Büyükelçi Musa, Çin’de Pekin Edebiyat ve Sanat Etrafları Federasyonu ile Pekin Lao Şı Edebiyat Akademisi tarafından düzenlenen 3. Milletlerarası Edebiyat Akademisi Dekanlar Forumu’nda konuştu.

Türkiye ile Çin’in geçmişi İpek Yolu’na kadar giden uzun etkileşimler tarihinin bulunduğuna, iki kültürün ticaret, ideoloji, sanat ve edebiyat yoluyla asırlarca iç içe geçtiğine işaret eden Musa, “Türk ve Çin uygarlıklarını ve ortalarındaki bağları yeni kuşaklara öğretmek sorumluluğumuzdur.” dedi.

Musa, iki ülkenin varlıklı edebiyat birikiminin kültürel alışverişlerin ve karşılıklı anlayışın gelişimine katkı sağlayacağına inandığını belirterek bu sayede iki halkın tarih ve kültür alanında birbirlerini daha yakından tanıyabileceğinin altını çizdi.

Türkiye’de üniversiteler ve araştırma enstitülerinin Çince öğretiminin yanında Çin edebiyatı, ideolojisi ve tarihi alanında kapsamlı programlar sunduğuna dikkati çeken Musa, Çincenin Türkiye’de 10 üniversitede okutulduğunu, ayrıyeten ortaöğretimde seçmeli ders olarak verildiğini anlattı.

Musa, Türkiye’de Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Boğaziçi Üniversitesi, İstanbul Yeditepe Üniversitesi ve İstanbul Okan Üniversitesinde 4 Konfüçyüs Enstitüsünün kurulduğunu, Türkiye’nin de 2021’de Pekin’de Yunus Emre Türk Kültür Merkezini faaliyete geçirdiğini söz etti.

– “TÜRKİYE VE ÇİN, BİRLİKTE ÜNIVERSİTE KURMALI”

İki ülkenin global ve bölgesel yükü ve stratejik işbirliği paydaşlığı açısından fikir kuruluşları, araştırma merkezleri ve üniversiteler ortasında akademik diyaloğu geliştirmenin kıymetine işaret eden Musa, “Türkiye ve Çin, birlikte üniversite kurmalı ve ortak akademik çalışmalar için fonlar oluşturmalı.” tabirini kullandı.

Musa, Türkiye’de sinoloji alanında çalışan pahalı araştırmacıların olduğunu lisana getirerek, onların iştirakiyle ortak seminerler ve belli temalar etrafında konferanslar ve atölyeler düzenlenebileceği, her iki lisanda ortak mecmualar yayımlanabileceği tekliflerini lisana getirdi.

Akademik ve kültürel alanda işbirliği sistemleri oluşturulmasının akademisyenler ve uzmanlar ortasında etkileşim sağlayacağına dikkati çeken Musa, bunun her iki tarafa da yarar sağlayacağını vurguladı.

Türkiye’den Kırmızı Kedi Yayınevi ile Pekin Lao Şı Edebiyat Akademisi ortasında imzalanan işbirliği mutabakatını memnuniyetle karşıladıklarını belirten Musa, bu sayede Türk edebiyatının önde gelen yapıtlarının Çin okuruyla ve Çin edebiyatının yapıtlarının de Türk okuruyla bulaşabileceğini söyledi.

Musa, Türkiye ile Çin ortasında gelecekte edebiyat, kültür ve sanat alanında daha fazla işbirliğine şahit olmayı umduklarını belirterek kelamlarını noktaladı.

– “KİTAPLAR, ÜLKELER ORTASINDA EN KALICI İRTİBAT KÖPRÜSÜ”

Çin’den ve çok sayıda ülkeden araştırmacı, edebiyatçı ve yayıncıların yer aldığı foruma Türkiye’den Öğretim Üyesi Giray Fidan, Kırmızı Kedi Yayınevi’nin kurucusu Haluk Hepkon ve gazeteci-yazar Kamil Erdoğdu katıldı.

Sinoloji alanındaki çalışmalarıyla tanınan Fidan, Türkiye Sinoloji Topluluğu’nun kurulmasının akabinde son bir yılda Çince ve sinoloji alanındaki ortak çalışmalarda kıymetli ara kaydedildiğini, değerli yapıtların çevrildiğini belirtti.
Türk okurların Çin edebiyatına ve bilhassa çağdaş yapıtlara ilgilisinin yüksek olduğuna işaret eden Fidan, Türkiye’den ve Çin’den müellifler, mütercimler ve yayıncılar ortasında etkileşimlerin, karşılıklı ziyaretlerin gelecekteki işbirliğini daha fazla geliştirmesinin beklendiğini söyledi.

