Uluslararası Adalet Divanı (UAD), Güney Afrika’nın İsrail’e karşı açtığı soykırım davasında birinci kararını açıklıyor:

“- İhtiyadi önlem talepleri görüşülmektedir, mahkemenin görüşüne nazaran Güney Afrika’nın tezlerinin bir kısmının mukavelenin hususlarının kapsamına girebileceği görülmüştür. Mahkeme, İsrail’in belgeyi reddetme talebini reddetmektedir. İsrail’e soykırım davası görülmeye devam edecek. Soykırım davası asıldan görüşülecek.

– Burada Güney Afrika’nın ortaya koymuş olduğu tezler değerlendirilecektir. Mukavelenin birinci unsuruna baktığımızda tüm ilgili tarafların soykırım kabahatini engellemesi gerekmektedir. İkinci unsurda soykırım bir etnik ve ırksal kümenin üyelerine ziyan vermek, bu kümenin içinde bulunan çocukları diğer bir kümeye taşımak üzere unsurlar yer almaktadır.”

AYRINTILAR GELİYOR…

DAVA NASIL AÇILDI?

Güney Afrika, İsrail’in Gazze’deki askeri operasyonuyla 1948’te imzalanan BM Soykırım Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle 29 Aralık’ta Memleketler arası Adalet Divanı’na başvurdu.

Soykırım kanıtlaması en güç kabahatlerden biri. Çünkü “soykırım niyeti” için insanları öldürmenin de ötesinde fiiller gerekiyor.

Bir devletin bir ulusal, etnik yahut dini kümesi kısmen yahut bir bütün olarak yok etmek istediğinin kanıtlanması kural.

Güney Afrika’nın, İsrail’in planının yahut davranış biçiminin öteki hiçbir şeyle açıklanamayacağını kabul ettirmesi gerekiyor.

Birleşmiş Milletler’in (BM) en üst mahkemesi olan UAD, devletler ortasındaki uyuşmazlıklara bakıyor.

Bugüne kadar hiçbir devlet soykırımdan hatalı bulunmadı.

UAD 2007’de Sırbistan’ın 1995’te Bosna Hersek’te 8 bin Müslüman erkeği öldürdüğü Srebrenica Soykırımı’nı önlemekte yetersiz kaldığına hükmetmişti.

İHTİYATİ ÖNLEM NEDİR?

Bunlar, alandaki durumun daha da kötüleşmemesi için alınabilecek süreksiz kararlardır.

Çoğu uzman Güney Afrika’nın, ‘hiçbir şey yapılmazsa’ büyük hayati tehditler olacağını kabul ettirmeyi başardığını düşünüyor.

Bu davanın 11-12 Ocak’taki kısmında yapılmıştı. İsrail 12 Ocak’ta savunmasını yapmıştı.

Güney Afrika mahkemeden İsrail’e Gazze’deki savaşı durdurmas ve Gazze’ye insani yardım girişindeki sınırlamaları kaldırma buyruğu iletmesini talep etmişti.

İSRAİL SUÇLAMALARA NE CEVAP VERİYOR?

İsrail soykırım suçlamasını “çok ağır bir çarpıtma” olarak niteliyor, kendisini savunma hakkı olduğunu ve Filistinli sivilleri değil Hamas militanlarını gaye aldığını belirtiyor.

KARAR NASIL OLACAK?

UAD ihtiyati önlem kararı verebiliyor ama bunlar, Güney Afrika’nın talep ettiği kararlardan farklı da olabilir.

Mahkeme İsrail’e milletlerarası insan hakları hukukuna uyma, Gazze’ye gidecek bir araştırma heyetini kabul etme yahut insani yardım üzerindeki kısıtlamaları kaldırma buyruğu verebilir.

Mahkemenin kararlarının tüzel bağlayıcılığı var ve rastgele bir temyiz düzeneği bulunmuyor.

Öte yandan mahkeme, devletleri kararlarını uygulamaya zorlayamıyor.

Bu davanın açılması İsrail’in soykırım işlediği manasına mı geliyor?

Hayır. Mahkeme davayı kabul edilebilir bulmuş olsa da, bugün bir ihtiyati önlem kararı verse de davanın sonunda bir soykırım işlenmediği sonucuna varabilir.

Bir ihtiyati önlem kararı, ortada büyük bir riskin bulunduğu ve durum tam manasıyla incelene kadar her şeyin durması gerektiği manasına gelir.

UAD’de davalar yıllar sürebiliyor.

Bir ihtiyati önlem kararı ayrıyeten İsrail ve destekçilerine, aksiyonlarının memleketler arası incelemeye natürel olduğu bildirisini verecektir.

BLİNKEN’DEN PANDOR’A TELEFON

ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Milletlerarası Adalet Divanının (UAD) İsrail aleyhine açılan soykırım davasında ihtiyati önlem talebine ait kararını açıklayacağı oturumda ülkesini temsil edecek Güney Afrika Milletlerarası Münasebetler ve İşbirliği Bakanı Naledi Pandor ile telefonda Gazze’deki durumu görüştü.

ABD Dışişleri Bakanlığından yapılan yazılı açıklamaya nazaran Blinken ve Pandor, telefon görüşmesi gerçekleştirdi.

Görüşmede sivillerin korunması, insani yardım akışının devam ettirilmesi ve kalıcı barışa yönelik çalışmalar dahil Gazze’deki durum ile ikili alakalar ele alındı.

YAKALAMA KARARI İÇİN GEREĞİNCE KANIT VAR

UCM’de Filistinli mağdurları savunan Fransız avukat Gilles Devers, Memleketler arası Ceza Mahkemesinin (UCM) İsrailli yetkililer hakkında yakalama kararı çıkarması için savcılığın elinde gereğince kanıt bulunduğunu belirtti.

UCM Savcılık Ofisi ve Mağdur Ofisi ile görüşme yapmak üzere beraberindeki avukatlarla Lahey’e gelen Devers, AA muhabirine yaptığı açıklamada, UCM’nin İsrailli yetkililer hakkında yakalama kararı çıkarması için makul kuşkunun kâfi olduğunu ve bu derecede bir kuşkuya yetecek ölçüde kanıtın bulunduğunu kaydetti.

HİÇBİR SAVAŞTA BU KADAR ÇOK KURBAN OLMAMIŞTI

Devers, UCM’ye sundukları kanıtların ortasında Gazze’deki sivillere yönelik taarruzlar, sıhhat sisteminin maksat alınması, 2 milyona yakın kişinin yerlerinden edilmesine ait çok sayıda evrak bulunduğunu kaydederek, “Kapsamlı bir soruşturma yürütmek ve tutuklama buyruğu çıkarmak için ziyadesiyle ispat var. Evrakımız bilhassa BM kurumlarına yapılan atıfların olduğu 1800 sayfadan oluşuyor.” dedi.