Kanal7 Ankara Temsilcisi ve Haber7 Muharriri Mehmet Acet, bu hafta Başşehir Kulisi’nde Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’i ağırladı. 

Bakan Şimşek’in açıklamalarından öne çıkanlar şu halde:

Cumhurbaşkanımıza beş yıllık bir yetki verildi. Burada çok güçlü siyasi istikrar manasında bir temel var.

ORTA VADELİ PROGRAM NEDİR?

Bu program üç yıllık bir program. Aslında bir yol haritası. Hedef öngörülebilirliği artırmak fakat programın özü nedir diye sorarsanız programın özü dezenflasyon yani enflasyonu tek haneye düşürmek. Milletimizi bu hayat pahalılığından kurtarmak zira bir sarmala girilmiş. Tabi ki global bir döngüde var yani Rusya-Ukrayna savaşının getirdiği güç fiyatlarına tesiri var. Pandemi sonrası oluşan global tesirlerde var. Bizim Türkiye iktisadına ait birtakım da faktörler tesirli. Artık bütün bunları dikkate alan ve dünya tecrübesini dikkate alan bir program yaptık.

Şimdi geçen sene çok değerli bir çalışma yayınlandı bu çalışma 56 ülkede 100 tane enflasyon şoku ile uğraş programları incelendi. Yani geçmişte bilhassa 70 li yıllardan sonra yüklü olmak üzere bütün enflasyon şoklarına bakıldı. Ve şöyle bir sonuca varıldı. Başarılı programlar ortalama 3,4 yıl alıyor. Bu ortalama.

Şimdi Türkiye’nin dezenflasyon programını yaparken biz bunu dikkate aldık. Bu birinci konu. Yani 3 yıllık bir program perspektifi sunduk. 1 yıllık da geçiş öngördük.

Şimdi ikinci konu Türkiye’nin kendine mahsus kaideleri var. Geçen sene mayıs ayına kadar para siyaseti çok işlevsel değildi. Fonksiyonel değil. Bunu fonksiyonel hale getirecek bir süreç öngördük zira ani şok tedavilerin tesirleri yan tesirleri çok büyük olabiliyor. Biz bunu dikkate aldık. Yani kurala dayalı milletlerarası normlara uygun. İç tutarlılığı olan bir program ortaya koyduk. Artık bu programı okumayanlar ahkam kesiyor tabi. Bu programın üç tane temel ayağı var.

Dezenflasyon ne demek dezenflasyon? Fiyat istikrarı

Çok yüksek bir enflasyon sorunu ile karşı karşıyayız. Dünyada da enflasyon yüksek fakat bizde dalga uzunluğu daha yüksek. Artık biz enflasyonu tekrar tek haneye daha sonra da düşük tek haneye indirmek üzerine bir program yaptık. Bu programın özü para siyasetlerinde bir olağanlaşma var.

 Yani sıkı para siyaseti var. O nedenle TL’yi güçlendirecek TL’yi destekleyecek TL’ye müspet getiri sağlayacak artı kredi genişlemesini yavaşlatacak. Artı enflasyon beklentilerini çıpalayacak bir para siyaseti uygulamaya başladı.

Orta Vadeli Program eylül ayında açıkladınız. 3 yıllık bir program bu. Bu program işliyor mu? Hedeflediğiniz doğrultuda ilerliyor mu? Aksamalar kelam konusu mu? 

Hedeflerinden uzaklaştığına dair bir ekip piyasalara huzursuz edici iletilerde var. 

Orta Vadeli Program nedir? Geçen sene bir seçim yapıldı. Cumhurbaşkanımıza beş yıllık bir yetki verildi. Öncelikle onu açıklayalım bu program üç yıllık bir program.

Programın özü dezenflasyon yani enflasyonu tek haneye indirmek. Yani üç yıllık bir program yaptık. Para siyasetlerini fonksiyonel hale getirmek için yaptık.

Orta Vadeli Programın Üç temeli vardır. Dezenflayon maksadımızı enflasyonu tek haneye indirmek. Programın birinci aslı dezenflasyon.

Sıkı para siyaseti, sıkı maliye siyaseti münasebetiyle enflasyon düşecek. 

NEDEN YILLIK ENFLASYON YÜKSEK?

Enflasyon mayıs ayı dahil devam edecek demiştik. Personellik maliyetlerinde yükseliş.

Orta vadeli programda şunu et bir halde ortaya koymuşuz demişiz ki; İstisnaları gözden geçireceğiz. İndirimli KDV oranlarını gözden geçireceğiz, muafiyetleri gözden geçireceğiz. Çok net çizmişiz.

