Son yıllarda uygulanan iktisat siyasetleri ve yargı bağımsızlığına ait tartışmalar nedeni ile Türkiye piyasasından uzaklaşan memleketler arası sermaye, son haftalarda yine Türkiye’ye ilgi göstermeye başladı.

Geçen hafta Türkiye’nin kredi risk priminin (CDS) 2,5 yıl sonra birinci kere 300 puanın altını görmesi ve son 1,5 ay içerisinde pay senedi ve Devlet İç Borçlanma Senedi (DİBS) alarak Türkiye’ye giriş yapan yabancı sermaye ölçüsünün 2,7 milyar dolara ulaşması, “Yabancı sermaye Türkiye iktisadına tekrar güvenmeye mi başlıyor?” sorusunu gündeme getirdi.

Uluslararası kredi derecelenme kuruluşlarının Türkiye’nin kredi notuna ait olumlu açıklamalar yapması ihtimali güçlenirken önümüzdeki aylardayabancı sermaye girişinin devam etmesi bekleniyor. Fakat kredi notu “yatırım yapılamaz ülke” düzeyinde olan Türkiye, hâlâ ekonomiyi ayağa kaldırmak için muhtaçlığı olan büyük çaplı milletlerarası sermaye yatırımlarını çekmeye uzak bir görünüm sergiliyor.

“Türk Lirası’na geçiş vakti geldi”

Geçtiğimiz hafta İstanbul’da iş dünyası temsilcileri ile bir dizi toplantı gerçekleştiren Merkez Bankası (TCMB) Lideri Hafize Gaye Erkan, enflasyonu düşürmek için gerekli olan faiz artırımı sürecinin sonuna yaklaştıklarını belirtmiş ve “Türk Lirası’na geçiş vakti gelmiştir. Bunun en direkt yansımalarını mevduat gelişmelerinde görüyoruz” açıklaması yapmıştı.

Hafize Gaye Erkan Fotoğraf: Arif Hudaverdi Yaman/Andalou/picture alliance

Bu günlerde Merkez Bankası (TCMB) toplam rezervleri, bir hafta içinde 1 milyar 225 milyon dolar artışla 141 milyar 374 milyon dolara çıkarak tüm vakitlerin en yüksek düzeyine ulaştı. Net milletlerarası rezervler ise birebir haftada 3,4 milyar dolar artışla 38,1 milyar dolara yükseldi.

Yine TCMB bilgilerine nazaran, 8 Aralık haftasında portföy girişinde uzun vakit sonra birinci sefer 1 milyar dolar eşiği aşıldı. Memleketler arası yatırımcılar bir hafta içerisinde 562,4 milyon dolarlık net pay senedi ve 891,4 milyon dolarlık net DİBS alımı gerçekleştirirken yabancı yatırımcının haftalık toplam net portföy girişi, 1 milyar 453,8 milyon dolar ile 21 Temmuz 2017’den bu yana en büyük haftalık sermaye girişi oldu.

“Tüm gelişen ülkelere giriş var”

DW Türkçe’ye konuşan Beykoz Üniversitesi İşletme ve İdare Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Cihan Bolgün, son haftalarda Türkiye’ye gösterilen yatırımcı ilgisinin global piyasalardaki hareketlenme ile direkt ilgisi olduğunu söylüyor.

Prof. Dr. Cihan BolgünFotoğraf: Privat

Son birkaç ay içerisinde tüm gelişen ülke piyasalarına para girişi olduğunu, risk iştahının arttığını lisana getiren Prof. Bolgün, “Evet son 6 haftada Türkiye’ye toplamda yaklaşık 3 milyar dolarlık giriş oldu ancak öteki gelişmekte olan ülkeler ile karşılaştırıldığında bu ölçü çok küçük kalıyor” diye konuşuyor.

“Sadece faiz siyaseti kâfi olmaz”

Buna karşın Türkiye’nin ekonomisindeki sıkıntılar ve yakın coğrafyasındaki Ukrayna-Rusya ile İsrail-Hamas savaşlarına karşın memleketler arası yatırımcıdan ilgi görmesinin değerli olduğunu kaydeden Bolgün, “Ancak hâlâ faizler yabancı yatırımcı açısından çok tatmin edici düzeylerde değil. Türkiye’ye ait bekle-gör siyaseti büyük oranda devam ediyor diyebiliriz. Yeniden de global risk iştahının tesiriyle, önümüzdeki aylarda da bir ölçü sermaye girişi devam edecektir” halinde konuşuyor.

Özellikle 31 Mart seçimlerinden sonra çabucak faiz indirimine gidilmesinin milletlerarası yatırımcıyı ürküteceğini ve daha da uzaklaştırabileceğini vurgulayan Prof. Bolgün, “Ekonomi idaresinin sırf faiz siyaseti ve kelamlı yönlendirmelerle, Türkiye’nin gereksinimi olan büyüklükte memleketler arası sermayeyi çekmesi çok güç. Hele direkt yatırım konusunda beklentiler çok zayıf hâlâ. Kesinlikle gerekli yapısal ıslahatların yapılması ve hukukun üstünlüğü konusunda uzaklık kat edilmesi gerekiyor” biçiminde konuşuyor.

