Hafta boyunca dünya genelinde kıymetli merkez bankalarının faiz kararları gündemin odağında oldu. Birtakım merkez bankaları siyaset faizini beklentiler doğrultusunda sabit bırakırken, kimileri ise “sürpriz” kararlar aldı.

ABD Merkez Bankası (Fed), siyaset faizini beklentiler dahilinde değiştirmeyerek 23 yılın en yüksek düzeyi yüzde 5,25-5,50 aralığında bırakırken, bankanın projeksiyonunda yılın geri kalanında 3 faiz indirimi yapabileceğine yönelik iddiasını müdafaası, hisse piyasalarında risk iştahını destekleyen ana etken oldu.

Fed Lideri Jerome Powell da faiz kararı sonrası düzenlediği basın toplantısında, mevcut sıkılaştırma döngüsünde Fed’in siyaset faizinin muhtemelen tepede olduğuna işaret ederek, iktisadın genel olarak beklendiği üzere seyretmesi halinde bu yılın bir noktasında faiz indirimine başlamanın muhtemelen uygun olacağını öngördüklerini yineledi.

Bu gelişmelerle artan risk iştahı, New York borsasında haftalık bazda rekor kapanışa neden olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi de yaklaşık 8 baz puan gerileyerek haftayı yüzde 4,20’den tamamladı.

Öte yandan, Fed’in faizi sabit bırakmasının akabinde sert düşen dolar endeksi, İsviçre Merkez Bankasının (SNB) “sürpriz” faiz indirimine gitmesinin akabinde, Fed’in öbür büyük merkez bankalarından daha geç faiz indirimlerine başlayabileceği telaşıyla yükselişe geçti. Böylelikle dolar endeksi haftayı yüzde 0,9 artışla 104,4 düzeyinden kapattı.

Fed’in yıl sonuna kadar 3 faiz indirimi yapabileceğine dair iddiasını muhafazası, altının ons fiyatının 2 bin 222,8 dolarla tepe tazelemesine yol açarken, SNB’nin faiz indiriminin akabinde güçlenen dolar talebi altın fiyatını aşağı taraflı baskıladı. Altının ons fiyatı, haftayı yüzde 0,2 artışla 2 bin 160 dolardan tamamladı.

Para piyasalarında, Fed’in birinci faiz indirimine gitme ihtimali mayıs toplantısında yüzde 13 ve haziran toplantısında yüzde 75 ile fiyatlanıyor.

Analistler, gelecek hafta ABD’de açıklanacak büyüme datalarının bu fiyatlamalar üzerinde değişikliğe sebep olabileceğini belirterek, ülkede Gayri Safi Yurt içi Hasılanın (GSYH) 4. çeyrekte yüzde 3,2 artmasının beklendiğini tabir etti.

Öte yandan, jeopolitik riskler petrol fiyatları üzerinde tesirli olmaya devam ederken, hafta başında Ukrayna’nın Rusya’nın petrol rafinerilerine düzenlediği hücumlar, Brent petrolün varil fiyatının 87,1 dolara kadar çıkmasına yol açtı.

Böylece Ekim 2023’ten bu yana en yüksek düzeyini test eden Brent petrolün varil fiyatı, hafta içinde arz telaşlarının hafiflemesi ve doların yine bedel kazanmasının da tesiriyle haftayı yüzde 0,2 artışla 85 dolardan tamamladı.

New York borsası rekor tazeledi

New York borsasında öne çıkan endeksler, en güçlü haftalık kapanışlarını gerçekleştirirken, birebir vakitte tepe düzeylerini de yeniledi.

ABD iktisadının “yumuşak iniş” yapabileceği ve beklentilerden güçlü gelen ülke enflasyonuna rağmen Fed’in yıl sonuna kadar 3 faiz indirimi yapabileceği varsayımını müdafaasıyla artan risk iştahı, ABD hisse piyasalarında tesirli oldu.

Geçen hafta ABD’de açıklanan datalar, ülkede ekonomik aktivitenin güçlü kaldığına işaret etmeyi sürdürüyor.

ABD’de üretimine başlanan yeni konut sayısı, şubatta yüzde 10,7 artışla 1 milyon 521 bine çıkarak piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşti. Ülkede verilen inşaat müsaadesi sayısı da şubatta aylık bazda yüzde 1,9 artarak 1 milyon 518 bine yükseldi.

İmalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI), martta aylık 0,3 puan artarak 52,5 ile 21 ayın en yüksek düzeyine çıktı. Piyasa beklentilerinin üzerinde gerçekleşen endeks, imalat kesimindeki genişlemeye işaret etti. ABD’de hizmet bölümü PMI ise martta geçen aya nazaran 0,6 puan azalışla 51,7 kıymetine indi.

Ülkede Philadelphia Fed İmalat Endeksi, martta 3,2’ye gerilemesine karşın arka arda ikinci ayda müspet kıymet alarak kesimde genişlemenin sürdüğünü gösterdi. ABD’de cari süreçler açığı ise geçen yıl yüzde 15,7 azalışla 818,8 milyar dolara geriledi.

ABD’de ikinci el konut satışları, şubatta yüzde 9,5 artışla beklentilerin üzerinde gerçekleşirken, son bir yılın en yüksek artışı kaydedildi.

Öte yandan, yapay zeka ve teknoloji alanındaki gelişmeler de piyasaların istikameti üzerinde tesirli olmayı sürdürürken, ABD’li çip üreticisi Nvidia, geçen hafta “Blackwell” isimli yeni kuşak çip mimarisiyle yeni yapay zeka çipini tanıttı.

Şirketin GPU Teknoloji Konferansı’nda (GTC) Nvidia Üst Yöneticisi (CEO) Jensen Huang ile Mali İşler Yöneticisi (CFO) Colette Kress, yatırımcıların sorularını yanıtladı. Kress, şirketin yeni yapay zeka çipinin yıl sonunda piyasaya çıkacağını düşündüğünü lisana getirdi. Huang da yaklaşık 250 milyar dolarlık bilgi merkezi pazarının peşinde olduklarını tabir etti.

Şirketin pay fiyatı, haftayı yaklaşık yüzde 7,3 artışla 942,9 dolardan tamamlayarak tüm vakitlerin en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi.

Bu gelişmelerle New York borsasında Nasdaq endeksi yüzde 2,9 artışla 16.429 puandan, S&P 500 endeksi yüzde 2,3 yükselişle 5.234 puandan ve Dow Jones endeksi yüzde 2 kıymet karıyla 39.476 puandan haftayı tamamladı. Endeksler böylelikle tüm vakitlerin en yüksek haftalık kapanışlarını gerçekleştirirken, birebir vakitte da yeni doruklarını test etmiş oldu.

25 Mart ile başlayan haftada, pazartesi yeni konut satışları, salı sağlam mal siparişleri ve CB tüketici itimat endeksi, perşembe büyüme ve Michigan Tüketici İnanç Endeksi, cuma şahsî gelir ve harcamalar takip edilecek.

Almanya’da DAX 40 endeksinden tarihi kapanış

Avrupa hisse piyasalarında, geçen hafta Almanya’da DAX 40 endeksi tarihinin en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirirken, İngiltere’de FTSE 100 endeksi son bir yılın ve İtalya’da MIB 30 endeksi de Mayıs 2008’den bu yana en yeterli haftalık kapanış düzeyini kaydetti.

Geçen hafta, bölge merkez bankalarının faiz kararları yatırımcıların odağında bulunurken, İngiltere Merkez Bankası (BoE), siyaset faizini beklentilere paralel formda yüzde 5,25’te sabit tuttu.

Bankadan yapılan açıklamada, Para Siyaseti Konseyinin geçen sonbahardan beri, enflasyonun yüzde 2 amacının üzerinde yerleşik hale gelme riski ortadan kalkana kadar, para siyasetinin uzun mühlet boyunca kısıtlayıcı olması gerektiği kanısına vardığı aktarıldı.

BoE Lideri Andrew Bailey, karara ait değerlendirmesinde, “Henüz faizi indirebilecek bir noktada değiliz lakin işler hakikat tarafta ilerliyor.” sözünü kullandı.

SNB’nin ise beklenmeyen biçimde siyaset faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 1,50’ye indirmesi piyasalarda oynaklığın artmasına neden oldu. Beklentiler bankanın siyaset faizini yüzde 1,75 düzeyinde sabit tutacağı tarafındaydı. Böylelikle sürpriz faiz indirimi, SNB’nin 9 yılda yaptığı birinci faiz indirimi oldu.

SNB, Kovid-19 salgını sonrası enflasyonist baskıya karşı koymak için mali sıkılaştırmalara giden gelişmiş ülkelerde faizleri düşüren birinci merkez bankası olurken, bankadan yapılan açıklamada, iş gücü piyasasındaki zayıflamanın gelecek periyotta daha da hızlanabileceği vurgulandı.

