BARTU EKEN – KANAL 7 DIŞ HABERLER SERVİSİ

IMF Kızıldeniz’de gemilere gerçekleşen hücumlar nedeniyle Süveyş Kanalı’ndaki ticaret hacminin yılın birinci iki ayında yıllık yüzde 50 azaldığını duyurdu. Güney Afrika açıklarında bulunan öteki bir yol olan Ümit Burnu’nda ise hacim %70’in üzerine yükseldi. Analistler yaşanan gelişmeleri Kızıldeniz’deki Husi akınlarıyla ilişkili olarak görüyor. Bu durumun sebebinin sadece taarruzlarla hudutlu olmayabileceği de yapılan yorumlar ortasında.

Türkiye ile Somali ortasında 8 Şubat’ta bölgesel güvenlik yüklü Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Muahedesi imzalandı. Somali Enformasyon Bakanı Daud Aweis muahedenin Afrika Boynuzu için istikrar sağlayıcı bir güç vazifesi üstlendiğini belirtti. Kimilerine nazaran “Gölge CIA” olarak tanımlanan Stratfor Mecmuası de gibisi bir tahlil yayınladı. ‘Ankara, Somali ve Cibuti ile Savunma Muahedeleri Yoluyla Tesirini Genişletiyor’ başlığıyla yayınlanan yazı, Türkiye’nin bölgedeki gücünü artıracağını vurguladı. Türkiye’nin ilerleyen yıllarda Somali yahut Cibuti’de bir deniz üssü kurabileceği değerlendirmesi yapıldı.

Uzun vadedeyse, Somali’nin donanmasının ve kıyı güvenliğini güçlendirileceği ve korsanlık faaliyetlerine büyük bir darbe vurulacağı öngörüldü. Türkiye’nin atılımının Asya’ya giden deniz ticaret yollarını garanti altına alma teşebbüsü olduğuna dikkat çekildi. Tahlilde enteresan bir öbür ayrıntı ise ABD’nin iki müttefikinin, uygun münasebetlere sahip olmasına karşın, rekabete girebileceği üzerineydi. Yaşanan gelişmelerin, ikili bağların berbatlaşması halinde, Türkiye ile Birleşik Arap Emirlikleri ortasındaki bölgesel rekabeti artıracağı tabir edildi.

TÜRKİYE’NİN SOMALİ HÜKÜMETİYLE ÂLÂ ALAKALARI YENİ BİR GELİŞME DEĞİL

1979’da açılan birinci Türk Büyükelçiliği ülkedeki iç savaş nedeniyle 1991 yılında kapatılmıştı. Bundan iki yıl sonra BMGK kararı ile bölgede istikrar sağlanması için bölgeye Türk askeri gönderildi. 2010 yılında BM tarafından organize edilen Somali konferansı İstanbul’da gerçekleşti. Ve 2011’de Türkiye’nin Mogadişu Büyükelçiliği yine faaliyete geçti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, birebir yıl Somali’ye yaptığı ziyarette dünyayı ekonomik zorluklarla boğuşan bölge halkına yardım etmeye çağırdı. Bunun üzerine TİKA, Kızılay ve birçok sivil toplum kuruluşu 500 milyon doları aşan bir yardım toplayarak ülkeye önemli bir yardım ulaştırdı.

Türk Hava Yolları 2012 yılında ülkeye seferler düzenlemeye başladı. Bir yıl sonra da Türk şirketi LLC firması Mogadişu Havalimanı’nın işletmesini devraldı. 2014’te ise Mogadişu Limanı’nın işletmesi Albayrak AŞ tarafından alındı.

2015 yılında Erdoğan ülkeye bir ziyaret daha gerçekleştirdi. 200 yatak kapasiteli Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin açılışını yaptı. Bir yıl sonra da Türkiye’nin dünyadaki en büyük dış misyonu “Mogadişu Büyükelçilik Külliyesi” hizmete girdi.

