Damar hastalıkları en kıymetli mevt nedenlerinden

Asya Vasküler Cerrahi Kongre Lideri Prof. Dr. Tankut Akay:

“Damar hastalıkları dünyada bulaşıcı hastalıklardan sonra en fazla görülen vefat sebeplerinden biridir”

Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Lideri Doç. Dr. Soner Yavaş:

“Anevrizmalar yaş ile sıklığı artıyor, 65/74 yaş ortasında 100 binde 55 görülme oranı var”

Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Dilek Erer:

“Bacaklarındaki toplardamarlarında pıhtı olan hastalardan yüzde 70’inin akciğerine ulaşıyor, 3 bireyden biri hayatını kaybediyor”

ANTALYA – Asya Vasküler Cerrahi Kongre Lideri Prof. Dr. Tankut Akay, damar hastalıklarının dünyada bulaşıcı hastalıklardan sonra en fazla görülen mevt sebeplerinden biri olduğunun altını çizerek, “Dünyada 2019 yılında 20 milyona yakın insan damar hastalıklarından hayatını kaybetti. Periferik arter dediğimiz hastalıklar ya da pıhtıya bağlı hastalıklar olarak karşımıza çıkarken, kanser, trafik kazası üzere mevt sebepleriyle birlikte bulaşıcı hastalıklardan sonra en sık hayat kaybettiğimiz sebeplerden biridir” dedi.

Antalya’nın Kemer ilçesindeki bir otelde Asya Vasküler Cerrahi Derneği (ASVS), Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği, Asya Venöz Forumu ve Türk Fleboloji Derneğince ortaklaşa yapılan ASVS 2023 Kongresi’nde aort hastalıkları, şah damarları, derin ven trombozu ve pulmoneremboli, distal bypass, şah damar ve aort cerrahisi, venöz yetmezlik lenfolojisi, damar tıbbı, vasküler travma hususları ele alınıyor. Kongrede dünyanın değerli kalp ve damar cerrahları damarların tıkanması, daralması ya da balonlaşarak kıvrımlı bir hale gelmesi ile bunun sonucunda kan deveranının olumsuz etkilenmesi, damar hastalıkları bahislerinde deneyimlerini paylaşacak.

Kongreye farklı ülkelerden bin 600 civarında cerrah katıldı. Türkiye’de 2013 yılında İstanbul’da yapılan kongreden 10 yıl sonra ASVS üyelerinin tekrar Antalya’da bir ortaya geldiği kongre çerçevesinde basın toplantısı düzenlendi.

“Damar hastalıkları değerli bir mevt nedeni”

Asya Vasküler Cerrahi Kongre Lideri Prof. Dr. Tankut Akay, damar cerrahisi kongrelerini yapmalarının sebebini açıklayarak, “Kardiyovasküler hastalıkların değerli bir kısmı kol damar hastalıklarıdır. Damar hastalıkları da dünyada bulaşıcı hastalıklardan sonra en fazla vefat sebeplerinden biridir. Damar hastalıkları denildiği vakit; atardamar, toplardamar, lenf hastalıkları olmak üzere çeşitli kümelere ayırıyoruz. Atardamar hastalıkları anevrizmalar ya da damar darlıkları olarak karşımıza çıkarken, ven hastalıkları da toplardamar yetmezliği ve varisler ve pıhtı ile birlikte giden ven hastalıkları olarak karşımıza çıkıyor. Bunun dışında lenf hastalıkları da damar hastalıklarının modülleridir. Dünyada 2019 yılında 20 milyona yakın insan damar hastalıklarından hayatını kaybetti. Bu periferik arter dediğimiz hastalıklar ya da pıhtıya bağlı hastalıklar olarak karşımıza çıkabilir. Kanser, trafik kazası üzere mevt sebepleriyle birlikte bulaşıcı hastalıklardan sonra en sık hayatını kaybettiğimiz sebeplerden biridir. Yalnızca hayatı kaybetme manasında değil, tıpkı vakitte da maddi kayıplar, iş gücü, uzuv kayıpları ve hayati organlar denilen bağırsak, karaciğer, akciğer damarlarımıza atılacak pıhtıların bu organların beslenme bozukluğu oluşturmasına bağlı çok değerli hayatı kısıtlayıcı hastalık kümesinden bahsediyoruz” diye konuştu.

