Gazeteci Mehmet A. Kancı, İsrail’in Filistinlilere ataklarının 100. gününde ortaya çıkan tabloyu AA Tahlil için kaleme aldı.

İsrail’in 16 yıllık kuşatmasına karşı Gazze Şeridi’ndeki direniş kümelerinin 7 Ekim 2023’te, işgal altındaki Filistin topraklarındaki yasa dışı Yahudi yerleşimlerine ve askeri üs bölgelerine başlattıkları hücumun üzerinden 100 gün geçti. Netanyahu 7 Ekim’den çok evvel 2009 ile 2021 yılları ortasındaki 12 yıllık başbakanlık periyodunda “Savunma Sütunu”, “Koruyucu Hat” ve “Surların Muhafızı” kod isimleriyle Gazze Şeridi’ne türlü ataklar düzenledi. 2021’in Mayıs ayındaki “Surların Muhafızı” saldırısı, son 100 günde şahit olduğumuz katliamın provasıydı. İsrail ordusunun 11 gün süren akınında 66’sı çocuk, 39’u bayan 255 Filistinli katledilmişti. Bu hücumda evvel medya kuruluşlarının binaları gaye alınarak, hazırlığı yapılan katliamın dünya kamuoyuna ulaşmasını engellemenin yolunu aramışlardı.

Enkaz altında kalan insan hakları ve milletlerarası hukuk oldu

Geride kalan 100 günde, geçmişteki deneyimlerden farklı olarak İsrail ordusunun yarattığı yıkımın altında kalan sadece Gazze’deki siviller olmadı. İkinci Dünya Savaşı sonrasında global barışın koruması için inşa edilen çok taraflı kuruluşlar, milletlerarası hukuk kuralları, insanlık prensipleri… Tamamı İsrail’in yağdırdığı bombaların altında ezildi. 2012 yılındaki “Savunma Sütunu” kod isimli taarruzdan bu yana Netanyahu ve etrafındaki siyasi siyonizmin savunucularının hazırladığı katliam planı hayata geçirilirken, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) idaresi Gazze nüfusunun 100 günde yüzde 4’ünün katledilmesi ve sakat bırakılmasına seyirci kaldı. Dahası ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın bölgeye bu müddette yaptığı 4 ziyaret incelendiğinde, Washington’ın gayesinin diplomatik tahlil bulmaktan fazla, İsrail üzerindeki baskıyı hafifletmek ve bölge ülkelerini oyalamak olduğu da aşikar hale geldi. ABD, 1975 yılında Batı Bloku’nu “Helsinki En son Senedi” evrakının etrafında toplayarak insan hakları savunuculuğuna soyunmuştu. ABD’nin insan hak ve özgürlüklerini sırf Birinci Soğuk Savaş sırasında SSCB önderliğindeki Doğu Bloku’na karşı silah olarak kullandığı, bu kavramların özüyle yakından uzaktan ilgisinin olmadığı artık yadsınamaz bir gerçek. Beyaz Saray’ın 100 gün boyunca İsrail için kurduğu hem diplomatik hem askeri savunma şemsiyesi ile Gazze’nin bombalanması amacıyla temin ettiği binlerce mühimmat bunun ispatı. ABD, Batı dünyasına atfedilen bedeller bütününe ihanetinde yalnız değildi. İngiltere, Almanya, Fransa, İtalya, Kanada ve Japonya da bu ihanette kayıtsız koşulsuz Washington’a itaat etti. Gazze’de geride kalan 100 gün, G7 ülkelerinin kendilerini dünyanın geri kalanından nasıl ayrıştırdıklarını, Birleşmiş Milletler Güvenlik Kurulu düzeneğini kendi çıkarları kelam konusu olduğunda sakatlamaktan kaçınmayacaklarını milletlerarası topluma öğretmiş olmalı.

“Dünya 5’ten büyük olmalıydı” dersi

Gazze’de yaşananlar birebir vakitte, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Dünya 5’ten Büyüktür” sloganıyla yıllardır anlatmaya çalıştığı, Birleşmiş Milletlerin (BM) yıpranan yapısının da iflasını ilan etti. Gazze’deki sivillerin son sığınağı haline gelen Birleşmiş Milletler okullarının yerle bir edilmesi karşısındaki sessizlik bu iflasın ilanıydı. Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı’nın (UNRWA) 143 çalışanı öldürüldü. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri ve yardımcıları, İsrail’in BM Temsilcisi tarafından alenen tehdit edildi. BM’ye karşı şuurlu formda yürütülen ataklar, ABD’nin İkinci Dünya Savaşı sonrasında kurduğu dünya nizamından de vazgeçtiğini gösteriyor. Dünya şu anda Gazze Şeridi üzerinden memleketler arası nizamın ve çok taraflı kurumların cenaze merasimini izliyor.

