Eskişehir’de 31 Mart mahallî seçimleri için mevcut Büyükşehir Belediye Lideri Yılmaz Büyükerşen’in aday olmamasıyla CHP ve Cumhur İttifakı’nın adayları ortasında rekabetin dozu artarken, bıçak sırtı duruma karşın CHP’nin bir kere daha kazanması daha yüksek ihtimal olarak görülüyor.

25 yıllık Büyükerşen periyodu yine aday gösterilmemesi ile sona ermişti. Birinci seçimini 1999’da kazanan ve belediye başkanlığı periyodunda Eskişehir’in yurt içi turizminde değerli bir yer kazanmasını sağlayan Büyükerşen beş periyodun akabinde artık CHP Belediyeler Komitesi Genel Koordinatörü olarak vazife yapacak.

Bu seçimde CHP’nin adayı Büyükerşen ile uzun yıllar birlikte çalışan Ayşe Ünlüce.

Cumhur İttifakı’nın adayı ise eski DÜZGÜN Partili, yeni AKP’li İdris Nebi Hatipoğlu. Güçlü bir iş adamı olan Hatipoğlu kentte Büyükerşen ve Ünlüce kadar tanınan bir isim değil. Bunda daha çok İstanbul’da yaşamasının tesirli olduğunu düşünenler var.

İki güçlü adayın yanı sıra anket varsayımlarına nazaran yüzde 1-3 ortası oy toplama potansiyeli olan adaylar DÜZGÜN Parti’den Melih Aydın, DEM Parti’den eş adaylar Gamze Toprak ve İzzettin Altun, Zafer Partisi’nden Oğuz Beki, Yine Refah Partisi’nden Kadir Çalışıcı, Saadet Partisi’nden Fesih Bingöl. DEVA Partisi ve Memleket Partisi de aday çıkartan lakin çok güçlü olmayan partilerden.

Kentte seçim afişleriFotoğraf: Gülsen Solaker/DW

Kentte tüm adayların manzara kirliliği yaratmamak için afiş ve gibisi kampanya usullerini ihtimamlı kullandığı ve geçen yıl 1 milyon 200 bin turist ağırlayan kentin dokusunun bozulmaması için gayret sarf ettiği gözleniyor.

Seçim bıçak sırtı mı?

CHP’nin kalesi olarak bilinen Eskişehir’de anketlere nazaran durum eski seçimlere nazaran daha bıçak sırtı görünmekle birlikte genel kanı yeniden eski tercihin devam edeceği tarafında.

2019 mahallî seçiminde Millet İttifakı’nın desteklediği Büyükerşen yüzde 52,3 oy alırken, Cumhur İttifakı adayı Burhan Sakallı yüzde 45,1 oy almıştı.

Belediyecilikte marka bir isim olan Büyükerşen’in aday gösterilmemesinin akabinde anketler CHP adayı Ünlüce ile Cumhur İttifakı adayı Hatipoğlu ortasında az bir farkın olduğunu gösteriyor.

MAK Araştırma’nın 23 Şubat-5 Mart günleri ortasında yüz yüze görüşmelerle yaptığı ankette Hatipoğlu yüzde 43, Ünlüce ise yüzde 42 oy oranında görünüyor.

Asal Araştırma’nın 10-14 Mart tarihleri ortasındaki anketinde ise CHP’li Ünlüce 42,5; AKP’li Hatipoğlu ise 40,6 oy alıyor.

Eskişehir’deki CHP’li yetkililer anketlere karşın bir risk görmediklerini söz ediyor. Adayların tanınırlığının her geçen gün arttığını söyleyen CHP’li yetkililer, sonuçlarda son haftalarda yapılan çalışmaların tesirli olacağını belirtiyor.

Öte yandan DW Türkçe olarak AKP seçmenleri ile sohbetimizde Hatipoğlu’nun CHP ve Büyükerşen çizgisi karşısındaki zayıf tarafı olarak “şehirle doku uyuşmazlığı içinde olması” gösteriliyor ve daha yanlışsız bir aday seçilse durumun daha farklı olabileceği savunuluyor.

Hatipoğlu’nun YETERLİ Parti’den AKP’ye transferi de halk tarafından şimdi unutulmuş üzere görünmüyor. Bir taksici, sohbetimizde; “Hatipoğlu’nun aslında evvelden de AKP’li olduğu, parlamento seçiminde milletvekili adayı olarak AKP’den bahtı olmadığı için GÜZEL Parti’yi seçtiği ve seçildikten sonra da yeniden AKP’ye döndüğü” yorumu yapıyor.

14 Mayıs genel seçimleri öncesinde katıldığı bir programda “Yeniden iktidar olursa AK Parti’ye geçer misiniz?” sorusu yöneltildiği vakit “Tabii ki geçmem. Ne işim var? Türkiye’de iki tip siyasetçi var. Siyaseti iş olarak yapanlar ve hizmet olarak yapanlar” karşılığını veren Hatipoğlu Kasım ayında AKP’ye geçmişti.