“Hayat boyunca 200 milyon litre kan geçiyor”

Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Lideri Doç. Dr. Soner Yavaş, bu kongrede hem yerli hem de yabancı meslektaşlarının olduğunu bu durumun kendileri için çok değerli olduğunu belirtti.

Tıpı hudut tanımayan bit bilim kolu olduğunun altını çizen Yavaş, “Her ne kadar ülkeler ortasında uyuşmazlıklar olsa bile hekimler bundan etkilenmez, lisanımız ortaktır, hastalarımızda ortaktır. Kalp damar sisteminin hayat boyunca dinlenmeden çalışan sistemdir. Kan basıncına karşı çalışıyor. Bunun için daima hastalıklara açık. Kalpten çıkan aort dediğimiz ana kanı taşıyan damarımız hayat boyunca yaklaşık olarak 200 milyon milyon litreye yakın kan geçiriyor içinden. Bütün organların ana kolları bu damardan çıkıyor. Bu damarda balonlaşma yahut tıkayıcı hastalık görülebiliyor. En sık genelde anevrizmalar görülüyor. En sık batın bölgesinde anevrizma gözükmekte. Üçte iki oranında görünüyor. Yaş ile sıklık artmakta. Gençlerde de görülüyor. 65/74 yaş ortasında yüz binde 55 görülme sıklığı var. Göğüs kafesi içinde kalan kısmında aortun 100 binde 7’lerde görülme sıklığı var. Erkeklerde daha fazla tansiyon olması, tütün kullanımı, koah üzere hastalıklar da beyaz ırkta daha fazla görülmekte” sözlerine yer verdi.

Damarın patlaması

Bu hastalıkların teşhisinin kolay olduğuna değinen Yavaş, “Ne yazık ki toplumda şuur oluşmamış durumda. Genelde rutin denetimde çarçabuk saptanıyor. Tam bilinmediği için bazen çok gecikmiş hastalık olarak geliyor. Bizim en korktuğumuz şey bu damarın patlayarak gelmesi. Evvelce teşhis konulan ameliyat hazırlığı yapılmış hastalarda çok yüksek muvaffakiyet oranı varken, patlayarak gelen damarlarda vefat oranı hala çok yüksek. Kap damar cerrahisinde dünya ile tıpkı seviyedeyiz. Hatta kimi ülkelerden daha ileridir. Sıhhat sistemimiz herkes bu sistemden yararlanabiliyor. Pandemi devrinde hastanelerimizin gücünü gördük. 2022 bilgilerine nazaran Türkiye’de bin 555 hastane var. Tıp hala gelişiyor. En hoş tarafı bu kongreleri yapıp bilgi aktarmaktır” diye konuştu.

“Gebelik damarlarda pıhtı oluşumunu artırıyor”

Fleboloji Derneği Lideri Prof. Dr. Adnan Taner Kurdal, toplardamar sistemi hastalıkları toplumda sık görüldüğünü lisana getirdi.

Tedavisinin başka hastalıklara nazaran daha kolay olduğunu anlatan Kurdal, bilhassa pıhtıya dayalı toplardamar hastalıklarının önemli vefatla sonuçlanan komplikasyona yol açtığını söyledi.

