GYODER’in barınma sıkıntısına tahlil getirecek konut modelinin dorukta ete kemiğe bürünmesi bekleniyor. GYODER’in modeli, kamuya ilişkin yerlerde özel dalın kiralama hedefli konut üretmesini temel alıyor. Bu sayede arsa maliyetinin düşmesi, konut arzının artması amaçlanıyor. Kelam konusu model ayrıyeten kira için üst limit belirlenmesini, bu limitin uygulanması için devletin kontrol yapmasını içeriyor. Seçili alanlarda uygulanacak projeyle yalnızca proje kapsamında uygun fiyatlı kiralık mesken üretilmesi değil, projenin uygulandığı bölgelerdeki başka konutlarda da kiraların daha makul düzeylerde tutulması hedefleniyor.

MALİYETİN YARISI ARSA

GYODER, Türkiye’de erişilebilir kiralık konut sağlamak hedefiyle 1.5 yıl evvel “Erişilebilir Konut Komitesi” kurdu. Türkiye’de barınma sorunu haline gelen konut krizinin tahlili için baş yormaya başladı. Dünyanın birçok yerinde arsanın konut geliştirme sürecinde oluşturulan toplam pahadan aldığı hisse yüzde 20 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 50’yi buluyor. GYODER’in kurduğu komite, arsa maliyetlerinin düşürülmesiyle fiyatların ucuzlayacağı kanaatinyle projeyi geliştirdi.

KİRAYI AZALTACAK

Proje, kamu kuruluşları, mahallî idareler yahut gibisi kurumların elindeki emlakın muhakkak bir devirde kamu-özel iş birliği sistemi ile kıymetlendirilerek, üst limit konulan bir kira tarifesiyle konut üretilmesini içeriyor. Yap-işlet-devret modeliyle, konutların üretilmesi ve kiralanmasını öngören modelin, arsa maliyetini sıfıra indirerek kiraları yarı yarıya düşüreceği belirtiliyor. Arsa mülkiyetinin de devlette kalması öngörülüyor.

​1 YILDA TAMAMLANIR

Projeyle ilgili son gelişmeleri anlatan GYODER Lideri Mehmet Kalyoncu, “Bu modelle konut üretimlerinin 1 yıl içinde tamamlanması hedefleniyor. Bu sayede düşük kira sayılarıyla etraftaki yerleşim yerlerinin de ucuzlaması sağlanmış olacak. Kontratlarda yatay mimari, yerli gereç ve güç tasarrufu da kural koşulacak. Bu sayede orta ve orta alt gelir kümesinin hane halkı gelirinin yüzde 30-50’sini aşmayacak bir formülle barınma tahlili sunmuş olacağız” dedi.

5 BELEDİYE İLE GÖRÜŞTÜ

Devlet yerlerinde uygun fiyatlı kiralık konut üretimini temel alan projeyle ilgili olarak İstanbul’da 5 ilçe belediyesiyle görüştüklerini söyleyen Kalyoncu, finansman konusunda da değerli adımlar attıklarını belirtti. Finansman noktasında Hollanda, Çin, Suudi Arabistan ve BAE’den bakanlıklar ve finans kuruluşlarıyla görüşmeler gerçekleştirdiklerini söyleyen Kalyoncu, “Çin’den büyük taahhüt şirketlerinden China State Construction Engineering ile görüşüyoruz. ENR dünya listesinde birinci olan Çinli firma…. 12 kişilik grupla geldiler. ICBC aracılığı ile neler yapılabilir konuşuyoruz. Bu şirket yeni Kahire kentini yapıyor. Hem de kiralık modelle. Kahire’nin yaptığını biz nasıl yapamayız. Hollandalı NHG Dutch Foundation Homeownership Guarantee Fund ile İstanbul’da görüştük, görüşmeler çok âlâ geçti modelimizi anlattık” sözlerini kullandı.

500 BİN KİRALIK KONUT HEDEFİ

Söz konusu modelle vatandaşların piyasa dalgalanmalarından etkilenmeden kiracı kalabileceğini tabir eden Kalyoncu, “Hane halkı gelirinin yüzde 30’unu barınmaya ayıracak, ömür standartları yükselecek. Düşük kira sayılarıyla etraftaki yerleşim yerlerinin de ucuzlaması hedefleniyor. Halkın faydalandığı halkçı bir model ve tıpkı vakitte kamunun başta mülkiyet olmak üzere haklarının korunduğu devletçi bir model. Biz İstanbul’da da en az yüzde 10 kurumsal kiraya verenin olduğu bir kiralık konut stoku olması gerektiğini düşünüyoruz. Yani 500 bin kiralık konuttan kelam ediyoruz” dedi.

