İsrailli gazeteci ve muharrir Gideon Levy’e nazaran İsrail ordusu yalnızca savaş vakitlerinde değil, 55 yıldır işgal altındaki Filistin topraklarında her gün rutin olarak “savaş suçu” işliyor ve işgalin sona ermesinin tek yolu Tel Aviv idarenin “bedel ödemeye” başlaması.

İsrail’in Haaretz gazetesi müellifi gazeteci Levy, ülkesinde işgale karşı çıkan ve İsrail’i “ırkçı bir rejim” olarak tanımlayan nadir isimlerden biri.

İşgal altındaki Batı Şeria’da yaşananları yaklaşık 40 yıldır gazeteci olarak alanda şahsen takip eden Levy, bugün gelinen noktada İsrail toplumunun ve idaresinin “aşırı radikal bir ruh hali” içerisinde olduğunu görüşünde.

Bu durum dikkate alındığında barışa ulaşılması için İsrail’in taviz vereceğini düşünmediğini belirten Levy’e nazaran tek umut milletlerarası bir müdahalenin olması.

ABD Lideri Joe Biden’ın yaklaşan seçimlere hazırlandığını hatırlatan İsrailli gazeteci, bu nedenle bu memleketler arası müdahaleyi de pek muhtemel görmediğini söylüyor.

Tel Aviv’de yaşayan Levy, çevrim içi ortamda AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.

“İsrailliler bir sabah kalkıp ‘İşgal zalimce, buna son verelim’ demeyecek”

İsrail toplumunun daha evvelki durumunu “yeterince kötü” olarak tanımlayan Levy, son bir buçuk ayda ise toplumun daha da fazla “ırkçılığa kaydığını” vurguladı.

İsrail toplumundan barış lehine olumlu bir değişimin gelmesinin mümkün olmadığı görüşünü lisana getiren Levy, şunları kaydetti:

“İsrail toplumundan gelmeyecek. İsrailliler bir sabah kalkıp ‘işgal çok zalimce, apartheid (ırkçı rejim) yasa dışı, haydi buna bir son verelim’ demeyecek. Bu olmayacak. (İşgalin sürdüğü) Son 55 yılda bu olmadı, bundan sonra da olmayacak. Bu lakin İsrailliler işgal nedeniyle bedel ödemeye, sürdürdükleri bu işgalden ötürü cezalandırılmaya başlarlarsa ve işgali devam ettirmek için ödemeleri gereken bedelin çok yüksek olduğunu fark ederlerse olur.

Ancak şimdi bu evrede değiliz. Milletlerarası toplum konuşmayı bırakıp harekete geçmeli. Bunun da yakın gelecekte olacağını öngörmüyorum. Fakat sanırım bu an bir gün gelecek ve (uluslararası toplum) ‘artık yeter’ diyecek. O günü bekliyorum lakin bu çok yakın görünmüyor.”

“İsrail 55 yıldır her gün savaş cürmü işliyor”

İsrail ordusundan istifa eden eski yüzbaşı hava pilotu Yonatan Şapira, AA’ya 2021 yılında yaptığı bir açıklamada “İsrail ordusu terör örgütü, kumandanları savaş suçlusudur.” tabirlerini kullanmıştı.

İsrail ordusunun uygulamalarını onlarca yıldır alanda yakından takip eden bir gazeteci olarak Şapira’nın bu kelamlarına katılıp katılmadığı sorusuna Levy, “Öncelikle Şapira benim arkadaşım ve evet ona katılıyorum.” dedi.

Levy, “İsrail’in 55 yıldır (1967 işgalinden beri) Batı Şeria’da günlük olarak yaptığı savaş hatasıdır. (Batı Şeria’daki yasa dışı Yahudi) Yerleşimcilerden, (Filistinli) mahkumların İsrail’e taşınmasına, her gece insanları meskenlerinden kaçırmaktan toplu cezalandırmalara kadar bunların hepsi memleketler arası hukukun ihlalleridir.” tabirlerini kullandı.

Tüm bunların günlük yaşandığına dikkati çeken Levy, şöyle devam etti:

“Bu savaş vakti değil, rutin ömürde gerçekleşiyor. Hiç kuşku yok ki işgal, sona ermesi gereken bir hata olgusudur. Ben bununla neredeyse 40 yıldır gayret ediyorum.”

“İsrail basını yaşanan vahşeti gizliyor”

Levy’e nazaran İsraillilerin birçoklarına Gazze’de işlenen “vahşetin” birçok gösterilmiyor.

İsrailli gazeteci, “Dürüst konuşmak gerekirse İsrail kanalları, medyası, gazeteleri her şeyi değilse de yaşanan vahşetin birçoklarını göstermemeye çalışıyor. Ben şahsen neler olup bittiğini görmek istiyorsam Al Jazeera, TRT ve CNN üzere kanallara bakmak zorunda kalıyorum ve bu sayede tüm resmi görebiliyorum.” diye konuştu.

Gazze üzere nüfus yoğunluğuna sahip bir yere bu halde saldırmanın bedelinin siviller için çok ağır olduğunu da lisana getiren Levy, “Yaşananlar karşısında nutkum tutuldu.” sözlerini kullandı.

Bununla birlikte Levy’e nazaran İsrail hükümeti savaş konusunda toplumun neredeyse mutlak dayanağına sahip.

“Levy, “(İsrailliler) Şu anda iki hedef konusunda büsbütün birleşmiş durumdalar. Birincisi tüm rehinelerin özgür bırakılması, ki bu şu anda ana maksat. Sonrasında ise Hamas’ı büsbütün yeneceklerine inanıyorlar. Bence hükümet savaşı devam ettirmek için tam takviyeye sahip.” değerlendirmesinde bulundu.

