BBC’nin teyit ettiği uydu fotoğraflarına nazaran İsrail ordusu, Gazze’nin kuzeyinde bölgeyi doğudan batıya geçen yeni bir yolun inşasını tamamladı. İsrail bir ikmal güzergahı inşa ettiğini açıkladı. Lakin kimi uzmanlar yolun kalıcı olmasından korkulu.

Uzmanlar, yolun Filistinlilerin Gazze’nin kuzeyindeki konutlarına dönmesini önlemek için bir pürüz olarak kullanılacağından korkuyor. Yeni yol, İsrail’in Gazze’yle hudut sınırındaki Nahal Oz kibbutzundan başlıyor, Gazze’yi doğudan batıya büsbütün geçip, batıdaki kıyı bölgesinde sona eriyor.

BBC Arapça Servisi’ne konuşan İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’nun eski güvenlik danışmanı emekli general Jacob Nagel, yeni yolun hedefinin güvenlik güçlerinin yeni tehditlerle uğraşırken bölgeye süratle erişmelerini sağlamak olduğunu söyledi. Fakat birtakım uzmanlar, yolun hücumlarının akabinde İsrail’in Gazze’de kalma planının bir kesimi üzere görünmesinden korkulu.

Yeni yol Gazze’yi kat ediyor ve bölgenin orta ve güney bölümleri altında kalıyor. Bölgenin doğu ve batısını birbirine bağlayan bir yol şebekesi aslında olsa da, İsrail Ordusu’nun inşa ettiği yol Gazze boyunca hiç kesilmeden devam eden tek güzergah.

Ayrıca bölgeyi kat eden iki ana arter Selahaddin ve El Raşid yollarıyla da kesişiyor. İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, geçen ay Hamas’la savaş sonrası Gazze’de İsrail’in güvenlik denetimini ucu açık bir biçimde elinde tutacağı vizyonunu açıklamıştı. Birçok önder de daha evvel İsrail’i, Filistinlileri kalıcı olarak yerlerinden etmemek ya da “Gazze’yi küçültmemek” bahislerinde uyarmıştı.

Yeni yol, büyük ihtimalle İsrail’in savaş sonrasındaki stratejisi konusundaki tartışmayı tekrar başlatacak. İsrail ordusu, BBC’nin yeni yolla ilgili sorularına, bir “operasyonel köprübaşı” elde etmeye, asker ve ekipman taşınmasını sağlamaya çalıştıkları karşılığını verdi.

BBC’nin uydu fotoğrafları tahliline nazaran İsrail ordusu, daha evvel birbiriyle kontağı olmayan yolları birleştirmek için beş kilometrenin üzerinde yeni yol inşa etti. Gazze’nin doğusunda, İsrail sonu yakınlarındaki yolun birinci kısmı geçen ekim ayının sonu ve kasım ayının başında yapıldı. Lakin yolun yeni kısımlarının büyük çoğunluğu şubat ve mart başında inşa edildi.

Yeni yol, Gazze’deki Selahaddin Yolu dışındaki tüm tipik yollardan daha geniş. Uydu tahlili, güzergahın kenarlarındaki depo üzere görünen yapılar, aralık sonundan, ocak sonuna dek yıkıldı. Bunlara birkaç katlı bir bina da dahil.

Yol, Gazze’nin öteki kısımlarına nazaran daha az bina bulunan ve daha az nüfus yoğunluğu olan bir güzergahtan geçiyor. Birebir vakitte İsrail ordusunun bölgenin doğusundan batısına geçmek için kullandığı derme çatma ve kavisli bir güzergahın altında.

Bir İsrail televizyon kanalı, yeni güzergahla ilgili olarak geçen ay bir haber yapmıştı yolun kod isminin “Otoban 749” olduğu belirtilmişti. Kanal 14 televizyonundan bir muhabir İsrail ordusuyla birlikte yolun birtakım kesitlerinde seyahat etti. Görüntüde, yol inşaatı araçları ve buldozerler yolun yeni kısımlarını inşa etmek için hazırlık yaparken görülüyordu.

Savunma istihbarat şirketi Janes’ten uzmanlar, bu tip asfaltlanmamış yol yüzeylerinin paletli zırhlı araçlara uygun olduğunu söylüyor. İsrail ordusu açıklamasında bu cins ayrıntılara girmedi ve açıklamasında, “İsrail ordusu kara operasyonunun bir modülü olarak operasyonel bir geçiş güzergahı kullanıyor.” dedi.

Eski İsrail Ulusal Güvenlik Kurulu Lideri Jacob Nagel de, yolla ilgili olarak güvenlik değerlendirmelerine vurgu yaptı. BBC Arapça Servisi’ne konuşan Nagel, “İsrail’in girip çıkmasına yardımcı olacak. Zira İsrail, Gazze’de tam bir savunma ve güvenlik sorumluluğuna sahip olacak.” dedi. Nagel ayrıyeten yolu “Gazze’nin kuzeyini güneyinden ayıran bir yol” diye tanımladı ve “Tehdidin ortaya çıkmasını beklemek istemiyorum.” diye de ekledi.

Bir başka emekli general Yaakov Amidor da emsal bir görüşe sahip. Amidor, yolun en önemli maksadının “bölgenin lojistik ve askeri denetimini sağlamak” olduğunu belirtti. Risk istihbarat şirketi Sibbyline’ın sahibi eski İngiliz subay Justin Crump da yeni yolun kıymetli olduğunu söyledi:

“Kesinlikle, Gazze Şeridi’nde bir çeşit güvenlik müdahalesi ve denetime sahip olmayı öngören uzun vadeli bir stratejinin kesimi üzere görünüyor. Bu bölge Gazze Kentini bölgenin güneyinden ayırıyor ve sirkülasyonu gözlemlek ve kısıtlamak için tesirli bir denetim çizgisi oluşturuyor. Ayrıyeten görece açık bir ateş alanı var.”

ABD’deki Orta Doğu Enstitüsü’nden Khaled Elgindy de yolun, uzun vadeli bir proje olduğu görüşünde. BBC’ye konuşan Elgindy, “İsrail ordusu Gazze’de ucu açık bir halde kalacak üzere görünüyor.” dedi ve ekledi:

“İsrail, Gazze’yi ikiye bölerek yalnızca Gazze’ye ne girip çıktığını değil, Gazze’deki dolanımı da denetim edecek. Çok büyük ihtimalle buna meskenlerinden edilen güneydeki 1,5 milyon Filistinlinin kuzeydeki meskenlerine dönmesini engellemek de dahil.”