Anadolu’nun düşman işgalinden kurtarılmasının akabinde TBMM’nin 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet‘i ilan etmesiyle Türk tarihinde yeni sayfa açılırken, “Egemenlik kayıtsız, kuralsız milletindir” kelamı de devlet idaresinde en besbelli biçimiyle yerini aldı. Ulu Lider Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde kurulan cumhuriyetin 100. yılı, bu hafta sonu ülke genelinde birçok aktiflikle kutlanacak.

BAĞIMSIZLIK MEŞALESİ SAMSUN’DA YAKILDI

Mustafa Kemal Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkmasıyla yakılan bağımsızlık meşalesi, Türk milletinin verdiği büyük çaba sayesinde bir daha hiç sönmedi. Yeni Türk devletinin varlığı, 24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Antlaşması ile tescillenmiş oldu. İkinci periyot Türkiye Büyük Millet Meclisinin toplanmasından 2 ay sonra 13 Ekim 1923’te Ankara, Türkiye’nin hükümet merkezi oldu. Artık mevcut rejimin isminin de bütün açıklığı ile konulması, yeni devletin liderinin seçilmesi gerekiyordu. O güne kadar devlet başkanlığı vazifesi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Lideri olarak Mustafa Kemal Paşa tarafından yürütüldü. Başka taraftan kimi yabancı ülkeler de Lozan Antlaşması’nın onayı için Türkiye’deki yeni devlet rejiminin daha açık formda belirlenmesini istiyordu.

“YARIN CUMHURİYET’İ İLAN EDECEĞİZ”

27 Ekim 1923’te İcra Vekilleri Heyetinin istifası ve Meclisin itimadını kazanacak bir kabine listesinin oluşturulamaması da bu probleme acil bir tahlil gerektirdi. Mustafa Kemal Paşa, 28 Ekim 1923 akşamına kadar hükümetin kurulamaması üzerine Çankaya Köşkü’nde arkadaşları için Latife Hanım’a bir sofra hazırlattı. Mustafa Kemal Paşa o gece İsmet Paşa ile 1921 Anayasası’nın kimi unsurlarını değiştiren kanun tasarısını hazırladı. “Türkiye devletinin hükümet hali cumhuriyettir.” kararının yer aldığı tasarı üzerinde TBMM’de yapılan konuşmalardan sonra saat 20.30’da oturuma katılan 158 üyenin tamamının oyuyla Cumhuriyet‘in ilanı kabul edildi. Cumhuriyet‘in ilanı “Yaşasın Cumhuriyet” sesleri ve alkışlarla karşılandı.

1925 YILINDA BAYRAM OLDU

Böylece yeni devletin idare biçimi bütün açıklığı ile ismini almış oldu. Cumhuriyet‘in ilanı ile “Egemenlik kayıtsız, kuralsız milletindir” prensibi de artık devlet idaresinde en bariz formuyla yerini buldu. Akabinde Gazi Mustafa Kemal Paşa, TBMM tarafından yeni Türk devletinin birinci cumhurbaşkanı seçildi. Türk halkı, 29 Ekim gecesi ve 30 Ekim günü Cumhuriyet‘in ilanını kutladı. 26 Ekim 1924’te yayımlanan kararname ile Cumhuriyet‘in ilanının 101 pare top atışı ve düzenlenecek etkinliklerle kutlanmasına karar verildi. Karar doğrultusunda 29 Ekim 1924’teki etkinlikler, kutlamaların başlangıcı oldu. Hariciye Vekaleti, 2 Şubat 1925’te bir kanun teklifiyle 29 Ekim’in bayram olmasını önerdi. Teklif, Meclis Anayasa Kurulu tarafından incelendi ve 18 Nisan’da karara bağlandı. TBMM’de teklifin 19 Nisan’da kabul edilmesiyle 29 Ekim, 1925 yılından bu yana “milli bayram” olarak kutlanmaya başlandı.