Son olarak avcılık fotoğrafları ile basında yer alan Hatipoğlu, adaylık kampanyasının birinci günlerinde de kazanması durumunda Eskişehir’deki lokal gazetecilere “maaş” bağlayacağını söyleyerek meslek örgütlerinin ve basın mensuplarının reaksiyonunu çekmişti. Hatipoğlu’nun “dini vakıflara belediye bütçesinden kaynak yaratılacağına” ait kelamları de CHP’li seçmenlerdeki kaygıyı artıran bir faktör olarak gösteriliyor.

İktidarın “tehdit siyaseti” sonuç verir mi?

İktidar uzun yıllardır muhalefette olduğu Eskişehir için “eğer hizmet isteniyorsa iktidara oy verilmesi” davetinde bulunurken, muhalefet tarafından “tehdit siyaseti” olarak nitelendirilen bu telaffuzun Eskişehir seçmeninin bir kısmında aykırı tesir yapabileceği belirtiliyor.

DW Türkçe olarak sokakta halkın nabzını tuttuğumuzda bilhassa ulaşım, ağır trafik ve içme suyu fiyatları ile ilgili dertler bulunsa da kentin farklı çizgisinin korunması gerektiğini düşününler olduğu üzere, iktidarın lokal idaresi alması durumunda kentin daha gelişeceğini ve engellenen yatırımların kente geleceğini savunanlar da var.

Hatipoğlu’nun vaatleri de “ulaşım, içme suyu ve kentsel dönüşüm” alanlarına odaklı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan bir ay evvel kente geldiğinde “Eskişehir’e süratli treni kim getirdi? Eskişehir’in bütün yollarıyla ilgili atılan adımlarda kimin imzası var? Otoyollar kiminle inşa edildi? AK Parti. Bundan sonra bir tarafı maalesef çorak lakin bir tarafında da inşallah hem merkezi idare hem belediye el ele verdiği vakit Eskişehir’imiz tekrar ihya olur ayağa kalkar” demişti.

CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer ise Eskişehir’in etraf yolları ile halk ortasında “ölüm yolları” olarak bilinen ilçeler ortası yolların yapılmasını yıllardır beklediğini belirterek, Hatipoğlu ile bakanların artık yıllardır eksik bırakılan şeylerin vaadini verdiğini ve AKP adayının ardındaki devlet imkanları ile adil olmayan bir kampanya yürüttüğünü savunuyor.

Ekonomik sorunlar lokal sorunların üstünde

Öte yandan tüm Türkiye’de olduğu üzere Eskişehir’de de genel ekonomik zahmetler ve pahalılık yereldeki ıstırapların üstüne ve bazen de iç içe geçmiş durumda. Bu nedenle aslında merkezi idarenin sorumluluğuna giren alanlarda belediyeler ve adaylar tahlil üretme arayışında.

Eskişehir’de, “askıda ekmek” için kuyrukta bekleyen vatandaşlarFotoğraf: Gülsen Solaker/DW

Kentte en çok lisana getirilen sıkıntılardan biri içme suyunun değerli olması iken, belediye yetkilileri Porsuk Çayı’ndan gelen suyun arıtılması ve meskenlere verilmesinin maliyetinin elektrik ve doğalgaz fiyatları nedeniyle yüksek oluşuna dikkat çekiyor.

Nostaljik atmosferi ile Türkiye’nin özel kentlerinden birisi olan Eskişehir’de ağır bir öğrenci, emekli ve küçük esnaf nüfusu barınıyor.

Kentte 60-70 bin civarında öğrenci bulunurken, bunların birçoklarının ikametlerinin olduğu farklı kentlerde oy kullanacağı varsayım ediliyor. Öğrencilere mikrofon uzattığımızda ise kentteki özgür havadan şad olduklarını lakin artan kiraların yanı sıra ulaşım çizgilerinin yetersizliği ile bilet fiyatlarının yüksek olmasından şikâyet ettiklerini söylüyorlar.

Öğrenci kenti olarak bilinen Eskişehir birebir vakitte emeklilerin de ağır yaşadığı bir yer. Emekliler son maaş artışlarının enflasyon karşısında çabucak eridiğini söyleyerek, mahallî idareden ise besin masrafları ve toplumsal etkinlikler için dayanak beklediklerini aktarıyor.

Küçük esnaf ise Eskişehir’de de başka kentlerde olduğu üzere kaygılı. Ramazan ayı olmasına karşın genel bir sakinlik yaşadığını söyleyen esnaf, kapılarını çalan adaylara müşterilerin az olmasından yakınıyor.

Eskişehir Tuhafiyeciler Odası Lideri Ali Safa Şen ile sohbetimizde şimdiye kadar mahallî idareyle uyumlu bir halde çalıştıklarını belirterek, bundan sonra da kim kazanırsa kazansın birebirini beklediklerini söylüyor. Fakat Şen de esnafın şimdi Ramazan ayından beklediği alışverişi göremediğini, insanların ellerindeki parayı daha çok besine ayırdığını belirtiyor.