“Yarın sabah sona erecek ‘insani aranın’ akabinde İsrail topyekün bir hücuma tekrar geçer mi?” biçimindeki soruya İsrailli gazeteci Levy, şu yanıtı verdi:

“Korkarım o denli lakin önümüzdeki günler durumu gösterecek. Şu anki dinamikler olumlu. Muahede işliyor ve her gün rehineler meskenlerine dönüyor ve ayrıyeten Filistinli tutuklular da konutlarına dönüyor, bu da beni memnun ediyor. Fakat bu sonsuza kadar süremez.

İsrail’in savaşı sürdürmekten vazgeçeceğini zannetmiyorum. Umarım tıpkı yoğunluğa geri dönmez, zira şayet tıpkı yoğunluğa geri dönerse bu, Gazze’nin güney kısmının yok edilmesi manasına gelir; burada zati 2 milyondan fazla insan var. Gazze’nin güneyini büsbütün imha etseler ve Hamas’ı yenseler bile, sonraki gün ne olacağına dair İsrail’in hiçbir fikri yok. Plan yok. Ve şayet plan yoksa savaş durmalı.”

ABD’nin savaşı durdurmak mı isteyeceği yoksa İsrail hücumlarına tekrar yeşil ışık mı yakacağı sorusuna ise Levy, “Sanırım ikisinin ortasında bir yol izleyecekler. (İsrail’i) Onları büsbütün durdurmayacaklar lakin (eskisi üzere saldırmasına) müsaade de vermeyecekler. İsrail’in ABD’yi sahiden dinleyip dinlemeyeceği ve baskının ne kadar sert olacağı soru işareti.” yanıtını verdi.

İsrail toplumunun barış için bir taviz verip vermeyeceği sorusunu da Levy şöyle cevapladı:

“Şu anda mutlaka hayır, (İsrail toplumunda) Arap tersi ağır bir his var. Yeni bir liderliğe gereksinimimiz var. Mevcut liderlikte ve İsrail kamuoyunun şu anda çok aşırı, çok milliyetçi ve çok sağcı olan mevcut ruh halinde rastgele bir şey (tavize dair) olduğunu görmüyorum.

Tek umut memleketler arası müdahale lakin bunun bile olacağını düşünmüyorum. Zira ABD seçim yılına giriyor ve Biden’ın daha fazlasını yapacağını zannetmiyorum. Şu anda bir umut görmüyorum”

“İsrail Filistinlileri tekrar sürmek ister lakin bu mümkün değil”

Levy, İsrailli bakanlardan ve öbür kimi yetkililerden üst üste gelen Filistinlilerin Gazze dışına göç ettirilmeleri bahsiyle ilgili de değerlendirmede bulundu.

“İsrail Gazze’yi Filistin halkından temizlemekten büyük memnunluk duyar. Sorun şu ki bu ahlaki değil, birebir vakitte yasal ve pratik de değil.” diyen Levy, şunları aktardı:

“Kimse 2,3 milyon insanı almayacak. Kimse İsrail’in 2,3 milyon insanı transfer etmesine müsaade vermeyecek. Gazze halkının hayatlarını nerede yaşayacağına İsrail karar vermeyecek. İsrail’in bu türlü bir karar vermeye hakkı yok. İsrail bir Nekbe (büyük felaket) yaptı ve ikinci bir Nekbe yapma hakkı yok.”

Levy, İsrail’in bu mevzuyu daima gündeme getirmesini, “ellerinde öbür bir tahlilleri olmamasına ve Filistinlileri nitekim Gazze dışına atabileceklerini düşünmelerine” bağladı.

İsrail’de mevcut ruh halinin çok milliyetçi olduğuna dikkati çeken Levy, “Biliyorsunuz, bunu Batı Şeria’da da denediler. Batı Şeria’da halihazırda 16 köy boşaltıldı. Yerleşimcilerin terörüne dayanamadılar ve onları durduracak kimse yoktu. Mümkün olduğu sürece (Gazze’nin boşaltılmasını) deneyecekler lakin bunun olacağını zannetmiyorum, mümkün değil.” görüşünü lisana getirdi.

İsrail’in elinde atom bombası olmadan da bölgeyi uygulamalarıyla tehlikeye attığını vurgulayan gazeteci Levy, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“İsrail bir Yahudi devleti olmak istiyor, Yahudi devleti olma hakkına sahip ancak birebir vakitte demokrasinin de olması, bu yürümüyor. Şayet bir Yahudi devleti olmak istiyorsanız çok net bir Yahudi çoğunluğa gereksiniminiz var.

Yahudi çoğunluğu yok, ırmakla deniz ortasında şu anda yaklaşık 7,5 milyon Yahudi ve 7,5 milyon Filistinli var. İki halk sizin hükümetiniz altında, sizin işgaliniz altında, sizin rejiminiz altında yaşarken bir Yahudi devleti olamazsınız. Bu nedenle İsrail seçimini yaptı ve Yahudi (devleti) olmayı demokratik olmaya tercih etti.”

“Filistinli olsaydım söylediklerim nedeniyle mahpusta olurdum”

“Eğer bir Filistinli olsaydınız İsrail’i bu formda eleştirme özgürlüğüne sahip olur muydunuz?” sorusu üzerine Levy, “Bu sorunun karşılığı pek açık. Elbette hayır. Benim söylediklerimin birçoklarını bir Filistinli söyleyemez. İsrail’in gerçekliğinde bu olmaz. Hele de savaştan sonra asla söyleyemez. (Bir Filistinli olsaydım) Bu söylediklerimden çok daha azı için uzun mühlet evvel mahpusa atılmış olurdum.” sözlerini kullandı.