İsrail Hamas çatışması ile yüzde 7,35 kayıp yaşayan BİS100 endeksi dün yüzde3,36 düştü. Her ne kadar endekslerdeki düşüşün tek nedeni çatışmalar olmasa da borsanın yanı sıra dolar karşısında bedel kaybı yaşan TL ile dalgalanan fiyatlamalar gözleri Merkez Bankası’na çevirdi. Uzmanlar sıkılaşmadan dönüş olmadığını vurguluyor.

Orta Doğu’da tırmanan gerginlik ve belirsizlik TL varlıkları olumsuz etkilemeye devam ediyor. Dolar/TL 28 liranın üzerine çıkarak yeni tarihi tepesini gördü, Borsa İstanbul endeksleri ise süratli kayıplar yaşıyor. Gram altın fiyatları gün içinde 1767 lirayı aşarak rekor kırdı. 16 Ekim’den bu yana kimi büyük şirket paylarında yaşanan kayıplar 3 aylık TL mevduat faizini aşarken bilanço devri bekleniyor. Tüm bunlar yaşanırken Merkez Bankası haftaya ekim ayı Para Siyaseti Heyeti toplantısını gerçekleştirecek. Geçen ayki toplantıda sonrası ekim için 5 puan daha artırım beklentileri oluştu. Uzmanlar çatışmaların para siyasetinde büyük değişikliklere yol açmayacağını, asıl tasa verenin savaşın denetimden çıkması durumunda fiyatlamalar üzerinde yaratacağı tesir olduğunu vurguladı.

KRİTİK TAKVİYE DÜZEYLERİ TAKİP EDİLİYOR

Süren çatışma ortamında evvelki gece yaşananlar global piyasalardaki tansiyonu daha da arttırdı. Borsa İstanbul endeksleri de esasen epeyce volatil bir seyir izliyordu dün ise kayıplar arttı. Tüm endekslere yayılan satış dalgası sonrası BİST100 endeksi günü yüzde 3,36 düşüşle 7842 puandan tamamladı. Teknik analistler hacmin ve momentumun güçsüz olduğunu ve düşüşlerde 8000 ve 7900 düzeyleri değerli takviye bölgeleri olarak öne çıktığını kaydediyor. Öte yandan yılsonu BİS100 endeksi için verilen 9-10 bin puanlık hedefl erin de artık uzak olduğu belirtiliyor.

Borsa İstanbul endeksleri bu yıl birinci çeyreği büyük zelzele felaketinin gölgesinde kayıpla geride bırakırken ikinci çeyrekte ise seçim atmosferinin meçhullüğü nedeniyle güçlü bir performans sergileyemedi. BİST100 endeksi birinci çeyreği yüzde 12,64 kayıpla, turizm endeksi yüzde 29,16, elektrik endeksi ise yüzde 29,15 negatif tamamladı. En düzgün birinci yarı performansı yüzde 3,27’lik kayıp yaşayan ticaret endeksinde olurken bankacılıkta yüzde 10,73, endüstride yüzde 11,17, ulaştırmada yüzde 14,12’lik kayıplar dikkat çekti.

ENDEKSLERDEKİ KAYIP DERİNLEŞTİ

Yılın birinci yarısının sonunda kayıplarını geri almayı başaran BİST100 endeksi 6 ayın sonunda geçen yılsonuna nazaran yüzde 4,54’lük getiri sağladı. Lakin yüksek enflasyonun gölgesinde kaldı. Yeniden öbür endeksler de birinci yarıyı hafif müspet tamamlamayı başardı. En verimli çeyrek üçüncü çeyrek oldu. Yeni iktisat idaresi ve klâsik para siyasetine dönüş sinyalleri, yabancı yatırımcı geleceği umudu endekslerde güçlü bir toparlanma yarattı. BİST100 endeksi 9 ayın sonunda yüzde 51,29 getiri sağlarken, halka arz endeksi yüzde 106,78’lik yükselişiyle dikkat çekti. Turizm ve elektrik endeksleri de birinci yarıdaki kayıplarını telafi edip çift haneli yükselişlere imza attı.

