Orta yaşlı çiftlerin birçok, şayet imkanları yetiyorsa emekli olmaya hazırlanıyor lakin Musmulyadi (55) ve eşi Nurmis (50) onlardan değil.

Binlerce kilometre göç ederek, orangutanların olduğu bir ormana yayılan Endonezya‘nın yeni başşehrine yerleştiler.

Musmulyadi, BBC Endonezce’ye, “Altyapı inşa edilmeye devam ediyor, o nedenle burada iş bulmak daha kolay” dedi.

Artık, Borneo adasındaki Cava lisanında takımadalar manasına gelen Nusantara’da bir inşaat alanında yaşıyorlar.

Nurmis çimentoyu karıştırırken Musmulyadi kiremitleri döşüyor.

Musmulyadi istikrarlı bir iş bulmayı ve mega projede taşeron olmayı umuyor.

‘Jokowi’ olarak bilinen Endonezya Devlet Lideri Joko Widodo’nun iki yıl evvel Nusantara’da inşaat çalışmalarına başlanacağını duyurmasından bu yana iş fırsatları arttı.

Hükümet, 2029 yılında burada iki milyon insanın yaşayacağını varsayım ediyor.

Ancak onlarca kilometre ötedeki Pandi (51) ve eşi Syamsiah, meskenlerinden tahliye edilmekten korkuyor.

20.000 kişilik yerli bir topluluğun mensubular ve ailesinin kuşaklardır yaşadığı toprakların mülkiyet hakkına sahip değiller.

Pandi bir sabah uyandığında, toprağının ondan habersiz işaretlendiğini gördü.

Hükümet toprağını sel ihtimaline karşı boşaltmak istiyor lakin Pandi Şubat ayında mahkemede tahliyeyi durdurmayı başardı.

BBC Endonezce’ye “Çocuklarımın ve torunlarımın geleceği için bunu yaptım” dedi.

“Hiçbir şey yapmasaydım çocuklarım ve torunlarım hükümet için çöpten diğer bir şey olmayacaktı. Adaletsizliğe karşı bu biçimde gayret ediyoruz.”

Hükümetin toprakları için çok düşük bir fiyat da olsa tazminat ödemesinin akabinde öbür köylerdeki yerli topluluklar diğer köylere taşınmış. Hasebiyle Pandi’nin tahlili süreksiz görünüyor.

Mulyadi ve Pandi’nin öyküleri, Devlet Lideri Widodo’nun projelerinin tartışmalı olduğunu lakin tıpkı vakitte fırsatlar da yaratabileceğini gösteriyor.

En büyük 5 ekonomi ortasına girme hedefi

Uluslararası Para Fonu’na (IMF) nazaran Endonezya, Widodo’nun birinci kere misyona geldiği 2014 yılında, satın alma gücü paritesine (PPP) nazaran dünyanın 10’uncu büyük iktisadıydı.

On yıl sonra Endonezya, Çin, ABD, Hindistan, Japonya, Almanya ve Rusya’nın akabinde yedinci sıraya yükseldi.

Dünyanın en büyük Müslüman nüfusuna sahip olan ülkenin, 2027 yılında ekonomik olarak Rusya’yı geçmesi bekleniyor.

Güneydoğu Asya ülkesinde 14 Şubat’ta devlet başkanlığı seçimleri düzenledi; resmi olmayan sonuçlar Savunma Bakanı Prabowo Subianto’nun birinci çeşitte kazanma yolunda ilerlediğini gösteriyor.

Subianto, mevcut iktisat siyasetlerini sürdürme kelamı verdi ve Widodo’nun oğlu Gibran Rakabuming Raka da onun yanında seçime girdi.

Endonezya’nın en büyük 10 bankasından biri olan Permata Bank’ın baş ekonomisti Josua Pardede, “Jokowi’nin programları kağıt üzerinde düzgün ve Endonezya’yı IMF iddialarına yaklaştırabilir” diyor.

Ancak ülkenin daha büyük bir maksadı var: Bağımsızlığının yüzüncü yılı olan 2045 yılına kadar en yüksek gelirli birinci beş ülke ortasına girmek.

Endonezya Maliye Bakanı Sri Mulyani, bunu başarmak için Endonezya iktisadının yılda % 6-7 oranında büyümesi gerektiğini belirtti.

Büyüme şu anda % 5 düzeyinde.