Hiçbir ülke siyasi sahiplenme olmadan muvaffakiyete ulaşamaz. Cumhurbaşkanımızın liderliğinde bu program hazırlandı. 

Bu program Eylül’de açıklandı. 3 temel bileşeni var. 1. Bileşen dezenflasyon yani fiyat istikrarı. Şu an yüksek enflasyon sorunu ile karşı karşıyayız. Dünyada da yüksek ancak bizde dalga uzunluk yüksek. Birinci olarak tek haneye düşürmeye yönelik bir program. Bunun için sıkı bir para siyaseti var.  Merkez Bankası’ndaki arkadaşlar işlerini yapıyorlar. Merkez Bankası enflasyonu çapalayacak çerçevede nakdî sıkılaşmaya gitti. 
Kurallar neyi gerektiriyorsa onu yaparlar. Merkez Bankası enflasyonu düşürmek için ne gerekiyorsa yapacak. 

Bütçede sarsıntı hariç muazzam bir disiplin sağlandı. Gelirler siyaseti da bundan sonra beklenen enflasyona nazaran şekillendirilecek?

Biz bunu programı açıklarlarken söyledik. Enflasyondaki düşüş 2024 yılının ikinci yarısında başlayacak. Enflasyona mayıs ayı dahi yükselmeye devam edecek. Zira şubat ayı enflasyonunu amaç alalım. Yüzde 67. Bu şubat 2023 ve 2024 ortası enflasyon. Yani son 12 ayın enflasyonu. Birincisi geçen sene bu ülkede asrın felaketi yaşandı. İnşaat girdilerinde çok büyük bir artış oldu. Birebir dalda Personellik maliyetlerinde önemli bir artış oldu. Beşerler büyük kentlere göç etti ve kira fiyatları yükseldi. Bunlar bir kezlik bir şey lakin geçen sene temmuz ağustos eylül aylarında yaşandı. Bu önümüzdeki temmuz ağustosta yaşanmayacak. 

Geçen sene bir seçim vardı. Gelirler siyaseti epeyce cömert belirlendi. Bunun da tesiri var. Önümüzde 4 yıl seçim olmayan bir periyot var. Biz burada yalnızca para siyaseti üzerinden değil. Enflasyonu kalıcı olarak bir formda aşağı çekmek istiyoruz. Enflasyondan en çok etkilenenler sabit gelirliler. 

Geçen sene sarsıntı nedeniyle çok büyük bir açıkla karşı karşıyaydık. Dışardan borçlanmak yerine açığı azaltmaya gittik. Bundan ötürü vergi artışlarına gittik. Bunlar direkt doğruya enflasyon. 2024’te bunlar olmayacak. Bunlar da tek seferlik tesirler. 
Enflasyonist yeni vergi olmayacak.

OVP’DE NET ÇİZGİLER

OVP’de kimi şeyleri gözden geçireceğimizi söyledik. OVP’de çok net bir halde vergiler için çerçeve çizdik. Biz KDV genel oranını artırmayacağız yüzde 20 üst limit. Kurumlar vergisini artırmayacağız. Gelir vergisini atışmayacağız. Çok netiz bu mevzuda. Fakat istisna muafiyetleri gözden geçireceğiz. Bunlarda verimlilik ne durumda bakacağız.

Bu sene de bunun için ne gerekiyorsa yapacağız. Sıkılaştırma ise sıkılaştırma, kamu harcamalarını kısma mı hepsi yapılacak. Milletimizin bu geçiş periyodunda bir fedalardık yapıyor. Kamu da bunu yapacak. 

Hiçbir bakanlığa işçi noktasında emekli olanların harici işçi alımına müsaade vermiyoruz.

Bütün kurumlara genelge gönderdik. Kamuda önemli bir halde harcamaları kısacağız ve denetim altına alacağız. Bu hususta netim.

Verimliliği artırmamız gerekiyor. Çok kapsamlı bir yapısal ıslahatlar var. Çok önemli bir halde takvime bağlanmış hareket planımız var. Program nerede diyenler bir zahmet okusunlar. Oturup kimse ben olsam bunu bu türlü düzeltirim formunda geri dönüş yapmıyor. 
Yatırım ortamını güzelleştirecek yüzlerce hareket var. Bunlar takvime bağlanmış durumda. Bizim programının temeli sağlam. Bu programın cumhurbaşkanımız sahiplendi. Temeli sağlam bir program.  

Biz kredi siyasetinde kaynağın üretime gitmesinden yanayız. Bunun için önlemler aldık, gerekirse ilave önlemler alacağız. 

Muhalefetin düşüncesi şu; ‘Ben bunu şu halde düzeltirim’ diyerek katkı vermiyorlar.