G7 ülkeleri ve Batı medyasının önlenemez prestij kaybı

İtibarını yitirenler G7 ülkeleri ile hudutlu değil. İsrail’in savaş hatalarının gölgelenmesine istekli dayanak veren Batı medyası da 100 günün sınıfta kalanları ortasında. Buna karşı Anadolu Ajansı ve TRT’nin gayretleri, Lahey’deki Memleketler arası Adalet Divanında İsrail’in mahkum edilmesi için başlatılan sürece deliller temin edilmesinde değerli rol oynadı. İsrail, 1948’den bu yana Filistin topraklarını işgal ederken sırf silahlı gücünden yararlanmadı. Hollywood’un yanı sıra Batı medyasının manipülasyon rüzgarıyla da yelkenlerini şişirerek yol aldı. Gazze atağında ise internet ve toplumsal medya, İsrail’in üretmeye çalıştığı dezenformasyon kasırgasını aksine çevirdi. el-Ehli Baptist Hastanesi’nin 17 Ekim’de bombalanmasına dair toplumsal medyada paylaşılan imgeler üzerinde yapılan bilimsel incelemeler İsrail’in palavralarının ortaya saçıldığı zincirdeki en kritik halkayı teşkil etti. İsrail’in palavralarının ispatlanması Batı’nın yıllardır Filistin’de yaşananlara dair dayattığı jargonun değişmesine de vesile oldu. Sorunun artık Filistin değil “İsrail sorunu” olarak, Batı Şeria topraklarına getirilen Musevilerin “yerleşimci” değil “terörist” olarak isimlendirilmeleri gerektiği çıkarımları sürecin tahminen de en kıymetli kazanımlarıydı. Alınan bir diğer ders ise ABD akademik dünyasında, maddi güçleriyle üniversitelere şantaj yapan siyonist bağışçıların hegemonyalarının hangi noktalara ulaştığının anlaşılmasıydı. Üniversitelerinde Filistin yanlısı hareketlere müsaade verdikleri için istifaya zorlanan rektörlere şahit olduk. Bunun bir izdüşümü de Almanya başta olmak üzere Avrupa’daki sanat, edebiyat ve spor dünyasında yaşandı. Filistinli edebiyatçıların mükafatları iptal edildi. Filistin’e takviye bildirisi veren futbolcuların formaları ellerinden alındı. İsrail’in katliamlarını kınayan sinema ve dizi oyuncuları işsiz kaldı.

Amerikan tutarsızlığı Yemen’i ateşe verdi

100’üncü güne yaklaşılırken, Gazze’de soykırım yapıldığına dair “belirti” görmediğini açıklayan Joe Biden idaresinin tutarsız siyasetlerine da bir yenisi eklendi. İsrail’in Gazze’ye saldırmasıyla Doğu Akdeniz’e 2 uçak gemisi ve muharebe kümesi gönderen ABD’nin argümanı, çatışmanın bölgesel nitelik kazanmasını önlemekti. 98’inci günden itibaren birebir ABD’nin yanına İngiltere’yi de alarak Yemen topraklarını bombalamaya başladığını izliyoruz. Gazze’deki sivillerin hayatı için tesirli bir Birleşmiş Milletler kararı çıkartılmasının önüne duvar ören ABD, ticari çıkarları ve konteyner maliyetlerini önceleyerek Husilerin Kızıldeniz’deki ticareti tehdit ettiği savıyla acilen 2722 sayılı kararı Güvenlik Konseyi’nden geçirdi ve 48 saat sonra da Yemen topraklarına füzelerini ateşledi. Yemen’deki iç savaşın felakete sürüklediği siviller için 2014 yılından bu yana parmağını oynatmayan ABD’nin konteynerler için duyduğu hassasiyet ibret vericiydi.

İsrail’in Gazze’yi yaşanmaz hale getirerek Filistinsizleştirmek için çıktığı yolun 100 günlük kısmı, aslında Orta Doğu ülkelerinin 100 yıllık tarihinin özeti. Gazze’deki katliam, bölgesel problemlere bölgesel tahliller üretmek yerine, Batı’dan deva bekleyenlerin dramının son perdesidir. Bu süreçte, insan hakları ve milletlerarası hukukun Viyana’nın doğusunda yaşayanlar için geçerli olmadığının ispatıyla yüzleşildi. Dar kapsamda Orta Doğu ülkelerinin, geniş perspektifte ise 13 Aralık 2023’te Gazze’de insani ateşkes talebi içeren karar tasarısına dayanak olan 153 ülkenin, artık nasıl bir tehditle karşı karşıya olduklarını anlamaları gerekiyor. Milletlerarası hukukun değil, ABD’nin tahayyül ettiği “tek kutuplu dünya düzeninde” güçlü olanın kelamının geçtiği “orman kanunları” hakimiyetine karşı, yeni bir dünya sistemin tesisi, Gazze’den geriye kalanların ve gelecekteki muhtemel kurbanların savunulması için tek çıkar yol.

[Gazeteci Mehmet A. Kancı, Türk dış siyaseti üzerine tahliller kaleme almaktadır]