Dünyanın en büyük nikel rezervleri

Endonezya, tatil adası Bali ile ünlü lakin birebir vakitte elektrikli araçlar için pil üretiminde değerli bir bileşen olan dünyanın en büyük nikel rezervlerine de konut sahipliği yapıyor.

Devlet Lideri Widodo, 2019’da birinci sefer ham nikel ihracatının yasaklandığını duyurduğunda, Avrupa Birliği Endonezya’ya karşı Dünya Ticaret Örgütü’nde dava açtı.

Devlet Lideri, üretim sonrasındaki süreçlerin de Endonezya’da gerçekleştirilmesini istediğini söyledi.

Bağımsız bir araştırma kuruluşu olan Ekonomik Finansın Geliştirilmesi Enstitüsü’nün (Indef) bir raporu, Devlet Başkanı’nın nikel siyasetinin istihdam yarattığını ve ekonomiyi büyüttüğünü söylüyor.

Ancak Endonezya’nın nikel izabe tesislerini inşa etmek için hâlâ büyük ölçüde Çin yatırımına bağımlı olması, bilhassa Çin’in ekonomik büyümesinin bu yıl %5,2’den %4,6’ya düşmesinin öngörülmesi nedeniyle geleceğe yönelik soru işaretlerini artırıyor.

Devlet Lideri Widodo, sanayi siyasetiyle ilgili arazi uyuşmazlıklarını, sıhhat problemlerini ve çevresel yıkımı göz arkası edip, Çin yatırımına “kırmızı halı” serdiği için de eleştirildi.

Bir sivil toplum kuruluşu olan Madencilik Savunuculuk Ağı’nın (Jatam) koordinatörü Melky Nahar, “Nikel ateşi hükümetin aklını kaçırmasına neden oluyor” diyor.

Adalar ortası ulaşım

Adalar ortası ulaşım, üç vakit dilimine yayılmış 1.700 adadan oluştuğu için Endonezya’nın kalkınmasının anahtarı.

Endonezya’nın başşehri Jakarta dünyanın en süratli su altında kalan kentlerinden biri olsa da, dünya koronavirüs pandemisinden kurtulmaya çalışırken, Devlet Lideri Widodo 2022’de başşehrin taşınmasına ait bir maddeyi imzaladığında kaşlar kalktı.

Çin dahil kimi ülkeler yeni kente yatırım yapmaya ilgi gösterse de, şu ana kadar ‘somut’ bir şey yapılmadı.

Bağımsız bir fikir kuruluşu olan Ekonomi ve Hukuk Çalışmaları Merkezi’nden (CELIOS) Nailul Huda, “Şimdiye kadar büyük global yatırımcıları Nusantara’ya yatırım yapmaya teşvik etmek sıkıntı oldu” diyor.

Devlet Lideri, yatırımcı yanlısı bir iş kanunu çıkarmak da dahil olmak üzere çeşitli teknikler denedi. Sivil toplum örgütleri bu kanunun personel haklarını ihlal ettiğini söyledi.

Widodo, Ekim ayında iktidarı devredecek ve anlaşılan o ki Nusantara’nın inşasını mirası olarak görüyor.

Ancak hükümete bağlı Ulusal İnovasyon Araştırma Ajansı’nda (BRIN) siyasi araştırmacı olan Firman Noor, tam zıddı imajını zedelendiğine inanıyor.

Noor, “Birçok açıdan Nusantara, demokratik kıymetlerin son 10 yılda kalkınma uğruna ve siyasi pratiklerle nasıl zayıflatıldığının bir yansıması” diyor.

Bu ortada, yeni Devlet Lideri Subianto, anneler ve çocuklar için parasız süt ve öğlen yemeği üzere popülist siyasetler vaat ederek oy kazanmaya çalıştı.

Uzmanlar, bu projelerin, vazifeden ayrılan devlet liderin mega projeleri nedeniyle aslında zorlanan bütçeye yük getirebileceği konusunda uyarıyor.

Huda, “Ücretsiz öğlen yemeği ve başka birtakım siyasetler devlet bütçesini tüketerek, borçlanmaya yol açacak” diyor.

“Bir sonraki hükümetin siyasetleri da bu kadar pervasız olmaya devam ederse, dünyanın en büyük iktisadı olma hayaline karşın borcun 2029 yılına kadar ikiye katlanabileceğini düşünüyorum.”