31 Mart mahallî seçimlerinin en kritik kentlerinin başında, 6 Şubat zelzelelerinin ağır yıkıma yol açtığı Hatay geliyor. CHP’nin yine aday gösterdiği Hatay Büyükşehir Belediye Lideri Lütfü Savaş’ın işi bu defa kolay değil. Seçimin “bıçak sırtı” olacağı kestirim ediliyor. Lakin Hataylılar, zelzelenin yol açtığı sıkıntılar yerine adaylık tartışması ve kaset tezlerinin gündeme gelmesine reaksiyonlu. Depremzedelerde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın açıklamasının akabinde “AKP’nin adayı seçilmezse kente hizmet gelmez” derdi da yaşanıyor.

Hatay’da 2009’dan bu yana Lütfü Savaş belediye lideri olarak vazife yapıyor. 2009 lokal seçimlerinde AKP’den Antakya Belediye Lideri olarak seçilen Savaş, 2014’te AKP’nin Sadullah Ergin’i aday göstermesi üzerine CHP’den aday olmuştu. Yüzde 41 oyla belediye lideri seçilen Savaş, 2019 mahallî seçimlerinde ise oy oranını yüzde 55,1’e çıkardı. Oy farkı ise 5 binden 110 bine çıktı. Oy oranı farkı yüzde 12 oldu. 2019’da MHP AKP’yi, DÜZGÜN Parti ise CHP’nin adayını desteklemişti.x

Hatay sokaklarında seçim afişleri Fotoğraf: Alican Uludag/DW

Ancak 31 Mart seçimlerinde koşullar, Lütfü Savaş’ın aleyhine görünüyor. DÜZGÜN Parti bu kere CHP’yi desteklemiyor ve Nusret Cömert’i aday olarak gösterdi. TİP, DEM Parti, Memleket Partisi, Zafer Partisi, DEVA, DSP muhalefet cephesinden aday çıkaran başka partiler. 6 Şubat sarsıntısının de Lütfü Savaş’ın oylarında düşüşe neden olacağı düşünülüyor. Gökhan Zan’ın adaylığının da Savaş için oy kaybı yaratabileceği belirtiliyor.

AKP ve MHP ise eski AKP milletvekili Mehmet Öntürk’ü aday gösterdi.

Gökhan Zan: Asla geri çekilmeyeceğim

DW Türkçe’nin Hatay’da ulaşmaya çalıştığı Lütfü Savaş ve Mehmet Öntürk, programlarını münasebet göstererek soruları yanıtlamadı. Lakin Savaş cephesi, zelzelenin çabucak akabinde belediyenin ayakta kalan işçisi ve araçlarıyla kurtarma çalışmalarına katıldığını söylüyor. Zan’ın tezleri için ise yargıya başvurulacağı belirtiliyor.

Son haftalarda kaset savlarıyla tartışmaların odağı haline gelen ve TİP’in adaylığını geri çektiği açıklamasına karşın adaylıktan vazgeçmeyen Gökhan Zan ise kentteki seçim çalışmaları sırasında DW Türkçe’nin sorularını yanıtladı. Hatay’da gün geçtikte sıkıntıların daha makus olduğunu, Hatay’ın yine ayağa kaldırılması için herkesin el ele vermesi gerektiğini söyleyen Gökhan Zan, sarsıntıdan evvel de halkın belediyecilik manasında hizmet alamadığını söz etti. “Aslında belediye de hükümet de bizi terk etmiş. Hatay halkı sahipsiz, hem de seçeneksiz bırakıldı” diyen Zan, Savaş’ı belediyeciliği aile şirketine dönüştürmekle suçluyor.

TİP, YETERLİ Parti’den istifa eden Gökhan Zan’ı Hatay’dan aday göstermişti Fotoğraf: ANKA

Zan, kendisine ilişkin olduğu tez edilen ve seçimden çekilmemesi karşılığında para teklif edildiği öne sürülen ses kaydına ait soruları da yanıtladı. “Böyle bir ses kaydı hiç olmadı” diyen Zan, mevzuyu yargıya taşıdığını, ortada yargısız bir infaz ve prestij suikastı olduğu tezinde. Zan, seçim sürecinde oylarının arttığı için kendisine yönelik adaylığını geri çekmesi baskısı yapıldığını söz etti. Bu oyuna boyun eğmeyeceğini belirten Zan, “Asla geri çekilmeyeceğim. Bunun sorumluları yargıya hesap verecek” diye konuştu.