Bu kararın akabinde yüzde 1,6 artışla haftayı 0,8974 düzeyinden tamamlayan dolar/İsviçre frangı paritesi, böylelikle Kasım 2023’ten bu yana en yüksek düzeyine çıktı.

Öte yandan, Avrupa Merkez Bankası (ECB) Lideri Christine Lagarde, ECB’nin muhtemelen Haziran 2024’te birinci faiz indirimine karar vermek için kâfi teminata sahip olacağını aktararak, “İlk faiz indiriminden sonra faizlerin izleyeceği yolu evvelce taahhüt edemiyoruz.” dedi.

Analistler, haftaya takip edilecek ağır bilgi gündeminin hisse piyasalarında oynaklığı artırabileceğini belirterek, merkez bankaları yetkililerinin kelamla yönlendirmelerinin de yatırımcıların odağında bulunduğunu söyledi.

Ukrayna-Rusya Savaşı’na ait gelişmeler yakından takip edilirken, Rusya Devlet Başkanlığı seçimini, sandık çıkış anketine nazaran oyların yüzde 87,8’ini alan Vladimir Putin kazandı.

Bu gelişmelerle Almanya’da geçen haftayı DAX 40 endeksi yüzde 1,5 artışla 18.206 puandan tamamlayarak, tüm vakitlerin en yüksek düzeyine çıktı. İngiltere’de FTSE 100 endeksi de yüzde 2,6 bedel yararıyla 7.931 puanla yaklaşık son 1 yılın en güçlü haftalık kapanışını gerçekleştirirken, İtalya’da MIB 30 endeksi, yüzde 1,2 primle 34.344 puandan haftayı tamamlayıp Mayıs 2008’den bu yana en yüksek kapanışını yaptı. Fransa’da CAC 40 endeksi ise yüzde 0,2 azalış kaydetti.

Gelecek hafta, çarşamba günü Avro Bölgesi’nde tüketici ve ekonomik inanç endeksi, perşembe İngiltere’de büyüme ve Almanya’da işsizlik oranı bilgileri yatırımcıların odağına yerleşti.

BoJ, 17 yıl sonra negatif faiz siyasetini sonlandırdı

Asya hisse piyasalarında geçen hafta karışık seyir hakim olurken, Japonya’da Nikkei 225 endeksi Japonya Merkez Bankasının (BoJ) negatif faiz siyasetine son verdiği haftayı rekorla kapattı.

BoJ, geçen hafta büyük şirketlerdeki kıymetli fiyat artışlarının akabinde 17 yıl sonra birinci kere faiz artırarak, 2016’da başladığı negatif faiz siyasetine son verdi. Böylelikle BoJ, dünyanın önde gelen merkez bankaları ortasında negatif faiz siyasetini terk eden son banka oldu.

Banka, kısa vadeli faiz oranlarının yüzde eksi 0,1’den yüzde 0 ila yüzde 0,1 aralığına yükseltirken, 10 yıllık Japon devlet tahvillerine ait getiri eğrisi denetimini de sona erdirdi. BoJ, tahvil alımlarını sürdüreceğini, şirket tahvili ve gibisi varlıklarda alımların ise 1 yıl içinde sona ereceğini duyurdu.

Japonya’da 33 yılın en yüksek düzeyindeki fiyat artışları, BoJ’a negatif faiz siyasetini sonlandırmak için hareket alanı sağlayacağına yönelik beklentileri artırmıştı. Ülkede enflasyonun ocakta yıllık yüzde 2,2’ye çıkması da bankanın ultra gevşek para siyasetine son verebileceğine ait görüşlerin artmasına neden olmuştu.

Öte yandan, Japonya’da geçen hafta açıklanan bilgilere nazaran, ocakta sanayi üretimi yüzde 7,5 ve kapasite kullanımı yüzde 0,1 geriledi. Ülkede dış ticaret açığı 379,4 milyar yen olurken, imalat sanayi PMI 48,2’ye, hizmet dalı PMI 54,9’a çıktı.

Çin tarafında ise Çin Merkez Bankası (PBoC) hafta içinde kısa devirli kredi faizlerini yüzde 3,45’te sabit bıraktı.

Öte yandan, dolar/yen paritesinin haftayı yüzde 1,6 artışla 151,4 düzeyinden tamamlayarak doruğuna yakın seyretmesi dikkati çekti.

Analistler, gelecek hafta bilhassa Japonya’da açıklanacak makroekonomik bilgilerin hisse piyasalarında oynaklığı artırabileceğini tabir etti.

