“Gazze’deki tarihin en ağır bombalama kampanyası 2. Dünya Savaşı’nın ötesinde bir düzeyde.” AB Yüksek Temsilcisi Joseph Borrell tarafından yapılan bu açıklama, Gazze’deki yıkımın büyüklüğünü gözler önüne seriyor.

İsrail’in 9 haftadır süren bombardırmanı Gazze’nin büyük bir kısmında yerleşim yeri bırakmadı. Borrell’in bu saldırıyı 2. Dünya Savaşı ile kıyaslaması da bu yüzden.

2. Dünya Savaşı sırasında Müttefik Devletler’in Alman kentlerine uyguladığı bombardımanın neden olduğu hasar da epeyce çarpıcıydı. O denli ki, yıllar süren ataklarda Almanya’nın üç kenti büyük ziyan görmüştü.

Alman kentleri harabeye dönmüştü

O kentlerden biri Dresden’di. Bilhassa ağır bir kültür ve tarih merkezi olan Dresden, büyük ölçüde tahrip olmuştu. Bombardımanın sonucunda kentte binlerce sivil ölmüştü.

Hamburg ise “Operation Gomorrah” olarak isimlendirilen bir dizi akına maruz kalmıştı. Temmuz ve Ağustos 1943’te gerçekleşen hava akınları, büyük yangınlara neden olmuş ve kentte geniş çaplı yıkıma yol açmıştı. Binlerce sivil hayatını kaybetmişti.

Köln de Müttefikler tarafından sık sık bombalanan bir kentti. Bombardımanlar, kentin altyapısına ve sanayisine ağır hasar vermişti.

Buna nazaran, 6 yıl süren 2. Dünya Savaşı’nda bombardımanlara maruz kalan Hamburg yüzde 75, Köln yüzde 61, Dresden ise yüzde 59 oranında yıkıma uğradı. İsrail’in 9 haftadır bombaladığı Gazze’deki yıkım ise yüzde 68 oranına ulaştı.

“Gazze en ağır bombalanan yerlerden biri olacak”

Financial Times’ın haberinde, Gazze’deki yıkım bu kentlerin maruz kaldığı akınlarla kıyaslandı. Kentsel alanlardaki hasara ait iddialara atıfta bulunulan haberde, Kuzey Gazze’nin kısa bir müddette yok edilmesinin, 2. Dünya Savaşı sırasında Alman kentlerine yıllarca süren halı bombardımanının neden olduğu yıkıma yaklaştığını söylüyor.

Ayrıca haberde, ABD’li askeri tarihçi ve 20. yüzyıl bombalama kampanyalarına ait dönüm noktası niteliğindeki bir araştırma olarak isimlendirilen “Bombing to Win”in muharriri Robert Pape’ın dikkat alımlı bir değerlendirmesi yer alıyor.

“Dresden, Hamburg, Köln… Dünyanın şimdiye kadarki en ağır bombalamalarından kimileri yer isimleriyle anılıyor. Gazze birebir vakitte tarihin en ağır konvansiyonel bombalama kampanyalarından birini söz eden bir yer ismi olarak anılacak.”

“Gazze’deki binaların yüzde 60’ından fazlası ziyan gördü”

CUNY Lisansüstü Merkezi’nden Corey Scher ve Oregon Eyalet Üniversitesi’nden Jamon Van Den Hoek tarafından yapılan uydu radar bilgilerinin tahliline nazaran, 4 Aralık prestijiyle Gazze’nin kuzeyindeki binaların yüzde 60’ından fazlasının önemli biçimde hasar gördüğü belirtiliyor.

Bu oran birtakım bölgelerde binaların yüzde 70’ine kadar çıkıyor. Yapının en az yarısının hasar gördüğü binaları da hesaba katan kestirime nazaran, Gazze’nin tamamında 82 bin 600 ile 105 bin 300 ortasında bina harabeye döndü.

İşte bu yıkımın kıyaslandığında haberde, ABD’li askeri tarihçi Pape’e nazaran, 1943 ile 1945 ortasındaki iki yıllık müddette, Müttefiklerin 61 büyük Alman kentini bombalaması kentsel alanların tahminen yüzde 50’sini yerle bir etti.

1954 tarihli bir ABD askeri incelemesine nazaran, Dresden’e 7 bin 100 ton Müttefik mühimmatının atıldığı, endüstriyel olmayan binaların yüzde 56’sı ile meskenlerin yarısına önemli hasar verdiği ve yaklaşık 25 bin kişinin vefatına yol açtığı varsayım ediliyor.

Öte yandan, Gazze’deki yıkımın bu kadar büyük olmasının bir nedeni olarak da İsrail’in kullandığı mühimmatlar gösteriliyor. İsrail’in bombalamalarının suratı ve yoğunluğunun yanı sıra, yıkımın bu derece büyük olmasının ve sivil kaybının yüksek olmasının sebebi olarak gevşetilmiş hedefleme kuralları olduğu da vurgulanıyor.