Kendisine kimin kumpas kurduğunun sorulması üzerine Zan, “Bunun içinde Lütfü Savaş var, onun danışmanları var” argümanında bulundu. TİP Genel Lideri Erkan Baş’ın kendisine atfen “Geleceğimi düşünmek zorundayım” dediği kelamının anımsatılması üzerine ise Zan, “Ben bu türlü bir kelam kullanmadım. Bana karşı komplo kuruldu. Yargıdan sonuç çıkana kadar herkes günahsızdır. Yargıdan sonuç çıkınca da herkes utanacak” dedi.

Sivil toplum örgütleri ne düşünüyor?

Kentin önde gelen sivil toplum örgütü yöneticileri de seçim sürecinde yaşanan tartışmalardan rahatsız. Antakya Sanayi ve Ticaret Odası Lideri Hikmet Çinçin, zelzelenin akabinde Hatay’da 560 bin göç verildiğine dikkat çekerek “Benim kaygım, göçün kalıcı hale gelmesi. Bu durum Hatay’ın demografik yapısının bozulmasına neden olabilir” dedi.

Seçimlere ait görüşünü sorduğumuz Çinçin, “Kimin nasıl hizmet edeceğinden çok ses kaydı, CHP Genel Merkezi’nin Lütfü Bey’i atadıktan sonra bir dizi kararsızlığı, gündemi işgal etti. Halbuki beklentimiz nasıl bir lokal hizmet ağı, nasıl bir süratli düzgünleşme olacağını beklerdik” dedi. Çinçin, Erdoğan’ın açıklaması için ise “O kelam halkı üzdü, kaygılandırdı. Hatay’ın asıl sıkıntıları gözardı ediliyor. Halk huzursuz, gelecek telaşı yaşıyor” diye konuştu.

Hatay Tabip Odası Lideri Dr. Sevdar Yılmaz Fotoğraf: Alican Uludag/DW

Hatay Tabip Odası Lideri Dr. Sevdar Yılmaz da Lütfü Savaş ve Gökhan Zan özelinde yaşananların seçimleri etkileyeceği görüşünde:

“Bu imajlar, zelzeleden çıkan bir vilayet için utanç verici. Hepimiz utanarak izliyoruz bu gelişmeleri. Bu türlü bir periyotta AKP’nin de CHP’nin de öbür partilerin de siyaset üstü karar alarak birlikte hareket etmeleri gerekirken bu biçimde ayrışmaları, bir de bu kaset kumpaslarının olması bize nazaran Hatay verici utanç verici. Bütün dünyaya rezil olduk. Bu seçim hasebiyle Hataylı olmaktan utandım.”

“Lütfü Savaş kazanır mı?” sorusuna ise Yılmaz, “Şu an için seçimler bıçak sırtı. Şu an kazanacak bir aday var, diyemiyorum. TİP’in adaylığını geri çekmesi çok fazla bir şeyi değiştirmeyecek” dedi.

Defne’de TKP (Türkiye Komünist Partisi) adayının CHP’ye karşı şanslı olduğunu söyleyen Yılmaz, “Ancak orada da TİP’in de aday göstermesi, CHP’nin talihini artırdığını düşünüyorum. Samandağ’da ise şu an başa baş gidiyorlar. CHP ile TİP ortasında geçecek seçim. Bir gıdım TİP önde. Samandağ seçimleri her şeye gebe” dedi.

Eğitim-Sen Hatay Şube Lideri Özgür TıraşFotoğraf: Alican Uludag/DW

Eğitim-Sen Hatay Şube Lideri Özgür Tıraş da ortadan bir yılı aşkın mühlet geçmesine rağmen eğitim, sıhhat, barınma, ulaşım, pak içme suyu, güvenlik üzere hususlarda sağlıklı şartların sağlanmadığına dikkat çekti. Tıraş, “Bizler bir çok acı yaşanırken hayata tutunmaya çalışırken maalesef siyasetin gündemi sıkıntılarımız olmadı. O aday mı bu aday mı tartışması yaşandı. Büsbütün zelzele meseleleri konuşulması gerekirken adaylar tartışıldı. Bu da insanları rahatsız etti. Bilhassa enkazda birkaç gün bizler yalnız bırakıldık. Büyük sorumluluk hükümetin. Lakin mahallî belediyeler de başarılı bir imtihan vermedi” görüşünü kaydetti.