1.84 MİLYAR LİRALIK TEMİNAT TAMAMLAMA ÇAĞRISI

Ancak İsrail Hamas çatışmasının başlamasıyla birlikte endeksler tarafını negatife çevirdi. 6 Ekim’den düne kadar 8 iş gününde BİST100 yüzde 7,35, bankacılık yüzde 6,77, sanayi yüzde 7,61, ulaştırma yüzde 9,36, elektrik yüzde 9,53, halka arz yüzde 8,50, BİSTTÜMY endeksi yüzde 8,35 kayıp yaşattı yatırımcılarına. Çatışmaların getirdiği belirsizliğin yanı sıra yabancı yatırımcı umutlarının azalması, TL mevduat faizlerinde yaşanan artış, kredili süreçlerdeki teminat tamamlama davetleri bu kaybın derinleşmesine ve global piyasalara nazaran Borsa İstanbul endekslerinin daha fazla kayıplar yaşamasına neden oldu. Takasbank bilgilerine nazaran 6 Ekim’den bu yana teminat tamamlama davetleri 1.84 milyar liraya ulaştı.

MERKEZ BANKASI NASIL BİR ADIM ATACAK?

Bu gelişmeler Merkez Bankası’nın haftaya yapacağı ekim PPK’sını çok daha kritik hale getirdi. Merkez Bankası yeni idaresi 4 toplantıda siyaset faizini 2150 baz puan artırarak yüzde 8,5’ten yüzde 30’a çıkardı. Eylül PPK’sı sonrasında uzmanlar ekimde de 5 puanlık artış beklentilerini lisana getirdi. Ortaya çıkan belirsizlikler ve TL varlıklardaki fiyatlamalar ile doların tekrar tarafını üste çevirmesi Merkez Bankası’nın ataklarında bir değişikliğe yol açacak mı?

Deniz Yatırım Yatırım Strateji ve Araştırma Kısım Müdürü Orkun Gödek, Merkez Bankası’nın sıkılaşmaya devam edeceğini lisana getirerek Para Siyaseti Heyeti toplantısında da bir sorun olacağını düşünmediğini tabir etti. Gödek, Merkez Bankası’nın önceliğinin hala daha nakdî sıkılaştırma ve enflasyon beklentilerini güzelleştirme olduğunu vurgulayarak para siyasetinin TL varlık fiyatlamalarındaki dalgalı seyirden etkilenmeyeceğine işaret etti.

TÜRKİYE DENGESİZLİKLERİ DÜZELTME SÜRECİNDE

Orca Marco Finansal Danışmanlık Kurucusu ve Stratejist Cihan Kırıkoğlu Orta Doğu’da yaşananların Merkez Bankası para siyaseti oyun planında büyük değişikliklere yol açacağını düşünmediğine vurgu yaparak şunları söyledi: “Zira Türkiye zati dünyanın geri kalanından bağımsız olarak kendi içerisinde son yıllarda birikmiş olan makroekonomik ve makrofinansal dengesizlikleri düzeltme sürecinde. Atılması gereken adımlar büyük ölçüde global piyasalardan bağımsız ilerleyebilecek nitelikte. Aslında yurtiçi piyasalardaki yabancı yatırım stoğu tarihi tabanlara çok yakın, TCMB ataklarını mazeret ederek çıkabilecek büyük bir konum yok. Kaldı ki TCMB kararları ile döviz kurları ortasında da eskisi üzere direkt alaka aramamak lazım, çünkü son 5 yılın olağandışı uygulamalarının birikimli tesirlerinin temizlenmeye çalışıldığı bir geçiş devrindeyiz. Bu periyotta kurlar üzerindeki “kontrollü yönetilen seyir” zaten devam edecektir. Borsamız ise tekrar tıpkı halde direkt TCMB ile değil, bankacılık mevduat piyasasındaki faizler ile daha alakalı. O taraftaki süreç de dolarizasyona karşı makroihtiyati çerçeve (mevzuat) ile yönetiliyor. Münasebetiyle TCMB PPK toplantısı üzerine bu kadar fazla mana ve gerilim yüklemeyi yanlışsız bulmuyorum. Jeopolitik gelişmelerin iktisat idaremizi etkileyebileceği asıl mevzular, savaşın giderek denetimden çıkması üzere bir senaryo durumunda petrol, global risk primleri, global faizler, vb. fiyatlamalar ile global ticaretin aksaması durumunda ortaya çıkabilir, fakat şimdi o noktada değiliz.”

