Suna ve İnan Kıraç Vakfının iki kurumu Pera Müzesi ve İstanbul Araştırmaları Enstitüsü’nün yeni standı “Tam Yerinden: İstanbul’a Panoramik Bakışın Tarihi” ile “Gelecek, geçmişte biriktirilen tanıdık objeler aracılığıyla hatırlanabilir mi?” sorusundan yola çıkarak hazırlanan “Gelecek Hatıraları” stantları sanatseverlerle buluştu.

Müzede düzenlenen basın toplantısında konuşan Suna ve İnan Kıraç Vakfı Kültür ve Sanat İşletmesi Genel Müdürü M. Özalp Birol, “Gelecek Hatıraları” standının yaklaşık 2 yıllık geçmişi olduğunu belirterek, müzedeki Kütahya Çini ve Seramikleri Koleksiyonu’nu oluşturan Suna Kıraç’ın bu koleksiyonundan yola çıkarak, onun anısına standın hazırlandığını söyledi.

Birol, stanttaki yapıtlara değinerek, “Kütahya çini ve seramikleri yüklü lakin Anadolu coğrafyası üzerinde başka seramik ve çini kültürlerini de ihmal etmeyen bir yaklaşımla bu zanaatı, çağdaş sanata bağlayan ve yeni hale getiren değişik bir stant hazırlayalım fikri oluştu.” dedi.

Pera Müzesi Vadeli Stantlar Yöneticisi Begüm Akkoyunlu Ersöz de “Gelecek Hatıraları” standı için, “Uzun uzun tekrar tekrar gezmek isteyeceğiniz bir stant hazırlandı. Bir koleksiyondan çıkıp bir standın hayalini kurmak, hangi yapıtlara ve hangi sanatkarlara ulaşılabileceğini hayal etmek, bunun da ötesinde var olanlarla değil, sanatkarların ürettiklerinin neler olabileceğini hayal etmek çok hoş bir kurguya ulaştı ve pahalı bir stant oldu.” sözlerini kullandı.

Sergi dizaynını Studio No Frame’den Yelta Köm ve Elif Tan’ın, grafik ve katalog dizaynını Esen Karol’un üstlendiği “Gelecek Hatıraları”, 24 Mart 2024’e kadar Pera Müzesi’nin 4. ve 5. kat stant salonlarında ziyarete açık olacak.

“Tam Yerinden: İstanbul’a Panoramik Bakışın Tarihi” sergisi

Panoramik temsilin global tarihinde İstanbul’un rolünü yeni perspektiflerle izleyiciye sunan “Tam Yerinden: İstanbul’a Panoramik Bakışın Tarihi” standında ise 15. yüzyıldan 20. yüzyıla uzanan bir süreçte üretilen panoramik İstanbul imgeleri interaktif tecrübe alanı ve 3D animasyon ile birlikte yer alıyor.

Küratörlüğünü Çiğdem Kafescioğlu, K. Mehmet Kentel ve M. Baha Tanman’ın yaptığı stant, panoramik manzaraların üretim ve tüketimindeki katmanlı bağlarını ele alırken, bu manzaraların farklı izleyici kitleleri ortasında sirkülasyonunu, algılanma biçimlerini, yüzyıllar içinde yaygınlık kazanmış farklı medyalar ortasındaki irtibatları irdeleyen bir bakış açısı sunuyor.

Özalp Birol’un standın öyküsünü anlattığı toplantıda İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yöneticisi Gülru Tanman da şu değerlendirmelerde bulundu:

“İstanbul global ölçekte en çok imgesi üretilen kent. Bu mevzuda İstanbul’un siyasal ve sembolik kıymetinin hissesi büyük. Tıpkı vakitte kesintisiz bir biçimde her periyot çok büyük ve kalabalık bir kent olması da var. Topografyasının sunmuş olduğu doğal görüntü ve seyir noktaları da var. Yani İstanbul resen resmedilmeye çok elverişli bir kent. Stantta de yaklaşık 500 yıllık bir vakit dilimi içinde çoğunlukla görüntü, seyir noktalarından yapılmış İstanbul betimleri, bunların ortasındaki bağlantı, ortaklaşan, farklılaşan görsel lisan ve bunların diğer mecralara yansımasını göreceksiniz.”

