Güney Afrika’nın İsrail aleyhine UAD’de açtığı “soykırım” davası duruşmalarını takip etmek için ABD’den Hollanda’ya gelen ve New York merkezli Anayasal Haklar Merkezinde (CCR) kıdemli hukukçu olarak çalışan Shamas, davanın taraflarının tezlerini, olası önlem kararlarını ve kararların başka devletlere tesirini AA muhabirine kıymetlendirdi.

New York’ta avukatlık yaptığını belirten Shamas, “Bu, nitekim tarihi bir andı. Güney Afrika her ne kadar kendi ismine hareket etse de bir manada Filistin halkı ismine soykırımı gündeme getiren bu davayı UAD’ye götürdü. Bu, hakikaten izlemeye bedeldi.” dedi.

Shamas, canlı yayınlanan duruşmaların çok sayıda kişi tarafından izlendiğini, hukukçu olmayanların dahi Güney Afrika’nın argümanlarından etkilendiğini ve bunları ikna edici bulduğunu belirtti.

“Filistin’deki apartheid’ı Güney Afrikalı yetkiliden duymak etkileyiciydi”

Güney Afrika’nın savlarına Filistin’in işgalini anlatan bağlamı yargıçlara hatırlatmasının dikkati cazibeli olduğunu lisana getiren Shamas, “Güney Afrika avukatları bunun 1948’de başladığını söyleyerek 75 yıllık apartheid’a atıfta bulundu. Bunu Güney Afrikalı bir yetkiliden duymak, Filistinliler ve dünya için elbette etkileyiciydi.” diye konuştu.

Shamas, Güney Afrika avukatlarının soykırımın tüm ögelerini karşılayan, hukuken ve ahlaken çok güçlü bir tezler ortaya koyduğunu vurguladı.

Güney Afrika’nın argümanları cevaplanmadı

İsrail’in duruşmalardaki savunmasında, Güney Afrika’nın savlarına karşılık vermek yerine 7 Ekim olayları ve Hamas’a odaklamasının Güney Afrika avukatları tarafından beklenen bir durum olduğunu kaydeden Shamas, “İsrail, kamuoyu önünde verdiği tüm röportajlarda mahkemede lisana getirdiği (7 Ekim olayları ve Hamas’a yönelik) argümanları tekrar tekrar lisana getirmişti. Güney Afrika avukatları bu yüzden konuşmalarına bu sorundan başladılar.” değerlendirmesinde bulundu.

İsrail’in Hamas’ı mazeret ederek yaptığı tüm ihlallerin haklı olduğunu ve milletlerarası hukuk kurallarının kendisine karşı kullanılamayacağı tarafındaki tavrının makul bir münasebet olmadığını kaydeden Shamas, “Güney Afrika avukatının duruşmada söylediği üzere vahşet ne kadar büyük olursa olsun ya da atak ne kadar önemli olursa olsun, soykırım asla legal bir karşılık değildir. Soykırım yasal değildir ve yasal müdafaa hakkı olarak kullanılamaz.” tabirlerini kullandı.

“Uluslararası toplum için bir test olacak”

Shamas, UAD’nin, Güney Afrika’nın önlem taleplerini kabul etmesini beklediğini lisana getirerek şunları kaydetti:

“Bu, milletlerarası toplum için bir test olacak. Zira İsrail’in hesap vermeden ihlallerine devam etmesine müsaade verenler, takviyesini geri çekmeyen öbür devletler; burada bilhassa ABD’yi kastediyorum, İsrail’i kayıtsız koşulsuz desteklediler ve bu dayanağı daima tekrarladılar.”

Shamas, önlem kararları karşısında tüm gözlerin ABD ve Avrupa Birliği’ne (AB) çevrileceğini lisana getirerek “Umuyorum ki (ABD ve AB) İsrail’e olan askeri, siyasi ve diplomatik takviyesini geri çeker.” diye konuştu.

Tedbir kararının Memleketler arası Ceza Mahkemesi (UCM) dahil olmak üzere iç hukukta da birçok yeni dava açılmasına kapı aralayacağına dikkati çeken Shamas, “Bence farklı devletler de kozmik yargı yetkisine dayanılarak ceza davaları açabilir ve (Divanın) önlem kararı bu davalar için muhakkak çok değerli olacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.

“Asıl soru, ABD’nin Güvenlik Kurulunda ne yapacağı”

İsraillilerin süreksiz önlemlere uymaması halinde Güney Afrika’nın ya da öteki devletlerin alabileceği tedbirlere değinen Shamas, şöyle devam etti:

“Bence asıl soru, ABD’nin Güvenlik Kurulunda ne yapacağı ve UAD kararının uygulanmasına yönelik uğraşları veto edip etmeyeceğidir. Bu da nihayetinde maalesef durumu siyasi bir meseleye dönüşmektedir. Güney Afrikalı avukatlardan birinin dün söylediği üzere memleketler arası hukukun bedeli, meşruiyeti ve güvenilirliği bu davada terazinin kefesinde durmaktadır.”

Güney Afrika’nın ihtiyati önlem talebi

Güney Afrika, Divan’dan, İsrail’i “soykırım yapmamaya, soykırımı önlemeye ve soykırımın faillerini cezalandırmaya” zorlamak için süreksiz önlem uygulanmasını istiyor.

Bu cins süreksiz önlemler, dava süreci devam ederken durumun daha da berbatlaşmasını önlemeyi amaçlıyor.

Bu kapsamda Güney Afrika, Divan’dan, İsrail’in;

1- Gazze’deki askeri operasyonları derhal durdurmasına,

2- Denetimi altındaki rastgele bir küme tarafından, Gazze’deki rastgele bir askeri operasyonu ilerletecek adımlar atmamasına,

3- Filistinlilere yönelik soykırımın önlemesi için gerekli tüm makul önlemleri almasına,

4- Soykırım Mukavelesi’nin 2. unsuru kapsamına giren her türlü aksiyondan kaçınmasına,

5- Yerlerinden edilenlerin konutlarına dönerek kâfi besin, su, yakıt, tıbbi ve hijyen materyalleri, barınak ve giysi dahil olmak üzere insani yardıma erişiminin sağlamasına,

6- Soykırıma karışanların engellenmesi ve cezalandırılmaları için gerekli adımları atmasına,

7- Soykırımın kanıtlarını koruma etmesine ve bu emelle gelen memleketler arası vazifeliler ve öteki yetkililerin Gazze’ye erişimini engellememesine,

8- Verilen önlemleri uyguladığına ait Divan’a tertipli rapor sunmasına,

9- Davayı zorlaştıracak yahut uzatacak aksiyonlardan kaçınmasına hükmetmesini istiyor.​​​​​​​