Şimşek’in yatırımcı tipi sürüyor

Geçen hafta İspanya’da milletlerarası sermaye etrafları ile görüşmeler yapan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, toplumsal medya hesabından yaptığı paylaşımda, İspanya merkezli 2 trilyon dolar büyüklüğündeki şirketlerin ve finans kesiminin yöneticileriyle bir ortaya geldiğini tabir etti.

Haberleşme, finans, güç, sıhhat, turizm, otomotiv ve dokuma dallarından yatırımcıların Türkiye’nin büyüme potansiyeline ve sunduğu fırsatlara büyük bir ilgiyle yaklaştıklarını lisana getiren Bakan Şimşek, “Orta Vadeli Programımız, ülkemize yönelik yatırım iştahının canlanmasına ve memleketler arası yatırımların artmasına kıymetli katkılarda bulunacak” açıklaması yaptı.

“Türk şirketlerine ağır talep var”

DW Türkçe’ye konuşan Borsa Uzmanları Derneği Lider Yardımcısı Yunus Kaya’ya nazaran, 2023 Mayıs seçimleri sonrasında Cevdet Yılmaz, Mehmet Şimşek ve Hafize Gaye Erkan ile iktisat idaresinde yapılan revizyon ve sonrasında TL’ye prestij kazandırmaya yönelik para siyasetinin uygulanması Türkiye iktisadına ait beklentileri olumluya çevirmeye başladı.

Yunus KayaFotoğraf: Privat

Özellikle Türkiye’nin ve Türk şirketlerin yurtdışındaki eurobond/sukuk ihraçlarına ağır talep olduğuna işaret eden Yunus Kaya, “Türkiye’ye yönelik bu ilgi, geleceği önden satın alanların ilgisi. Türkiye iktisat idaresi kendini anlattıkça, sayılar onları teyit ederek gelmeye devam ettikçe Türkiye’ye yönelik bu ilginin devamı beklenebilir” değerlendirmesinde bulunuyor.

Moody’s kıymetlendirme yapmadı

Ekonomide yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin kredi notunun da yükseltileceği beklentisini artırdı. Türkiye S&P, Moody’s ve Fitch Ratings olmak üzereüç büyük milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu tarafından ‘Yatırım Yapılamaz’ ülkeler ortasında gösteriliyor.

Geçen hafta bilhassa milletlerarası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s’in Türkiye’nin kredi notunu “Önemli derecede spekülatif” olarak tanımlanan B3 düzeyinden daha üste çekeceği beklentisi oluşmuştu. Lakin Moody’s’ten yapılan açıklamada, takvimde hakkında değerlendirmede bulunulması için 15 Aralık tarihi verilen Türkiye için güncelleme yapılmadığı bildirildi.

“Moğolistan ve Mısır ile birebir nota sahibiz”

Yunus Kaya, Türkiye’nin cumhuriyet tarihinin en güzel kredi notuna 2013’te eriştiğini hatırlatıyor. Bu periyotta üç büyük kredi notu veren kurumdan ikisinin Türkiye’ye “Yatırım Yapılabilir Ülke” notu verdiğini söz eden Kaya, şunları söylüyor:

“Bu iki yıl sürdü. Yani 2013-2015 ortası birebir düzeyde kaldık. Ama sonrasında her yıl biraz daha geri çekildik. 2021’de hiç kimse notumuzu indirmedi lakin 2022’de farklı iktisat siyasetleri devreye girince, üçü de notları indirdi. Türkiye şu anda Moğolistan ve Mısır ile birebir notlara sahip. Şayet rastgele biri bir kademe güzelleştirirse; Papua Yeni Gine, Kamboçya ve Kenya ile birebir not düzlemine gelmiş oluruz.”

Mehmet Şimşek Fotoğraf: DHA

Türkiye’nin kredi notu bağlamında birlikte yer aldığı ülkelerin gelişmekte olan ülkeler liginin çok altında kaldığını kaydeden Kaya, “Daha evvel dengimiz olarak gördüğümüz komşularımız Romanya, Bulgaristan, Yunanistan bize çok fark attı. Bir tek Rusya, savaş nedeniyle ilerleyemedi” diyor.

31 Mart lokal seçimlerine kadar yeni bir not artırımı ihtimalinin zayıf seyredebileceğini lakin sonrasında iktisattaki tablonun netleşmesi ile not artırımlarının başlamasını beklediklerini kaydeden Kaya, “Potansiyelimiz o kadar güçlü ki, 2024 ve 2025’de 3 kademe çıksak dünyada sürpriz olarak görülmez bile. Tıpkı 2008-2013 ortası yaptığımız üzere. Fakat mevcut yapısal problemler nedeniyle bu kadar seri bir artırımı beklemek yanlışsız olmayabilir” halinde konuşuyor.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl ulaşabilirim?