bir formda devam ettirirse daha evvelki periyotlarda öteki partiler için tabela partisi sözünü kullanıyordu AK Parti. Kendisi de bir sonraki dönemde tabela partisi olabilir” diyor.

Coşkun, Van olayının “bir taraftan CHP’yi tahkim ederken diğer taraftan AK Parti içerisindeki yarılmayı gösterdiğine” de işaret ediyor.

AKP’li eski bakanlardan Hüseyin Çelik, Van’da yaşananlara reaksiyon göstererek kayyum siyasetlerine karşı olduğunu belirtmiş ve bu cins siyasetlerin tekrar en çok AKP’ye ziyan verdiğini söylemişti. AKP Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı da X hesabındaki paylaşımında YSK’nın mazbatayı Zeydan’a geri verme kararını desteklemiş fakat “cinnet hali” benzetmesi yaptığı paylaşımı daha sonra silmişti.

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Mehmet Uçum ise Van’daki olayların “Türkiye’nin bütünlüğüne yönelik akın planlarının bir parçası” olduğunu savunarak Zeydan’a dayanak veren muhalefetin ve “iktidar içinde yer aldığı kabul edilen ve neoliberal zehirle zihin dünyalarını batıcılığa teslim etmiş” şahısların tavırlarının ‘kaydedildiğini’ savundu.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl ulaşabilirim?