Eskişehir Tuhafiyeciler Odası Lideri Ali Safa ŞenFotoğraf: Gülsen Solaker/DW

Bu ortada belediyeler Ramazan ayı nedeniyle kentin farklı bölgelerinde kurdukları iftar çadırları ile hem dar gelirlilere hem de esnafa en azından bir öğün istikrarlı yemek sunmaya çalışıyor.

Kentsel dönüşüm ancak nasıl?

Şehrin bir öbür sorunu olan sarsıntı tehlikesi ve kentsel dönüşümde de vatandaş meskenlerini yenilemek için kâfi para bulamadığı için riskli konutlarında oturmaya devam ediyor.

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Lideri Orkun Kılıç, DW Türkçe’den Gülsen Solaker’in sorularını yanıtladıFotoğraf: Gülsen Solaker/DW

İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) Lideri Orkun Kılıç Kahramanmaraş sarsıntılarının akabinde konutlarını denetim ettirmek için yüzlerce telefon aldıklarını lakin bu vatandaşların çabucak hemen hepsinin biraz vakit geçince vazgeçtiğini belirterek, “Çünkü denetim ettirseler ve konutları oturulamaz çıksa ne yapacaklar?” diyor.

Kılıç, kentte öğrenci sayısının fazla yurt sayısının ise az oluşuna işaret ederek, bunun da barınma sıkıntısında değerli bir etken olduğunu söylüyor.

İkinci derece sarsıntı bölgesi olan ve birebir vakitte etrafındaki sarsıntılardan de etkilenebilen Eskişehir’deki yapı stoğu için İMO olarak envanter çalışmalarına devam ettiklerini belirten Kılıç, 1999’daki sarsıntıda bile kentteki kimi binaların yıkıldığını hatırlatıyor.

Kılıç, çalışma devam ettiği için şimdi net bir sayı verememekle birlikte kaba sınırlarıyla Eskişehir’de yaklaşık 100 bin bina bulunduğunu, kent merkezinde yer alan ve risk taşıdığını düşündükleri bina sayısının ise 20 bin kadar olduğunu söylüyor.

Bu ortada TOKİ’nin kentte üretimi kimileri biten kimileri da devam eden konut projelerinde mağdur olanlar seslerini merkezi idareye yeteri kadar duyuramadığı için birden fazla vakit daha kolay ulaştıkları ilçe belediye liderlerinin kapısını çalıyor.

DW Türkçe olarak Odunpazarı Belediyesi’nin konut temel atma merasimine katıldığımızda mahalle muhtarı TOKİ’nin eksik bıraktığı işler için ilçe belediye lideri Kazım Kurt’tan yardım talep ediyor.

AKP adayı Hatipoğlu’nun da seçim vaatlerinden birisi kentsel dönüşüm. Hatipoğlu bilhassa kentin yoksul bölgelerindeki meskenleri ya da eski sanayi bölgelerini Şehircilik Bakanlığı’nın da yardımıyla dönüştüreceklerini belirtiyor.

Ancak İMO Lideri Kılıç bu vaatte eksik olan bir noktaya şu sözlerle işaret ediyor:

“İki katlı yerleri yenilediğiniz vakit bir kentsel dönüşüm yapıyorsunuz fakat zelzelede yıkılma riski olan ve çok ölümlerin yaşanabileceği binalar aslında o iki katlı yapılar değil. Kent merkezinde altı dükkân üstü sekiz kat, zayıf tabanlı, 1999 öncesi yapılmış binalarımız var. Asıl sorun bunların dönüştürülmesi.”

Ayşe Ünlüce: Agresif değil istikrarlı kalkınacağız

Uzun yıllar Büyükerşen’in yanında çalışan ve adaylığı açıklanıncaya kadar Büyükşehir Belediyesi’nde hukuk müşavirliği ve genel sekreterlik vazifelerini yürüten Ünlüce ile ağır seçim programı sırasında sohbet ediyoruz.

CHP adayı Ayşe Ünlüce, DW Türkçe’den Gülsen Solaker’in sorularını yanıtladıFotoğraf: Gülsen Solaker/DW

Esnaf ziyaretleri sırasında sıklıkla iktisat ve su fiyatlarının yüksek oluşu üzere külfetlerle karşı karşıya kalan Ünlüce kent sakinlerine “dengeli kalkınma modeli” vaat ediyor ve bu modeli şöyle açıklıyor:

“Eskişehir’de birebir anda çok fazla öne çıkan özellik var. Mesela önemli bir sanayi kenti olabilir ya da büsbütün turizme odaklanabilirdi. Ya da yaşlı nüfusun asla gelip yerleşmeyi tercih etmediği büsbütün gençlerle dolu bir yerleşke kent de olabilirdi. Lakin biz bunlardan birini geliştirsek başkalarına haksızlık etmiş oluruz diye düşünüyoruz. O nedenle istikrarlı kalkınma ile tek bir tarafın agresif büyümesi değil bütün alanların istikrarlı formda büyümesi modeliyle hareket edeceğiz.”

DW Türkçe’ye manisiz nasıl erişebilirim?