WMO Genel Sekreteri Celeste Saulo, WMO’nun “2023 Global İklim Durumu” başlıklı raporunu düzenlenen basın toplantısında paylaştı.

Rapora nazaran 2023’te iklim durumu alışılmışın dışındaydı; sera gazı düzeyleri, yüzey sıcaklıkları, okyanus ısısı, deniz düzeyinin yükselmesi ve buzulların geri çekilmesinde yeni rekorlar kırıldı.

Sıcak hava dalgaları, seller, kuraklıklar, denetim edilemeyen yangınlar ile süratle ağırlaşan tropikal kasırgalar üzere çok iklim olayları sefalet ve düzensizliğe yol açtı; bu milyonlarca insanın günlük hayatını etkiledi ve milyarlarca dolarlık ekonomik kayba neden oldu.

EN SICAK YIL

“2023 kayıtlara geçen en sıcak yıl oldu” sözlerinin yer aldığı raporda, global ortalama yüzeye yakın sıcaklığın sanayi öncesi taban çizgisinin 1,45 santigrat derece üzerinde ölçüldüğü hatırlatıldı.

2014-2023 ortasının tarihteki “en sıcak on yıllık dönem” olduğu bildirilen raporda, bu süreçteki on yıllık ortalama global sıcaklığın 1850–1900 yıllarındaki ortalamanın yaklaşık 1,20 santigrat derece üzerinde olduğu vurgulandı.

Rapora nazaran, 2023’te global olarak hazirandan aralığa kadar her ayda rekor seviyede sıcaklık görüldü; en büyük sıcaklık artışı 0,46-0,54 santigrat derece civarında yükselişle Eylül 2023’te yaşandı.

“Küresel sıcaklıktaki uzun vadeli artış, atmosferdeki sera gazı konsantrasyonlarının artmasından kaynaklanıyor.” bilgisi verilen rapora nazaran, 2023’ün ortasında La Nina’dan El Nino hava olayları şartlarına geçiş, 2023’te sıcaklığın süratli yükselişine katkıda bulundu.

DENİZ DÜZEYİ REKORA ULAŞTI

2023’te global ortalama deniz düzeyinin, 1993’ten bu yana tutulan uydu kayıtlarına nazaran rekor düzeye ulaştığı, bu durumun, devam eden okyanus ısınmasının yanı sıra buzulların ve buz katmanlarının erimesini de yansıttığı vurgulandı.

Raporda, 2014-2023 global ortalama deniz düzeyi artış oranının, uydu kayıtlarının birinci on yılındaki (1993-2002) deniz düzeyi artış oranının iki katından fazla olduğu belirtildi.

Öncü bilgilere nazaran, global referans buzul setinin, hem Kuzey Amerika’nın batısı hem de Avrupa’daki çok erimenin tesiriyle (1950’den bu yana) kayıtlardaki en büyük buz kaybının yaşandığı kaydedilen raporda, İsviçre’deki buzulların son iki yılda mevcut hacimlerinin yaklaşık yüzde 10’unu kaybettiği aktarıldı.

Kuzey Amerika’nın batısında 2023’te, 2000-2019 devri için ölçülen oranlardan beş kat daha yüksek oranda buzul kaybının yaşandığı ve buradaki buzulların, 2020-2023 periyodunda, 2020’ye kıyasla varsayımı olarak hacimlerinin yüzde 9’unu kaybettiğine işaret edildi.

Hava şartlarından kaynaklanan tehlikeler 2023’te yerinden edilmeleri tetiklediği belirtilen raporda, “Bu durum, iklim şoklarının dayanıklılığı nasıl zayıflattığını ve en savunmasız nüfuslar ortasında yeni müdafaa riskleri oluşturduğunu gösterdi.” denildi.

AŞIRI İKLİM OLAYLARININ SOSYOEKONOMİK TESİRLERİ OLDU

Aşırı hava ve iklim olaylarının tüm kıtalarda kıymetli sosyoekonomik tesirleri oldu, bunlar ortasında büyük seller, tropikal kasırgalar, çok sıcaklık ve kuraklık ile bunlara bağlı denetim edilemeyen yangınlar oldu.

Raporda, “Akdeniz Daniel Kasırgası’ndan kaynaklanan çok yağışlarla kontaklı sel felaketi eylülde bilhassa Libya’da ağır can kayıplarına neden oldu, Yunanistan, Bulgaristan ve Türkiye’yi de etkiledi.” denildi.

Aşırı sıcakların dünyanın birçok yerini etkilediği belirtilen raporda, bilhassa temmuzun ikinci yarısında Güney Avrupa ve Kuzey Afrika’nın çok etkilendiği hatırlatıldı.

İtalya’da sıcaklıklar 48,2 santigrat dereceye ulaştı, Fas’ta ise termometreler 50,4 santigrat dereceyi gösterdi.

Rapora nazaran, iklim değişikliğinden ötürü dünya çapında akut besin güvensizliği yaşayan insanların sayısı COVID-19 salgını öncesi 149 milyonken bu sayı 2023’te 333 milyon bireye yükseldi.

GUTERRES’TEN İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI “RADİKAL ADIMLAR” ATILMASI ÇAĞRISI

Basın toplantısına görüntü bildiri yollayan Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, iklimle ilgili yaşanan olaylar karşısında “Dünya imdat davetinde bulunuyor.” değerlendirmesinde bulundu.

Fosil yakıt tüketiminden kaynaklanan kirliliğin iklim istikrarını “kaosa” sürüklediğini kaydeden Guterres, alarm zillerinin her alanda çaldığını bildirdi.

Guterres, sıcaklığın rekor düzeye ulaştığını, deniz düzeylerinin yükseldiğini ve deniz suyu ısısının arttığını, buzulların çok daha süratli eridiğini anımsatarak, “Tüm bunların tesiri çok şiddetli, acımasız ve ölümcül bir süratle artıyor.” ihtarını yaptı.

Acilen harekete geçilmesi gerektiğine işaret eden Guterres, iklim değişikliğindeki sürate oranla radikal adımlar atılması ve sürdürülebilir kalkınmaya uygun hareket edilmesi gerektiğinin altını çizdi.

WMO’DAN İKLİM KONUSUNDA AKSİYONA GEÇME ÇAĞRISI

WMO Genel Sekreteri Saulo, bu raporun, insanlığın iklim kriziyle ilgili karşı karşıya olduğu zorlukları gösterdiğine işaret etti.

Artan besin güvensizliği, insanların yer değiştirmeleri ve biyolojik çeşitlilik kaybının savunmasız nüfuslar için tehdit oluşturduğunu vurgulayan Saulo, şunları kaydetti:

“Aşırı iklim şartları, sıcak hava dalgaları, seller, kuraklıklar, denetim edilemeyen yangınlar ve ağır tropikal kasırgalar Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nin tamamını baltalıyor, her yıl milyarlarca dolarlık ekonomik kayıplara neden oluyor. İklim aksiyonunun maliyeti yüksek görünebilir lakin bu husustaki eylemsizliğin maliyeti çok daha yüksek.”