HSBC 250 BAZ PUAN ARTIŞ BEKLİYOR

HSBC, Merkez Bankası’nın (TCMB) 26 Ekim Perşembe günü açıklayacağı Para Siyaseti Toplantısı (PPK) için faiz varsayımını paylaştı. Bankanın Orta ve Doğu Avrupa, Ortadoğu ve Afrika (CEEMEA) bölge ekonomisti Melis Metiner imzasıyla yayımlanan notta, TCMB’den 250 baz puanlık faiz artışı beklendiği belirtildi. Ayrıyeten raporda, yılsonunda siyaset faizinin yüzde 32,5 olacağı öngörülüyor. HSBC’den yapılan açıklamada “Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek son periyotta para siyaseti duruşunun siyaset faizinin ima ettiğinden daha sıkı olduğu ve olumlu gerçek faize yaklaşıldığı bildirisini vermişti. Bu yorumlar, sıkılaşma döngüsünün sonuna yaklaşıldığı görüşümüzle uyumlu. Şimdilik yılın son çeyreği için ek faiz artışı beklemiyoruz lakin dezenflasyonist süreç hayal kırıklığı yaratmaya devam ederse TCMB daha fazlasını yapabilir” olarak kaydedildi.

Foreks Haber anketine katılan 22 ekonomistin tamamı faizin artırılacağını öngördü. En yüksek varsayım yüzde 35,00 olurken, en düşük kestirim yüzde 32,50 olarak gerçekleşti. Ankette ortalama varsayım ise yüzde 34,00 oldu. 22 ekonomistin 12’si 500 baz puan, 6’sı 250 baz puan, 3’ü 300 baz puan, 1’i ise 400 baz puanlık faiz artırımı öngörüsünde bulundu.

Ankette, 2023 yıl sonuna ait görüş veren 16 ekonomistin medyan faiz iddiası yüzde 40,00 oldu. Yıl sonu faiz varsayımlarında azamî beklenti yüzde 45,00, asgarî beklenti ise yüzde 33,00 oldu. Geçen ayki Foreks Haber anketinde medyan kestirim yüzde 35,00 düzeyinde oluşmuş, kestirim aralığı ise yüzde 45,00 ila yüzde 30,00 bandında gerçekleşmişti.

12 ay sonrasına ait haftalık repo faizi sorusuna karşılık veren 5 ekonomistin medyan varsayımı yüzde 40,00 olurken, en yüksek kestirimde bulunan ekonomist yüzde 50,00, en düşük iddiada bulunan ekonomist ise yüzde 30,00 beklentisini paylaştı.

Tacirler Yatırım Ekonomisti Ekin Çınar, TCMB Para Siyaseti Heyeti’nin (PPK) 26 Ekim tarihinde siyaset faizini 300 baz puan artırarak yüzde 33 düzeyine çekmesini beklediklerine işaret ederek, “PPK toplantısının akabinde ise 2 Kasım’da gerçekleşecek olan Enflasyon Raporu sunumuna odaklanacağız. Mevcut durumda %33 düzeyinde bulunan TCMB 2024 yıl sonu varsayımında bir revizyon olup olmayacağı kıymetli olacak.” dedi.

Çınar, TCMB’nin 2024 yıl sonu beklentisinde üst bir revizyona gitmesi durumunda Kasım ayı toplantısında da siyaset faizinde misal bir ayarlama yapmasının beklenebileceğine işaret ederek, yıl sonu siyaset faizi beklentilerinin yüzde 35 düzeyinde bulunduğunun da altını çizdi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası faiz kararı, 26 Ekim Perşembe günü saat 14.00’te açıklanacak.

TCMB, 22 Haziran 2023 toplantısında faizi 650 baz puan, Temmuz ayında 250 baz puan, Ağustos ayında ise 750 baz puan, Eylül ayı toplantısında ise 500 artırmıştı. Hafize Gaye Erkan’ın TCMB Başkanlığı vazifesine geldiği Haziran ayından bu yana haftalık repo faizi toplamda 2150 baz puan yükseltildi ve yüzde 8,50’den yüzde 30,00 düzeyine çıkarıldı.