Deloitte’un yaptığı “2023 Y ve Z Nesli Araştırması”, 44 ülkede 22 binden fazla Y ve Z nesli çalışan ile gerçekleştirildi.

Araştırma, iş hayatında çalışan çoğunluğu oluşturan Y ve Z nesillerinin salgın periyodunda bozulan iş ve ömür istikrarını yine kurduğunu gösteriyor. Gereksinimlere ve beklentilere nazaran kurulan bu istikrar mesaiyle ilgili kuralları yine oluşturuyor.

Araştırmaya katılan Y ve Z jenerasyonu temsilcileri, çalıştıkları kurumlarda salgın öncesine nazaran kimi alanlarda kazanımlar elde ettiklerini belirtiyor. Tam yahut yarı vakitli çalışanların yaklaşık üçte biri, iş ve ömür istikrarından çok şad olduğunu aktarıyor. Bu oran salgın öncesinde gerçekleştirilen araştırmada beşte bir formundaydı. Bu artışın münasebetleri olarak esnek çalışma imkanları, iş yerindeki eşitlik, çeşitlilik ve kapsayıcılık uğraşları gösteriliyor.

Araştırmaya katılan çalışanlar salgının, işlerinin hayatlarındaki rolünü yine düşünmelerine neden olduğunu kaydediyor. Z jenerasyonunun yarıya yakını ve Y jenerasyonunun çoğunluğu (yüzde 62) işlerinin kimliklerinin merkezinde olduğunu vurguluyor.

İş ve ömür istikrarının kendileri için çok değerli olduğunu söz eden Y ve Z nesli temsilcileri, çalışacakları iş yerini seçerken en değerli kriterlerinin bu olduğunu belirtiyor.

Haftada 4 gün mesai uygulaması

Araştırmaya katılanların birçok hibrit yahut uzaktan çalışıyor. Çalışma vakitleri ve müddetleriyle ilgili esnek uygulama kazanımından vazgeçmeyeceklerini bildiren iştirakçilerin yüzde 75’i, patronlarının tam vakitli ofiste mesai talep etmesi halinde işten ayrılacağını aktarıyor. Her iki jenerasyon çalışanların da gündeminde haftada 4 gün mesai uygulamasının iş hayatında yaygınlaştırılması beklentisi var.

Araştırmadan öne çıkan birtakım başlıklara nazaran, 44 ülkeden araştırmaya katılan Y ve Z nesillerinin ekonomik telaşları mevcut. Mesken satın almanın yahut aile kurmanın zorlaştığına inanan çalışanların en değerli sıkıntıları “hayat pahalılığı, işsizlik ve iklim değişikliği” halinde sıralanıyor.

Daha uygun bir iş ve hayat istikrarı kurmak ve çalışma saatlerini azaltmak istemelerine karşın, Z (yüzde 46) ve Y jenerasyonları (yüzde 37) geçinebilmek için ek iş yapıyor. En çok tercih edilen yan işler ortasında internet üzerinden eser yahut hizmet satmak, yemek teslimatı yahut araç paylaşım uygulamaları üzere işlerde çalışmak, uğraştığı sanat kolu ile ilgili bir işte çalışmak ve toplumsal medyada kanaat önderliği yapmak yer alıyor.

Z jenerasyonunun yüzde 23’ü ve Y neslinin yüzde 30’u haftada en az 5 gün mesai saatleri dışında iş e-postalarını yanıtladıklarını söylerken, iştirakçilerin çoğunluğu işle ilişkilerini koparmakta zorlandığını belirtiyor. İş kaynaklı bu baskılar, geçen yıldan bu yana artan tükenmişlik düzeylerini tetikliyor.

Z jenerasyonunun neredeyse yarısı (yüzde 46) ve her 10 Y neslinden dördü (yüzde 39) her vakit yahut birçok vakit gerilimli hissettiklerini belirtirken, bayanlar, etnik azınlıklar ve engelliler ortasında bu oran daha da yükseliyor. Ferdî mali durumları ile arkadaşlarının, ailelerinin ekonomik durumlarına ait tasaların yanı sıra makus iş, hayat istikrarı ve ağır iş yükleri de gerilim seviyelerine katkıda bulunuyor.

Etik korkular terfiden önemli

Yaklaşık her 10 şahıstan dördü etik korkular nedeniyle iş yerlerinde muhakkak bir vazifesi reddettiğini söylerken, üçte birinden fazlası bedelleriyle uyuşmayan iş tekliflerini geri çevirdiğini bildiriyor.

Her iki nesil da patronlarının hem kendi hayatlarında daha sürdürülebilir kararlar almalarına yardımcı olmak hem de düşük karbonlu iktisada geçiş için gereken marifetleri geliştirmek için kendilerini güçlendirmelerini, eğitim ve takviye sağlamalarını istiyor.

Açıklamada görüşlerine yer verilen Deloitte Türkiye İnsan İdaresi Hizmetleri Başkanı İlksen Keleş, Y ve Z nesillerinin daha düzgün bir iş ve ömür istikrarı için çabaladıklarına, tıpkı vakitte etraf, sürdürülebilir bir dünya ve gelecek konusunda telaşlı olduklarına dikkati çekti.

Keleş, son 3 yılda yaşanan geniş çaplı toplumsal değişimlerin, çalışma hayatında esneklik, eşitlik, kapsayıcılık, iklim farkındalığı üzere alanlarda ilerlemeye sebep olduğunu vurgulayarak, şu görüşleri paylaştı:

“Pandemi ise birçok kişinin işlerinin hayatlarında oynadığı rolü sorgulamasını ve daha fazla istikrar arayışına girmesini sağladı. Y ve Z nesli çalışanları fark yaratmaları için kendilerine dayanak olacak şirketler arıyor. Onları etkin biçimde dinleyen, muhtaçlık ve tasalarını gidermeye yardımcı olacak şirketler, bölümlerinde de ayrışacak ve dünyamız için olumlu bir değişim yaratacak.”

Keleş, patronların bu nesilleri anlaması ve onlar için kıymetli olan zorluklarda ilerleme kaydetmeye devam etmesinin çok kıymetli olduğunu, bunun yalnızca üretkenliği artırmaya ve yetenekleri elde tutmaya yardımcı olmakla kalmayacağını, birebir vakitte toplumda iş dünyası için inanç ve kıymet yaratacağını bildirdi.