KENTSEL DÖNÜŞÜMÜ HIZLANDIRIR

Kentsel dönüşümün önünde en büyük pürüzün, kiralık konut bulunamaması olduğuna da dikkat çeken Kalyoncu, “İnsanlar konutlarından çıkacak, kiralık konut bulacak ki o binalar yıkılabilsin. TÜİK’e nazaran bir binada yaklaşık 4 konut var. Münasebetiyle 500 bin konut üretimi, 125 bin eski binanın tekrar inşası demek. İstanbul’da 262 bin binanın 1980 öncesi yapıldığını düşündüğümüzde bu hayati kıymete sahip oluyor. Hakikaten Kandilli Rasathanesi’nin araştırmasına nazaran 7,5 şiddetinde bir zelzeleden yaklaşık 40 bin bina ağır hasar, 136 bin bina orta hasar, 300 bin bina ise hafif hasar alacak. 2024 yılında bu modeldeki birinci konutların üretimini ülkemizde göreceğimizi düşünüyoruz” açıklamasında bulundu.

AKILLI KENT YERİNE VİCDANLI ŞEHİR

Deprem gerçeğini İstanbul’un unutması durumunda Türkiye’nin de unutacağını belirten Kalyoncu, şöyle konuştu: “18. Gayrimenkul Tepesi’nde sarsıntısı unutturmamak için içeriğin yarısından fazlasını sarsıntı üzerine kurguladık. Doruğun yüzde 60’ı zelzele odaklı. Mottomuz şöyle: ‘Şehrini Vicdanla Tamamla’ Dorukta çıkış noktamız ‘akıllı şehirleri’ bırakalım bizi bir yere götürmedi, ‘vicdanlı şehirlere’ bakalım. Vicdanlı olmak ‘daha az kazanmak’ değil ‘kazancın adil paylaşılması’ ile olur.”

MODELLE VATANDAŞ NE KAZANACAK?

Piyasa dalgalanmalarından etkilenmeden kiracı kalabilecek.
Kredi kullanmadan konut sahibi olabilme imkânı elde edecek.
Gelirinin yüzde 30’unu barınmaya ayıracak.
Harcanabilir gelirlerinde barınmaya ayırdığı hissesi diğer yerde kullanabilecek.

MODELLE KAMU NE KAZANACAK?

Özel bölümün maharetlerinden azamî yarar sağlanacak.
Maliyetlerin düşürülmesi mümkün olacak.
Projelerin süratle tamamlanması sağlanacak.
Mülkiyetin kamuda kalması sözkonusu olacak.

MODELLE ÖZEL KESİM NE KAZANACAK?

Uzun soluklu mukavelelere imza atacak.
Yatırım fırsatı bulacak.
Kuvvetli imar planı-ruhsat üzere süreçler olmayacak.
Kamu ile iş birliği yaratma kültürü kazanacak.

FİNANSMAN İÇİN 2 OPSİYON

1. Kamu arsayı 49 yıllığına tahsis eder. Belirleyeceği bedele nazaran yapım- kiralama-işletme ihalesine çıkar. İşi alan şirket, yerin üst hakkı ipoteği karşılığında bankadan kredi kullanarak işi yapar, bağımsız kısımlar oluşur. Üst hakkı sahibi, konutu 49 yıldan kalan müddet kadar kullanır. Konutları kiralayarak tahsil ettiği kira bedelleri ile kredisini öder.
2. Kamu arsayı 49 yıllığına tahsis eder. Belirleyeceği bedele nazaran yapım-kiralama- işletme ihalesine çıkar. İşi alan şirket üretim bedeli+kâr için gayrimenkul sertifikası ihracına çıkar. SPK’nın onayı çerçevesinde her bir metrekare için bir sertifika ihraç ederek sağlayacağı finansmanla işi yapar. Her sertifika sahibi, kendine ilişkin metrekarede 49 yıl ikamet eder. Sertifikalar borsada pay senedi üzere 49 yıl tamamlanana kadar daima süreç görür.