Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığının, kentte zelzelede yıkılan binalardaki kusurların tespitine ait başlattığı soruşturma, “Deprem Soruşturma Bürosu”nda misyonlu bir cumhuriyet başsavcı vekili ve bir savcı tarafından sürdürülüyor.

Fırat Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Kısmınca oluşturulan eksper heyetinin hazırladığı raporun yanı sıra savcılığın kapsamlı bir rapor talebi üzerine İzmir Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörlüğünce görevlendirilerek kente gelen 6 kişilik eksper heyeti, merkez Bağlar ilçesindeki Tesisler Kavşağı’nda 6 Şubat’ta meydana gelen Kahramanmaraş merkezli sarsıntılarda yıkılması sonucu 77 kişinin ömrünü yitirdiği Serin-2 Apartmanı’na ait incelemelerini tamamladı.

Deprem sonrası alanda yapılan çalışmalar, yapıdan alınan numunelerin laboratuvar sonuçları, kelam konusu yapının arşiv kayıtları ile projelerin incelenmesi sonucu hazırlanan 41 sayfalık rapor, soruşturma belgesine eklendi.

Uygun beton sınıfı kullanılmamış

Serin-2 Apartmanı ile ilgili hazırlanan raporda, yapının 1998 tarihli yapı ruhsatına nazaran Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmeliğe tabi olduğu belirtildi.

Belediye arşiv evrakında binaya ilişkin 1998 tarihli yapı ruhsatı ekinde mimari ve statik betonarme projelerinin bulunduğu bilgisine yer verilen raporda, bina girişinin belediye arşiv belgesinde yer alan projelerden farklı olarak yapıldığı tabir edildi.

Raporda, şunlar kaydedildi:

“Belediye arşiv evrakında belediye temel üstü vizesine rastlanmadığı ve yapı kullanım müsaade evrakı bulunmamıştır. Binanın sarsıntı hasarı üzerinde yerden kaynaklı bir tesir olmamıştır. Belediye arşiv evrakında yer alan statik hesap raporunda sarsıntı hesapları bulunmamıştır. Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmeliğe nazaran binanın yapıldığı ilçe ikinci derece sarsıntı bölgesinde yer aldığından beton sınıfının en az C20/25 (BS20) olması gerekirken bina statik projesinin beton sınıfı C16/20 (BS16) seçilerek yapılmıştır. 1998 tarihli betonarme proje dikkate alındığında beton karot numunelerinin projedeki beton sınıfını sağlamadığı tespit edilmiştir. Bina üretimi sırasında betonarme imalatların TS500 ve 1997 Zelzele Yönetmeliğindeki konstrüktif şartlara uygun olarak yapılmamıştır.”

Yapılan keşfin tarihi prestijiyle bina enkazı kaldırıldığı için binada kolon kesilip kesilmediğine yönelik rastgele bir kıymetlendirme yapılamadığı kaydedilen raporda, heyetin kolon kesitinin vuku bulduğuna yönelik bir kanaate varmadığı belirtildi.

Raporun sonuç kısmında “Serin-2 binasının statik projesinin Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkındaki Yönetmelik (1997) kurallarına uygun olarak hazırlanmaması, belediye arşiv evrakındaki onaylı projelere alışılmamış olarak inşa edilmesi, gereç özelliklerindeki yetersizlikler, uygulama ve personellik yanılgıları fenni mesuliyet kapsamındaki üretim kontrolündeki yetersizlikler nedeniyle yıkılmış olduğu görüşüne varılmıştır.” sözlerine yer verildi.

Raporda şu değerlendirmelerde bulunuldu:

“Binanın statik hesabında, zelzele yükü ve düzensizlik denetim hesaplarının bulunmaması, beton sınıfının zelzele yönetmeliğine uygun olarak seçilmemesi, izafi kat ötelemesinin sonlandırılması denetiminin ve kolon-kiriş birleşim bölgesi kesme hesabının bulunmaması ve öbür zelzele yönetmeliği denetimlerinin hesap raporunda yer almaması nedeniyle statik proje müellifinin ve statik-betonarme projeye onay veren mercilerin, bina temel üstü vizesi alınmadığı halde inşaata devam edilmesine müsaade edilmesi ve binanın yapı kullanım müsaade dokümanı düzenlenmeden iskana açılması nedeni ile ilgili belediye ve varsa öbür kurum yetkililerinin sorumlu olduğu anlaşılmıştır. Binanın ruhsat eki projelere uygun olarak yapılmaması, mevcut beton ve donatı direncinin statik projede öngörülen beton ve donatı sınıfını sağlamaması ve tespit edilen birtakım yapı elemanlardaki etriye (Betonarme yapılarda kolon, kiriş üzere taşıyıcı sistem elemanlarının uzunluğuna donatılarını saran, inşaat çeliğinin bükülmesiyle elde edilen bir sargı donatısı) aralıklarının betonarme uygulama projesindeki etriye aralıklarına uymaması nedeniyle bina fenni mesulünün ve bina müteahhidinin sorumlu olduğu görüş ve kanaatlerine ulaşılmıştır.”