Bu gelişmelerin akabinde Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 5,6 artışla 40.888 puandan haftayı tamamlayarak tüm vakitlerin en yüksek haftalık kapanışını gerçekleştirdi. Güney Kore’de Kospi endeksi de yüzde 3,1 bedel çıkarıyla 2.749 puana çıkarak, Ocak 2022’den bu yana en yüksek haftalık kapanışını yaptı.

Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,3 ve Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 azalış kaydetti.

25 Mart ile başlayan haftada salı günü Çin’de sanayi karları, cuma günü Japonya’da Tokyo TÜFE, işsizlik oranı, perakende satışlar ve sanayi üretimi dataları takip edilecek.

TCMB’den sürpriz faiz artırım kararı

Yurt içinde Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi haftayı yüzde 3,20 kıymet yararıyla 9.111,50 puandan tamamlarken, bu yükselişte Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının (TCMB) 500 baz puanlık faiz artırımının akabinde bankacılık kesimlerindeki alışlar tesirli oldu.

TCMB Para Siyaseti Heyeti (PPK), siyaset faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 500 baz puan artırarak yüzde 45’ten 50’ye çıkardı.

PPK karar metninde, “Kurul, ayrıyeten operasyonel çerçevede değişikliğe giderek Merkez Bankası gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranlarının bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına kıyasla -/+ 300 baz puanlık bir marj ile belirlenmesine karar vermiştir.” tabiri kullanılmıştı. Dünkü faiz kararı öncesi gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranları, bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına kıyasla -/+ 150 baz puanlık bir marjla belirleniyordu.

Uzmanlar ve yabancı yatırım kuruluşları, TCMB’nin aldığı “sürpriz” faiz kararı ve PPK metninin, bankanın enflasyonla uğraşta ne kadar önemli ve kararlı olduğunu gösterdiğini vurguladı.

ABD’li yatırım bankası Goldman Sachs, Türkiye’ye ait raporunda, “TCMB’nin kelam konusu faiz kararının, bankanın fiyat istikrarını sağlamaya dair kararlılığı ve klâsik siyasetlere bütünüyle geçişe yönelik güvenilirliğini artırabileceğini düşünüyoruz. Faiz artırımının lokal seçimlere iki haftadan az bir müddet kala yapılması sinyal tesirini daha da güçlendirdi.” değerlendirmesinde bulundu.

TCMB’nin anketinde yıl sonu enflasyon beklentisinde görülen artışın büyük ölçüde geriye dönük bakışı yansıttığı belirtilen raporda, “Enflasyon beklentilerinin yükselmediğini düşünüyoruz. Kelam konusu kararın yeni bir sıkılaşma döngüsünün başlangıcı olduğunu düşünmüyoruz. Bu adım, TL’de bedel kaybı beklentilerinin önüne geçebilmek ve enflasyon beklentilerini düşürmek emeliyle atıldı” sözleri kullanıldı.

Merkezi İngiltere’de bulunan çok uluslu yatırım bankası HSBC de müşterilerine gönderdiği raporda, TCMB’nin beklenmeyen faiz artırım kararıyla ilgili, “Yaklaşan seçimlere karşın para siyasetinin kararlılıkla sıkılaştırılması cüret verici ve olumlu” değerlendirmesinde bulunuldu.

Alman bankası Deutsche Bank da Türkiye ile ilgili yayımladığı raporda, yaklaşık 10 gün evvel uzun TL carry trade durumlarını karla kapattıklarını anımsatarak, TCMB’nin dünkü faiz kararının akabinde yine TL’de uzun durum almaya ait inançlı hissettiklerini aktardı.

Yapılan son faiz artışının rezervler üzerindeki baskıları gevşeteceği öngörülen raporda, Türkiye’nin dezenflasyon amaçlarının gittikçe daha gerçekçi göründüğünün altı çizildi.

Bu gelişmelerin akabinde dolar/TL, haftayı bir evvelki kapanışın yüzde 0,3 altında 32,0219’dan tamamladı. Böylelikle dolar kuru, Ağustos 2023’ten bu yana birinci defa haftalık bazda negatif kapanış gerçekleştirmiş oldu.

Gelecek hafta, perşembe PPK toplantı özeti, ekonomik itimat endeksi ile haftalık para ve banka istatistikleri, cuma günü de dış ticaret istikrarı bilgileri takip edilecek.

Analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.450 düzeylerinin direnç pozisyonda olduğunu, 9.000 ve 8.900 puanın ise takviye olarak öne çıktığını kaydetti.