Kurdal, gebeliğin damarlarda pıhtı oluşumunu artıran bir durum olduğuna dikkati çekti. Hamile bayanların hamile olmayan bayanlara nazaran ileri derecede toplardamar pıhtısı riskine sahip olduğunu aktaran Kurdal, “Gebe kalmayan bayan da tüp bebek tedavisiyle hamile kalmaya çalıştığında bu yapılan tedaviler pıhtı oluşumuna katkıda bulunuyor. Bu yapılan tedaviler sonucunda çoklu gebelik oluşmuşsa, bu durumda pıhtı oluşumuna ileri derecede katkı veriyor. Olağan koşullarda hamile bayanların hayatını kaybetmesi için risk faktörleri, kanama, gebeliğe bağlı yüksek tansiyon ve pıhtı olarak belirler. Fakat gelişmekte olan ülkelerde görüyoruz ki kanama ve yüksek tansiyon vefatları azalırken, gebelikteki pıhtıya bağlı vefatlar birinci sıraya yanlışsız yaklaşmakta. Bu çok değerli bir bahistir. Hamileler taşıdıkları çocuklara can verirken kendi canlarını korumalıdır. Hamilelerin toplardamar pıhtısına yatkın olduğunu ve özel olarak korunmaları gerektiğini, altında yatan bir genetik hastalığı varsa bu hastalığın birinci bulgusunun gebelikte oluşabilecek pıhtı olabileceğini akılda tutmak lazım. O nedenler farkındalık yükseltilmelidir” açıklamasını yaptı.

“Genç bireylerde de ortaya çıkabiliyor”

Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Lider Yardımcısı ve Prof. Dr. Nevzat Erdil, şah damarın beyni besleyen oksijen taşımasını sağlayan damar yapısı olduğunu hatırlattı. Bu damarda tıkanmaya bağlı insanlarda inme hastalığı olduğunu anlatan Dr. Erdil, “İnme hastalığı oluşuyor. Buna bağlı belirli yaşın üzerindeki hastalıkların kardiyovasküler ölümlerden sonra, ikinci sırada yer almakta. Özelliklede nörolojik hastalıklara bağlı olarak ölümlerde inmeler birinci sırada yer almaktadır. Belli yaşın üzerinde nörolojik bulgularla gelen hastalarda birinci araştırılan, boyun damarlarında bir hastalık olup olmadığıdır. Bu hastalık ileri yaştadır lakin şu anda genç hastalarda da ortaya çıkabiliyor. Genç hastalarda yavaş ve sinsi seyredebiliyor. Hastalık olmadan belli ortalarda âlâ bir muayene kıymetlidir. Birtakım hastalara ilaç, cerrahi olarak darlıkları gideriyoruz, stentle damarı açabiliyoruz. Hastalık olmadan kalıcı sorun vermeden tespit edilmesi önemlidir” tabirlerine yer verdi.

“3 bireyden 1’i hayatını kaybediyor”

Ulusal Vasküler ve Endovasküler Cerrahi Derneği Genel Sekreteri Prof. Dr. Dilek Erer, yer çekiminin en çok insanları ve burada da bacakları etkilediğinin altını çizerek, “Bacak sıhhati bizim için çok değerli. Kirli kanı kalbe taşıyan toplardamara farkındalığı artırmalıyız. Yerçekimi ve yaşantımız bacaklarımızdaki toplardamarı etkiliyor. Uzun müddet oturduğumuzda ya da ayakta kaldığımızda bacaklarımızdaki toplardamarda pıhtı oluşur. Ana damarlarda bacaklarda 1000 şahıstan 1’inde pıhtı oluyor. Bacaklardaki toplardamarlarımızda ana damarlarda pıhtı olduğunda pıhtı direk akciğere gidiyor ve mevte neden oluyor. Bacaklarındaki toplardamarlarda pıhtı olan hastalardan yüzde 70’i akciğere ulaşıyor. 3 bireyden biri hayatını kaybediyor. ABD’de yılda 2 milyon bacakta pıhtı hadisesi görülüyor, 600 bini akciğere pıhtı atıyor ve 200 bini hayatını kaybediyor” açıklamasını yaptı.