Fidan, yazının ve kitapların, ülkeler ve ulusların birbirini daha düzgün anlayabilmesi için en tesirli ve kalıcı irtibat köprüsü olduğunu belirterek, “Yazılı çeviri sonsuza dek kayıt olarak kalıyor. Tarihi kayıt olarak koruma edilen çevri eserler, ülkeler ortasında kalıcı köprüler kuruyor.” değerlendirmesinde bulundu.

– “EDEBİYAT, HALKLAR ORTASINDAKİ ETKİLEŞİM AÇISIDAN ÖNEMLİ”

Gazeteci-yazar Kamil Erdoğdu da 1990’lardan 2000’lerin başına dek Anadolu Ajansı muhabiri olarak Pekin’de misyon yaptığını, bu periyotta Türkiye ile Çin ortasında, antik İpek Yolu’na kadar giden tarihi bağlara değinilmesine rağmen insani seviyedeki etileşimin sonlu kaldığını anlattı.

O periyotta iki toplumun birbirini gereğince tanımadığını, yanlış anlamaların ve ön yargıların bulunduğunu tabir eden Erdoğdu, iki ülke ortasında direkt uçuşların başlamasının ve Uzak Doğu ülkeleri Japonya ve Güney Kore’nin mesken sahipliğindeki 2002 Dünya Kupası’nda Türkiye ve Çin futbol ekiplerinin tıpkı kümede müsabakasının, pek çok kişinin ülkelerin ismini birinci defa duymasına vesile olduğunu gözlemlediğini anlattı.
Erdoğdu, vakit içinde iki ülke ortasında siyasi ve ekonomik alakaların derinleştiğini lakin halklar ortasındaki münasebetin gelişmesine muhtaçlık olduğuna işaret ederek, “Edebiyat, halklar ortasındaki etkileşim açısıdan değerli zira siyasi, ekonomik, ruhsal ve sosyolojik boyutlarıyla toplumları her istikametiyle yansıtıyor.” diye konuştu.

Türkiye’de Çin edebiyatının gereğince bilinmediğini fakat bu açığı kapatmak üzere çeviri çalışmalarına sürat verildiğine dikkati çeken Erdoğdu, ülkeler birbirini daha fazla tanıdıkça daha uyumlu ve barış içinde yaşayacağına inandığını lisana getirdi.

– TÜRK VE ÇİNLİ EDEBİYATÇILAR BİREBİR MECMUADA BULAŞACAK

Yayıncı Haluk Hepkon da daha evvel Çin Yayın Kümesi ve Çin Ulusal Yayın İthalat İhracat Kümesi ile işbirlikleri yaparak birçok Çince yapıtı Türk okuruyla buluşturduklarını ve bu çalışmaları sürdüreceklerini kaydetti.

Pekin Milletlerarası Kitap Fuarı (BIBF) kapsamında yarın Pekin Edebiyat ve Sanat Etrafları Federasyonu ile muahede imzalayacaklarını tabir eden Hepkon, “Türk edebiyatçılarıyla Çinli edebiyatçıların katkıda bulunduğu bir mecmuayı Türkiye’de yayımlayacağız.” dedi.

Hepkon, fuar kapsamında ayrıyeten Fidan’ın “Türkiye’de Sinolojinin Doğuşu” kitabı için Çin’de tanıtım yapılacağını belirtti.

Dünya Sinoloji Merkezi ile yaptıkları mutabakatla İstanbul’da bir ofisin kurulduğunu, buna karşılık kendilerinin de Çin’in Çingdao kentinde bir ofis kurduğu anlatan Hepkon, bu vesileyle ofisi de ziyaret edeceklerini vurguladı.

Hepkon, Türkiye’nin Pekin Büyükelçisi Musa’nın edebiyat alanındaki bu değerli foruma katılarak takviyesini göstermesinin kendilerini gururlandırdığını belirterek, “Türkiye’nin edebiyata ve kültüre, Çin ile dostluğa verdiği ehemmiyeti göstermesi açısından şık bir hareketti.” tabirini kullandı.