Geçen yıla 104.31 düzeyinden başlayan Dolar endeksi yılı 101,02 düzeyinden tamamladı. Endeks geçen yıl yüzde 2,16 bedel kaybetti. Dünyanın en güçlü iktisadı ABD’nin para ünitesi 2020’den bu yana yıllık bazda en sert düşüşünü kaydetti.

2021 VE 2022’DE YÜZDE 5’İN ÜZERİNDE KIYMET KAZANMIŞTI

Dolar endeksi, 2020’de yüzde 6,09’luk düşüş kaydetmesinin akabinde 2021’de yüzde 6,3 ve 2022’de yüzde 8,07 bedel kazanmıştı. ABD dolarında geçen yıl yaşanan düşüşün büyük bir kısmı, enflasyondaki yavaşlama karşısında ABD Merkez Bankasının (Fed) bu yıl para siyasetini gevşetmeye başlayacağına dair artan beklentiler sonucu geçen yılın dördüncü çeyreğinde gerçekleşti.

‘GÜVERCİN TON’ İLE DÜŞÜŞ HIZLANDI

Doların düşüşü, Fed’in geçen yıl aralık ayındaki son Federal Açık Piyasa Komitesi (FOMC) toplantısında benimsediği “güvercin” ton ve 2024 için toplamda 75 baz puanlık faiz indirimi öngörmesinin akabinde hızlandı.

Fed’in faiz indirimlerinin zamanlamasına ait belirsizlikle dolar endeksi bu yılın başında yükseliş kaydetse de bankanın son toplantısına ilişkin tutanakların faiz oranlarının beklenenden daha uzun müddet yüksek kalabileceğinin sinyalini vermesi sonrası düşüş kaydetti.

JEOPOLİTİK RİSKLER İLE SORGULANMAYA BAŞLANDI

Öte yandan, doların ticaret ve finansta hegemonyası, devam eden Rusya-Ukrayna krizi de dahil olmak üzere jeopolitik ve jeostratejik değişimler nedeniyle sorgulanması da dikkati çekiyor.

Özellikle ABD’nin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar kimi ülkeleri dolara çok bağımlı olma konusunda temkinli hale getirirken, faiz oranlarının yükseldiği bir ortamda, güçlü bir dolar gelişmekte olan ülkeler için daha değerli hale geldi ve kimilerini başka para üniteleriyle ticaret yapmaya yönlendirdi.

OLASI FAİZ İNDİRİMLERİ VE BAŞKANLIK SEÇİMLERİ ETKİLEYEBİLİR

Analistler, ABD’de makroekonomik dataların zayıflamasıyla dolardaki zayıflığın 2024’te de devam etmesinin mümkün olduğunu belirtti.

Fed’in faiz indirimlerinin zamanlamasına ait belirsizliğin sürdüğüne işaret eden analistler, birinci faiz indiriminin enflasyon düşerken çok sıkılaşmayı önlemek için mi, yoksa ülkenin ekonomik büyümesinin yavaşlaması nedeniyle mi yapılacağının soru işaretlerinden olduğunu aktardı.

Kasım ayında yapılacak ABD başkanlık seçimlerinin de dolar üzerinde tesirinin olabileceğine işaret eden analistler, bilhassa Donald Trump’ın adaylığının siyasi kaosa neden olabileceğini ve ülkenin para ünitesinde dalgalanmaya yol açabileceğini aktardı.

EURO VE STERLİN DOLAR KARŞISINDA BEDEL KAZANDI

Diğer para ünitelerinin geçen yıl dolar karşısındaki performanslarına bakıldığında sterlin 2023’te dolar karşısında yüzde 5,2 paha kazanarak 2017’den bu yana en büyük karını kaydetti. Euro da 2 yıl arka arda paha kaybı yaşadıktan sonra geçen yıl toparlandı ve dolar karşısında yüzde 3,1’lik yarar elde etti.