Orta Vadeli programda sıkı para siyaseti var, sıkı maliye siyaseti var, sıkı gelirler siyaseti var. 

“BU PROGRAMIN TEMELİ SAĞLAMDIR”

Bu program Cumhurbaşkanımızın liderliğinde hazırlanmıştır. Bu programın temel ögeleri da inşa edilmiştir. Geçen sene para siyasetinde attığımız adımlar ortada. Gerekirse Merkez Bankası gereğini yapacaktır.

Kredi siyasetinde çok net bir biçimde kaynakların tüketime değil üretken alanlara yönlendirme olacak. Müdahaleci olacağız. Altını çiziyorum. Biz kredi siyasetinde kaynağın tüketime değil kaynağın evvel arz tarafını üretime gitmesini sağlayacağız. Bunun için ek önlemler alacağız.

Enflasyon ne vakit düşecek?

Enflasyon Temmuz 3’ünden itibaren düşmeye başlayacak. Zira çıktı açığı Temmuz’da eksiye dönüyor. Baz tesiri var. Para siyaseti gecikmeli çalışıyor.

Başından beri enflasyon yılın ikinci yarısından itibaren düşmeye başlayacak diyoruz. Enflasyonda düşüş trendi başlamış durumda. Bir program var sabırla kararlılıkla uygulayacağız. 

DOLAR 40 LİRAYA ÇIKACAK İDDİASI

Çok açık bir biçimde karamsarlık pompalanıyor. Muhalefet oturup projeleriyle, vizyonlarıyla bu yarışı sürdüreceklerine bu çeşitten toplumun geleceğe ait ümitlerini olumsuz etkileyecek yaklaşımlarla seçimi götürmeye çalışıyorlar.

Bu program çalışıyor. Karamsarlığa hiçbir halde yer yoktur. Programın muvaffakiyetini açıklayayım: Birincisi; ‘bu program uygulamaya geçtikten sonra büyümede dengelenme olacak’ dedik. Geçen sene ikinci çeyreğe gidelim yani program öncesine gittiğimizde iç talip çok süratli büyüyor. Büyümeye iç talep yüzde 10 katkı verirken net ihracat -6.3 puan etkiliyor. Yüzde 4’lük büyüme enflasyonist bir büyüme. Üçüncü çeyreğe geldiğimizde iç talebin tesiri 8.6’ya düşüyor. Net ihracat ise -2.3’e düşüyor. Son çeyreğe geldiğimizde iç talebin tesiri 4.6’ya düşüyor. Net ihracat ise -0.6’ya düşüyor. Yılık birinci çeyreğindeyiz şuanda, elimizde sayı yok. Çok net bir halde net ihracatın tesiri artıya döndü. Artık Türkiye dışarıya satarak kısmen büyüyor. İç talep hala uygun ve seviyede fakat giderek daha ölçülü hale gelecek. 

Geçen Haziran’dan bu yana bizimle ilgili en az 40 tane haberi yalanladık. Biz yalanlamaktan yorulduk masa başı uydurulan haberleri fakat belirli bölümlerden bu palavraları üretmekten yorulmadılar. Seçim devrinde bunun dozu da arttı. Seçim öncesi belirsizlik yaratmaya çalışıyorlar. 

“TÜRKİYE’YE PARA GİRİŞİ ÇOK ÖNEMLİ HALDE ARTTI”

Şuanda Ocak ayına kadar olan süreçte 100 dolar borç ödediklerinde program sonrasında 113 dolar bulabiliyorlar. Münasebetiyle; Türkiye’ye para girişi çok önemli bir biçimde artmış durumda. Özel kesimin bankaların dış kaynağa erişiminde hiçbir sorun yok. Dış kaynağın maliyeti azaldı. Hazinenin dış kaynak bulmada hiçbir sorunu yok. Daha yeni Euro cinsinden bu sene piyasalara çıktı. 2017’den beri en düşük faiz farkıyla Hazine borçlandı. Bakan ‘borçlanma ile övünüyor’ diyorlar. Ben borçlanma ile niçin övüneyim? 

CARİ AÇIKTA DİKKAT ÇEKEN DÜŞÜŞ

Şuanda ek döviz talebinin bir ekonomik talebi yok lakin seçim sonrasında kur yükselir para kazanırım yönlendirmesiyle hareket eden bir kesim var. İhracatçı yurtdışından yüzde 40’lık ihracat gelirini bozdurma kuralı var onu da geciktiriyor. Biz kuru tutmuyoruz ki kazanasın. Son 1 yıl içinde dolar kuru enflasyondan  daha çok artmış. Türkiye’nin döviz ihracatı artmıyor. Mayıs 2023’e giderseniz yıllık cari açığımız yaklaşık 60 milyar dolar. Şuanda cari açık 37 buçuk milyar dolara inmiş. Mayıs’ta 30 milyar doların altına inecek. Bir yıl sonra Türkiye’nin döviz muhtaçlığı yarı yarıya azalacak.