2017 yılında ise iki ülke ortasındaki bağda bir milat noktası yaşandı. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yurt dışındaki en büyük askeri eğitim merkezi Mogadişu’da faaliyete girdi. Bölgedeki üsse TÜRKSOM ismi verildi. Somali askerleri ve polisleri Türk Silahlı Kuvvetleri tarafından eğitildi. Eğitimlerini tamamlayan güvenlik güçlerine diplomaları takdim edildi.

Türkiye’nin Somali’ye askeri takviyesi yalnızca eğitimle de hudutlu kalmadı. Bayraktar SİHA’lar son devirde El Esas ilişkili terör örgütü Eş Şebab’a karşı aktif bir biçimde kullanıldı. Birçok kasaba ve köy örgütün işgalinden temizlendi.

İNGİLİZLERİN İSTİHBARATI EPEYCE DİKKAT ÇEKİCİ!

ABD, 2023’ün Aralık ayı sonunda, global ticaretin kıymetli rotalarından biri olan Kızıldeniz’de İran dayanaklı Husiler ticaret gemilerine yönelik artan akınları karşısında misyon gücü kurma kararı aldı.

Husiler gerçekleştirdikleri hareketleri, İsrail’in Gazze’de başlattığı soykırıma dayandırmış; “Orada hücumlar bitmeden, Kızıldeniz’deki hareketlerimiz sona ermeyecek” açıklamasında bulunmuştu.

ABD’nin koalisyonuna İngiltere, Kanada, Fransa, Almanya ve İtalya’nın da olduğu bir dizi ülkenin katıldı. Operasyonel faaliyetlerde İsrail donanmasının bulunmaması ise dikkatleri çekti. Bu durumun Washington’ın tansiyonu daha da yükseltmemek için gerçekleştirdiği bir atak olduğu yorumları yapıldı.

Koalisyonun kurulması Husileri caydırmadı. Kısa bir mühlet içinde ticaret gemilerine yönelik füze ve insansız hava araçlarıyla hücumlar düzenlenmeye devam etti. ABD ve Koalisyon güçleri Yemen’deki Husi gayelerini vurdu. Gemilere yönlendirilen füzeleri ve kamikaze İHA’ların bir kısmını imha etmeyi başardı.

Bölgede tüm bunlar yaşanırken İngiliz istihbaratının Sky News’e verdiği brifing ise dikkatleri çekti. İngilizlere nazaran ABD operasyonlardan evvel Husiler’e vuracağı pozisyonları belirtiyor; Böylelikle Husiler bölgeden askeri araçlarını ve çalışanını çekiyor, hücumlar yalnızca sembolik hasarlara sebep oluyor.

İddialar gerçek ise ABD’nin neden bu türlü bir durum gerçekleştirdiğine dair farklı teoriler var. Birinci durum, İsrail’in Washington’ın tüm ısrarlarına karşın Gazze Şeridi’ndeki katliamlarına son vermemesi. Husilerin akınlarıyla İsrail limanları da boş kalıyor. Böylelikle Netanyahu hükümetine yönelik ekonomik manada baskı oluşturuluyor.

İkinci teori, Rusya ve Çin’in önderliğindeki BRICS’ın üyesi olan Güney Afrika’nın kritik pozisyonu ve yer altı zenginlikleri nedeniyle yine Beyaz Saray’a yaklaştırılmak istemesi. Güney Afrika’nın Lahey’de İsrail’e dava açan ülke olduğu da hatırlatılınca bu durumun yeni bir istikrar alanı oluşturmak gayeli planlandığı söz ediliyor. Ümit Burnu’nda artan ticaretle birlikteyse, Ramaphosa idaresinin sempatisinin kazanılarak Washington ile güzel alakalar yürütmesi sağlanabileceği bedellendiriliyor.

Üçüncü teori ise Türkiye’nin bölgede attığı adımların sonlandırılmak istenerek farklı ticaret rotalarının kıymetinin artırılması olarak görülüyor. Ankara, ABD için müttefik bir ülke pozisyonunda bulunsa da, PKK/YPG terör örgütüne verdiği mali ve eğitim takviyesi biliniyor. Ayrıyeten öbür NATO müttefikleriyle vakit zaman yaşadığı büyük sorunlar de göz arkası edilecek cinsten değil.