Depremzedeler ne diyor?

6 Şubat zelzeleleri, Hatay’da bilhassa Antakya, Defne ve Samandağ ilçelerinde ağır yıkıma neden olmuştu. Kent merkezleri, enkazların temizlenmesiyle tanınmayacak bir hale dönüştü. Defne ve Antakya merkezleri, ilan edilen riskli ilan kararının akabinde yapılan ihalalerle birlikte şantiye alınana dönmüş durumda. Kent sokaklarında bilhassa harfiyat kamyonlarının kullanması nedeniyle yollarda oluşan çukurlar dikkat çekiyor. Yağmurlu günlerde yollar göle dönüyor. Güneşli günlerde ise kent toz bulutu altında. Sağlıktan eğitime, ulaşımdan barınmaya kadar halkın problemleri tahlil bekliyor. Depremzedelerin büyük bir kısmı, kentin altyapısı çöktüğü için konteyner kentlere sıkışmış durumda.

Halk bu kaideler altında kararsız bir biçimde sandığa gidecek üzere görünüyor.

Depremde konutu ve işyeri yıkılan kuaför Gül GültutanFotoğraf: Alican Uludag/DW

Depremde konutu ve işyeri yıkılan kuaför Gül Gültutan, AKP’de birleşilmesi halinde daha süratli yol alınacağını düşünüyor. Gültutan, Lütfü Savaş’a bakışını “Depremde onun bir sorumluluğu yok aslında ancak bizi o devir yalnız bıraktı” kelamlarıyla özetliyor.

Emekli olduğunu lakin aldığı maaş yetmediği için iş arayan Nurettin Harnupoğlu da “Hangi aday güzel olacaksa o seçilsin. Belediye başkanlığında AKP’yi düşünüyoruz” diyor. Daha evvel Lütfü Savaş’a oy verdiğini belirten Harnupoğlu, kelamlarını “Artık şimdi bilmiyoruz. Bir soru işareti bırakmış bizde. Burada AKP ve CHP yarışacak. Pek karar veremiyoruz. Üst tükürsek bıyık aşağı tükürsek sakal” diye sürdürüyor. Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’a oy verdiğini belirten Harnupoğlu’nun eşi Hüsniye Harnupoğlu ise iktidarın kazanması halinde kente hizmet gelebileceğini söylüyor.

Nurettin ve Hüsniye Harnupoğlu torunlarıyla birlikte Fotoğraf: Alican Uludag/DW

İmam nikahlı eşinin terk ettiği 4 yaşındaki oğluyla akrabalarının konteynerinde kalan Selvi Alır ise “Depremden kimsenin bana bana bir yardımı dokunmadı. Ne aile dayanağı verdi. Ne beni maaşa bağladılar” diyor. Bundan sonrası için “Kim hak ediyorsa o başa gelsin” diyen Alır, “Beni sorarsan ben sonuna kadar CHP’liyim. Cumhurbaşkanlığı seçiminde Erdoğan’a da attım. Lokal seçimde ise Lütfü Savaş’a verdik” tabirini kullanıyor.

55 yaşındaki emekli Hasan Demirkol da en büyük talebinin konutlarına yerleştirilmek olduğunu söylüyor. Bir yılı geçmesine rağmen CHP’den kimsenin durumlarını sormadığını sav eden Demirkol “Lütfü Savaş bizi yalnız bıraktı” diyor. Demirkol, iktidarın sorumluluğuna ait ise “Oldu, olmadı diyemeyiz” demekle yetiniyor.

Uzun Çarşı’da tenekeci ustası olan ve zelzelede oğlu, gelini ve iki torununu kaybeden 78 yaşındaki Mustafa Gürler de “Partiyi politikayı sevmem. Kim gelirse gelsin iş yapsın. Antakya meyyit, Antakya yetim. Antakya öksüz. Lakin Antakya’nın ayağa kalkması lazım. Lakin bir defa olsun çarşıya gelmedi Lütfü Savaş. Biz bu kadar mı makus bir insandık?” tabirlerini kullanıyor.