100. YIL, ÖZEL ETKİNLİKLERLE KUTLANACAK

Bu yıl ise Cumhuriyet‘in 100. yılı kutlanıyor. Cumhuriyet‘in 100. yılının “Türkiye Yüzyılı”na yaraşacak halde coşkuyla kutlanması gayesiyle yurt genelinde ve yurt dışında çeşitli etkinlikler düzenlenecek. Etkinlikler kapsamında, Türkiye’nin 100 yıldaki kazanımları teknolojinin son imkanlarının kullanıldığı çeşitli dijital stantlar ve üç boyutlu şovlarla anlatılacak. İstanbul Boğazı’nda 2023 dron ve havai fişek gösterisi ile görsel gösteri gerçekleştirilecek. Özel ışık şovların yapılacağı tarihi yerlerde 100. Yıl Marşı yankılanacak.

MEYDANLARDA CUMHURİYET GÖSTERİMLERİ YAPILACAK

İstanbul Taksim Meydanı’nda Atatürk Kültür Merkezi’nin önüne kurulacak “Maziden Atiye Türkiye Yüzyılı” gösterim alanında, su perdesi, su gösterisi ve üç boyutlu içeriklerin yayınlandığı ekranlarla geçmişten bugüne Türkiye Yüzyılı vizyonu interaktif ve teknolojik bir tecrübeyle vatandaşların beğenisine sunulacak. Ayrıyeten, Taksim Meydanı’nın İstiklal Caddesi girişinde de Türkiye Yüzyılı resmi logosundan esinlenerek hazırlanan “Türkiye Yüzyılı Enstalasyonu” ile 100. yıl içerikleri dev ekrandan seyircilerle buluşacak. Bu alanda Cumhuriyet‘in 100. yılının kutlanacağı 29 Ekim’de canlı yayın transferiyle aktiflik yerinde izlenebilecek. İstanbul Bakırköy Özgürlük Meydanı’na, Ankara’da 15 Temmuz Kızılay Ulusal İrade Meydanı’na ve İzmir’de Konak Meydanı’na da anıtsal görünümlü monolitler kurulacak. Kelam konusu meydanlarda Cumhuriyet‘in 100. yılına özel görüntüler, görsel ve içerikler bu dijital alanlarda vatandaşla buluşacak.

BİRÇOK YER IŞIK ŞOVLARI İLE AYDINLANACAK

“Cumhuriyetin Sesi, Cumhuriyetin Rengi” aktifliği ile de Galata Kulesi, Haydarpaşa Tren Garı, Cumhuriyet Müzesi (II. TBMM Binası), Etnografya Müzesi, Saat Kulesi, Dolmabahçe Sarayı üzere tarihi yerler ile Efes Antik Kenti, Kapadokya üzere turistik yerler özel ışık şovlarıyla renklendirilecek. Bu yerlerde, Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası tarafından Cumhuriyet’in kuruluşunun 100. yılına özel bestelenen “100. Yıl Marşı” ile yankılanacak.

BOĞAZ’DA GÖRSEL ŞÖLEN YAŞANACAK

Cumhuriyet’in 100. yılı kutlamaları kapsamında 29 Ekim’de ayrıyeten İstanbul Boğazı’nda özel havai fişek şovları de yapılacak. 100. yıla özel görsellerin 2023 dron ile aktarılacağı aktiflikte de gökyüzünde bir şölen izleyicilerle buluşacak. Boğaz’dan 100 gemi geçecek, onlara ise Türk Yıldızları ve Solo Türk eşlik edecek. O anlarda 101 pare top atışı yapılacak.29 Ekim’de İstanbul Boğazı’nda hareket edecek yüzer iskelede de LED ekranlarda gün uzunluğu 100. yılın değerli projeleri, yapıtları sergilenecek. Bu etkinlikler, İstanbul’un değerli merkezlerine kurulacak seyir alanlarından da vatandaşlar tarafından takip edilebilecek.

Yurt dışında da büyükelçiliklerce çeşitli kutlamalar yapılacak. Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığınca yabancı misyonlarda 100. yıl stantları düzenlenecek ve özel görüntüler gösterilecek. Öte yandan, Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı tarafından kurulan ve tüm kamu kurum ve kuruluşları ile vatandaşlar için kıymetli bir içerik havuzu niteliği taşıyan “yuzuncuyil.gov.tr” adresli internet sitesinde de 100. yıla ait tüm içerikler yer alıyor.