Gazi Üniversitesi Mühendislik Fakültesi İnşaat Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi ve Afet İdaresi Uzmanı Doç. Dr. Bülent Özmen, 6 Şubat 2023’te 04.17’de Pazarcık-Kahramanmaraş ve 13.27’de Elbistan-Kahramanmaraş’ta meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntılardan etkilenen 11 ilin, bir yıl içerisindeki deprem hareketliliğine ait bilgi verdi.

Dünya genelindeki zelzele datalarına nazaran 2023’te en fazla can kaybının 6 Şubat’taki zelzelelerde meydana geldiğine dikkati çeken Özmen, “Kahramanmaraş merkezli zelzeleler 11 ili direkt 7 ili de dolaylı formda etkileyerek toplam 18 vilayette hasara neden oldu. Bu sarsıntılar, Türkiye’de son yüzyılda en fazla can kaybına ve yıkıma neden olan, en geniş alanı etkileyen ve en fazla sayıda binanın yıkılmasına ve en fazla ekonomik kayıp yaşatan zelzeleler olarak kayıtlara geçti” değerlendirmesini yaptı.

TÜRKİYE YÜZÖLÇÜMÜNÜN YÜZDE 14’Ü ZELZELEDEN DİREKT ETKİLENDİ

Depremlerden direkt etkilenen 11 vilayette ülke nüfusunun yüzde 16,4’ünün yaşadığına işaret eden Özmen, şöyle konuştu:

“Türkiye yüzölçümünün yüzde 14’ünün direkt etkilendiği 11 vilayette, 6 Şubat 2023’ten bu yana 57 bin 15 zelzele meydana geldi. Yani sarsıntı bölgesi günde ortalama 156, haftada 1096 ve ayda 4 bin 751 zelzeleyle sarsıldı. 6 Şubat 2023’ten bugüne son bir yılda 20 bin 761 zelzele ile en fazla sarsıntının meydana geldiği il Kahramanmaraş oldu. Bu datalara nazaran Kahramanmaraş, günde ortalama 56, haftada 399, ayda 1730 sarsıntı yaşadı. Zelzelelerin en fazla görüldüğü başka vilayetler ise 15 bin 965 sarsıntıyla Malatya, 6 bin 104 sarsıntıyla Adıyaman ve 5 bin 105 depremle Adana oldu.”

Özmen, afete dirençli kentler oluşturmanın ve afete hazırlığı en üst düzeye çıkarmanın yolunun eğitimden geçtiğinin altını çizerek, “Afetlerle aktif bir formda uğraş edebilmek için toplumun bütün kesitlerinin afet ve afet idaresi konusunda eğitilmesi, bunun sürdürülebilir bir halde, daima geliştirilerek, doğru eğitim materyalleriyle, konusunda uzman bireyler tarafından yapılması gerekir” diye konuştu.

AFET İDARESİ, ÜNİVERSİTELERDE SEÇMELİ DERS OLSUN ÖNERİSİ 

Kamu kurum kuruluşları ve belediyelerdeki ilgili işçiye, üniversitelerde afet idaresiyle ilgili eğitim verilmesinin değerine dikkati çeken Özmen, üniversitelerin de afet ve afet idaresi eğitimi konusunda öncü rol üstlenmesi gerektiğini vurguladı.

Özmen, şunları kaydetti:

“Üniversitelerde, afet ve afet idaresi konusunda seçmeli ve/veya zarurî dersler koyarak kamu idaresinden mühendisliğe, hukuktan sıhhate kadar her branştaki öğrencinin bu eğitimleri alması sağlanmalıdır. Zira afetlerle ilgili hazırlanan bütün raporlar afetlerin sayısında ve sıklığında artış olduğunu ve ilerleyen yıllar içinde de bu artışın süreceğini göstermektedir. Bu muhtemel afetlerle en faal bir formda uğraş edebilmek, afet risklerini en aza indirebilmek ve mümkün afetlere karşı en uygun formda hazırlık yapabilmek için bu mevzuda yetişmiş insan gücüne muhtaçlık vardır.”

Özmen, üniversitelerdeki “Acil Yardım ve Afet İdaresi Lisans” ve “Acil Durum ve Afet İdaresi Ön lisans” programlarının, ders müfredatı, eğitim malzemeleri, nitelikli akademik işçi muhtaçlığı ve istihdam alanları üzere meselelerinin giderilerek, bu kısımlardaki eğitim kalitesinin en üst düzey çıkarılıp, ülke muhtaçlıklarını karşılayacak pozisyona getirilmesi gerektiğini de belirtti.

Afetlerle gayretin bir başka değerli adımının da mekansal planlar olduğuna işaret eden Özmen, “Bu planlar hazırlanırken afet tehlike ve risk haritalardan yararlanılmalı, yerleşime uygunluk değerlendirmesi buna nazaran yapılmalı ve afet tehlike ve riski yüksek olan yerlerin imara açılması önlenmelidir” sözlerini kullandı.