Tenekeci ustası 78 yaşındaki Mustafa GürlerFotoğraf: Alican Uludag/DW

Defne ve Samandağ’da sol sürpriz yapar mı?

Hatay’da seçim rekabetinin en fazla yaşandığı ilçelerin başında ise CHP’nin yönettiği ve Alevi nüfusun ağır olarak yaşadığı Samandağ ve Defne geliyor. Defne’de CHP’li aday Halil İbrahim Özgün’ün karşısında TKP’nin adayı Hizam Hasırcı ve TİP’in adayı Mehmet Güzelyurt yarışıyor. Samandağ’da ise CHP’nin adayı Süleyman Bedir Abacı’nın karşısında TİP’in adayı Emrah Karaçay tezli. TKP’nin Defne’de, TİP’in ise Samandağ’da seçimi kazanma ihtimali var. Lakin TKP ve TİP’in Defne’de tek adayda uzlaşmaması, CHP’nin talihini artırmış durumda. Bu süreçte TKP ve TİP’in görüşmeleri olumsuz sonuçlanmış.

DW Türkçe’nin konuştuğu CHP’nin adayı Halil İbrahim Özgün, halkçı ve toplumcu belediyecilik vaat ediyor. Defne’nin kendi çarşısı, endüstrisi, zerzevat hali olmadığını belirten Özgün, “Öncelikle kendi kendine yetebilen bir Defne Belediyesi ve Defne olma hayalimiz var” dedi. Özgün, ziyan gören sokakların yapılması için asfalt ve parke taşı şantiyesi kuracaklarını, çöp ihalesini kaldıracaklarını söyledi. Bayan ve gençlere yönelik öncelikle siyasetler geliştireceğini tabir eden Özgün, üretim kooperafleri, kreş, kütüphane kafeler, gençlik merkezi, kültür merkezi, ve rehabilitasyon merkezi kuracaklarını açıkladı.

Yağmur yağdığında Hatay sokakları çukurlar nedeniyle göle dönüşüyorFotoğraf: Alican Uludag/DW

8 Ekim’de adaylığı açıklanan Hizam Hasırcı, uzun müddettir ilçede çalışmalarını sürdürüyor. Defne’yi tekrar ayağa kaldırma savında olan Hasırcı, “Üreten bir Defne amaçlıyoruz. Bunu da üretim kooperatifleriyle başaracağız” dedi. Yozlaşmış, çürümüş, ranta dönmüş bir belediyecilik anlayışına son vereceklerini belirten Hasırcı, halkçı bir belediyecilik anlayışı getireceklerini kaydetti. TİP’le Defne’de ortak aday görüşmelerinin yapıldığını anımsatan Hasırcı, “Masalara oturduk. Kimi vakitlerde birçok şey üzerinde anlaştık. Fakat daima bir el bu muahedeyi bozdu. (Gökhan Zan olayından sonra) Benim de daima başımda soru işaretleri oluyor” dedi. Hasırcı, TİP’i “söylediklerinizle yaptıklarınızın çelişmemesi gerek” kelamlarıyla eleştiriyor. Samandağ’da TKP’nin TİP’i desteklediğine işaret ediyor ve misal adımı Defne’de bekliyor.

TİP’in Defne Adayı Mehmet Güzelyurt ise DSP adayı olarak girdiği 2019’daki mahallî seçimlerinde yüzde 24,32 oranında oy aldı. Sol Parti, TKP ve TİP’in birleşip seçime ortak girme fikrini “Ütopya” olarak nitelendiriyor ve her partinin farklı siyasetleri olduğunu söylüyor. TİP’in Can Atalay problemiyle uğraşırken TKP’nin adayını açıkladığını kaydeden Güzelyurt, TİP’in adaylaşma sürecinin “dayatma” olarak görüldüğünü söyledi. Güzelyurt, “Benim adaylığımdan sonra TKP tarafından yersiz homurdanmalar başladı. Niçin çıkıyorsunuz, biz çıktık üzere. Biz bunları sineye çektik bir yere. Ancak artık bunların bir son bulması gerek” dedi. Görüşmeler sırasında TKP ile bir güvensizlik oluştuğunu belirten Güzelyurt, “Ben de bu ittifakı artık mümkün görmüyorum” dedi.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl ulaşabilirim?