Son bir şey söyleyeyim; enflasyon konusunda başlar karışık. Mart ayında enflasyon sayıları açıklanacak. Mayıs’a kadar yükselmeye devam edecek. Yükselen yıllık enflasyon düşen aylık enflasyon. Pekala değerli olan önümüzdeki 12 aylık değil mi? Yatırım kararlarında geçmiş aylardaki sayıların bir manaları yok. 

Biz hala ek kredi siyasetinde sıkılaşmayla, mali siyasetinde sıkılaşma ile birlikte belirsizlik bandı içerisinde olacağımıza inanıyoruz.

Dolar cinsinden kur muhafazalı mevduat 141 miyar dolardan yaklaşık olarak 75 milyar dolar civarına indi dolar cinsinden. Münasebetiyle bizim programımız çalışıyor. Büyüme tekrar dengeleniyor. Kredi notumuz arttı. 

VATANDAŞLARA NET MESAJ

Ben spekülatif hedefli yönlendirmelere prestij etmemelerinin kendi menfaatlerine olacağını düşünüyorum. Şuanda oturup nerede 2 kuruş varsa gidip verimli olmayan alanlara yatırım yapan bir kesim var. Milletin fikirlerine, tenkitlerine hürmet duyuyoruz ancak makro ekonomik temeli olmayan bir pörtfoye yanlışsız bir yönlendirmeyi biz çok net bir biçimde görüyoruz. Bunların seçim arefesinde yapılmasını siyasi hedefle olduğunu da düşünüyoruz fakat biz programa odaklanacağız. Mali disiplini sağlayacağız. 

“ZORLU BİR SÜREÇ LAKİN SONUNA KADAR GİDECEĞİZ”

Önümüzde daha 3 yıllık bir süreç var bu program açısından. Güçlü bir süreç, kolay değil. Global konjektürde finansal şartları epeyce sıkıydı daha yeni gevşeyecek. 

O kadar çok dedikodu üretiliyor ki; benimle ilgili bile dedikodu üretiliyor her gün. Ben bu ülkeyi seviyorum. Bu makro ekonomik sıkıntıların tabi ki farkındayız. Sıkıntıları çözmek için Cumhurbaşkanımızla bir program ortaya koyduk. Sonuna kadar gideceğiz.

Biz Türk lirası likitidesini de çok daha güçlü bir halde Hazine işbirliğinde yöneteceğiz.

BAE İLE ANLAŞMA

Bizim bu programın başında kaynak zengini birtakım ülkelerle diyaloglarımız oldu. En çok olumlu reaksiyon veren Birleşik Arap Emirlikleri oldu. ‘Bazı alanlarla kaynak aktarmak istiyoruz’ dediler. O günkü gündem yüklü olarak zelzelenin yaralarının sarılmasıydı. Sarsıntı yaralarını biz bütçe imkanlarıyla yönetebildik. Türkiye’nin muhtaçlığı olursa 8 buçuk milyar dolarlık uzun vadeli borçlanma imkanı var. Şuan gereksinimimiz olmadığı için muahede askıya alındı. Biz şuanda elverişli şartlarda piyasalarda bir derdimiz yok. Bu sene iki borçlanma yaptık. İkisi de Türkiye kredi notunun güya iki kademe üzerindeymiş üzere fiyatlandı. Başka bahislere yönelik olarak; yenilenebilir güç Türkiye’nin en büyük önceliği. Yeşil dönüşümle biz cari açığı kalıcı olarak düşüreceğiz. Şuanda Türkiye’nin heyeti elektrik kapasitesi yüzde 55’i yenilenebilir güç. Biz bunu 10 yıl içerisinde ek yatırımlarla 60-65 aralığına çıkartmak istiyoruz. Böylelikle ülkenin karbon izi azalıyor. Münasebetiyle orada 21 milyar dolarlık bir alan var fakat Güç Bakanlığı bu alanla ilgili çalışmaları yapıyor. 

YÜKSEK GELİRLİ ÜLKE KÜMESİNE GİRMEYE ADIM ADIM

Geçen sene birinci defa Türkiye tarihinde Trilyon dolar ligine girdi. Türkiye 1950’den beri orta gelirli ülke kümesinde Dünya Bankası’na nazaran. Bu sene öngördüğümüz büyümeyi yakalarsak tahminen birinci kere bu sene Türkiye, yüksek gelirli ülke kümesine girebilir.