Analistler, ABD’de faiz oranlarında daha erken bir indirim beklendiğini, Avrupa Merkez Bankası (ECB) ile İngiltere Merkez Bankası’nın (BoE) yakın vakitte rastgele bir faiz indirim sinyali vermediğini ve bu nedenle doların zayıf kaldığını belirtti. Dolar, geçen yıl Japon yeni karşısında ülkenin para ünitesinin Japonya Merkez Bankası’nın (BoJ) çok gevşek para siyaseti duruşunun baskısı altında kalması nedeniyle yüzde 7,5 kıymet kazandı.

DÜNYA MERKEZ BANKALARI DÖVİZ REZERVLERİNDEKİ HAKİM POZİSYONUNU KORUDU

Dünyanın en fazla kullanılan rezerv para ünitesi pozisyonunda bulunan ABD doları, geçen yıl da bu pozisyonunu korudu. Uluslararası Para Fonu (IMF) datalarına nazaran, ABD dolarının geçen yılın üçüncü çeyreği prestijiyle global döviz rezervlerinin yüzde 59’unu oluşturduğu öngörüldü.

DOLARDAKİ ZAYIFLAMANIN BU YIL DA DEVAM ETMESİ BEKLENİYOR

Oxford Economics Baş Analisti John Canavan, geçen yılı yüzde 2’nin üzerinde düşüşle tamamlayan dolar endeksinin 2023’te dengeli bir taraf olmadan süreç gördüğüne işaret etti. Öbür global merkez bankaları şahin bir görünüm sürdürürken Fed’in faiz oranlarında tepeye yaklaştığı istikametinde beklentiler oluştuğunu anımsatan Canavan, bunun da 2021 ve 2022’deki büyük yükselişi sonrasında dolar endeksinin geçen yıl daha sabit kalmasına neden olduğunu kaydetti.

Canavan, bu yıl beklenen faiz indirimlerine işaret ederek, “Fed’in faiz indirimine başlamasıyla doların kademeli zayıflamasının bu yıl da devam etmesini bekliyoruz. ECB de dahil olmak üzere başka birtakım merkez bankaları muhtemelen Fed’in birinci faiz indirimlerinin suratını takip ederken BoJ’nin çok gevşek siyaset duruşunu kademeli olarak aksine çevirme yolunda ilerlemesi, bu yıl doların bir ölçü daha yumuşak olmasına katkıda bulunacak.” tabirini kullandı.

“DOLAR ORTA VADEDE MEVCUT DÜZEYİ CİVARINDA SEYREDER”

American Enterprise Institute (AEI) Kıdemli Uzmanı Steven Kamin de doların geçen yılki hareketinin Fed ile öbür merkez bankalarının para siyaseti beklentilerinden etkilendiğini belirterek, dolar endeksindeki düşüşün finansal piyasaları Fed’in sıkılaştırmayı yavaşlatacağına ve sonunda para siyasetini gevşetmeye başlayacağına ikna eden ABD enflasyonundaki düşüşten kaynaklandığını lisana getirdi.

Kısmen piyasaların Fed’in uzun müddet daha sıkı kalacağını öngörmesi, kısmen de daha fazla hazine tahvili ihracına ait beklentiler nedeniyle yılın ortasından itibaren tahvil faizi oranlarının yükselmeye başladığını anımsatan Kamin, bunun sonucunda dolar endeksinin yine kıymet kazandığını anlattı.

Kamin, yıl sonunda ise ABD’de enflasyon düşmeye devam etmesi ve Fed’in 2024’te muhtemelen gevşemeye başlayacağına dair işaretlerle dolar endeksinin 2023’ü yıl başına nazaran daha düşük düzeyde tamamladığını söyledi.

Doların gelecekte de para siyasetinin gidişatından etkilenmeye devam edeceğini vurgulayan Kamin, “Piyasaların, Fed’in şu anda öngördüğü kadar süratli gevşemeyeceğini keşfedeceğini, ECB ve BoE’nin ise ekonomileri daha zayıf olduğundan gevşeme beklentilerini daha düzgün karşılayacağını umuyorum. Bu nedenle doların yararları için biraz daha fazla fırsat görüyorum, lakin orta vadede doların mevcut düzeyi civarında seyredeceğini iddia ediyorum” değerlendirmesinde bulundu.