Sergi İstanbul’un tarih içerisindeki pozisyonuna odaklanıyor

Doç. Dr. Çiğdem Kafescioğlu ise “panorama” formunun ortaya çıkışından ve İstanbul imgelerinden bahsederek, “Özellikle 19. yüzyılda İstanbul’u gerek Tepebaşı’ndan gerekse Galata Kulesi’nden resmeden sanatkarlar izleyicilerine kenti tam yerindeymiş üzere gösterme fırsatı sunduklarının altını çiziyorlardı. Panoramanın Galata Kulesi’nden tam yerinden çizildiğini bilhassa vurguluyorlardı.” diye konuştu.

Sergide ortalarında Robert Barker, Henry Aston Barker, Matthaus Seutter ve Matthaus Merian’ın bulunduğu, İstanbul’a panoramik bakan sanatkarların çalışmalarından seçki yer alıyor.

Sergi, yangın felaketlerinden endüstrileşmeye panoramaların İstanbul tarihinin farklı ögelerini belgelemekte nasıl kullanıldığını, üretildikleri periyoda atıfta bulunan örneklerle gözler önüne seriyor.

Merkezine 19. yüzyıl panoramalarını ve panoramik imgelerini almakla birlikte, panoramik bakışın erken çağdaş periyoda uzanan örneklerini de kapsayan ve İstanbul’un bu tarih içerisindeki pozisyonunu tekrar düşünmeye davet eden stantta, Suna ve İnan Kıraç Vakfı koleksiyonlarında yer alan, daha evvel hiç teşhir edilmemiş ve yayımlanmamış bir erken 19. yüzyıl panoraması da birinci sefer gün yüzüne çıkıyor.

Sergiye makaleler içeren kapsamlı bir katalog eşlik ediyor

Üç kısımdan oluşan stant, erken çağdaş periyoda tarihlenen panoramik İstanbul imgelerine bir bakış ile başlıyor. Periyoda ilişkin değerli öğeleri ve anları vurgulayan objelerin sergilendiği bu kısım tıpkı vakitte, o devirde kenti bütün olarak resmetmenin farklı biçimleri ortasındaki kontaklara dikkati çekiyor.

Panoramik temsil biçiminin Osmanlı ve Avrupa’daki dolanımını fotoğraf, baskı ve fotoğraf dışında, efemera ve arşiv dokümanlarının de dahil olduğu geniş materyal seçkisi üzerinden okuyan “Tam Yerinden: İstanbul’a Panoramik Bakışın Tarihi” standına kent, mimarlık, sanat, fotoğraf ve çağdaş tüketim tarihlerini panoramik imgeler çerçevesinden tekrar okumayı amaçlayan makaleler içeren kapsamlı bir katalog eşlik ediyor.

Kitapta, Erkki Huhtamo, Çiğdem Kafescioğlu, A. Hilal Uğurlu, Namık Günay Erkal, M. Baha Tanman, Ahmet A. Ersoy, K. Mehmet Kentel ve Tarkan Okçuoğlu’nun panoramik mecra ve İstanbul’un bu mecra içindeki yerini tarihî çerçevede ele alan makaleleri yer alıyor.

Sergi, 24 Mart’a kadar Pera Müzesi’nin 3. katında ziyarete açık olacak.

Müze, salıdan cumartesiye 10.00-19.00, pazar günleri 12.00-18.00’de gezilebiliyor. Cuma günleri “Uzun Cuma” kapsamında 18.00-22.00 ortası tüm ziyaretçiler, çarşamba günleri ise “Genç Çarşamba” kapsamında tüm öğrenciler müzeyi fiyatsız ziyaret edebiliyor.