Üsküdar’a vardığımızda ağır trafik ve birbirini bastıran parti seçim müzikleri eşliğinde insan ne tarafa yanlışsız gideceğini bilememe hissine kapılıyor. İlçe merkezi daima bir koşturmaca halinde. Bu durum, tarihi bir merkez olmasına rağmen Üsküdar’ın yalnızca bir geçiş güzergahı olarak kullanıldığı hissini veriyor.

Tarihi yarımadanın tam karşısında, alabildiğine geniş bir İstanbul peyzajına açılan Üsküdar, kentin en eski semtlerinden biri. Fakat bugünlerde birçok tarihi çeşme ve yapı, binalar ortasında neredeyse görünmez hale gelmiş.

Muhafazakâr sağ seçmenin tartıda olduğu ilçede, belediye son 20 yıldır Refah Partisi, Fazilet Partisi ve devamında Adalet ve Kalkınma Partisi’nde. O denli ki AKP’nin İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) lideri adayı Murat Kurum da saha çalışmalarının birinci gününde Üsküdar’a gelmiş ve esnafı ziyaret etmişti.

Ancak AKP’nin kalesi olarak görülen ilçelerden biri olan Üsküdar’da seçim yarışının İBB için devam eden rekabet üzere başa baş olduğu görünüyor. Son anketlere nazaran AKP’nin adayı mevcut belediye lideri Hilmi Türkmen ile CHP’nin adayı 2019’da İBB Kent Çizgileri Genel Müdürü olan Sinem Dedetaş ortasında sıkı bir rekabet var. Bu yarışta ipi kimin göğüsleyeceği hala belgisiz.

Emekilerin sıkıntısı seçim değil geçim

Adeta emeklilerin buluşma yeri olan Üsküdar Mimar Sinan Meydanı’ndayız. Pek çok emekli banklarda sohbet ederken öğlen namazını bekliyor. Farklı partilere oy verseler de bir aradalar. Çabucak sohbetlerine dahil oluyoruz.

Yerel yöneticilerden ne talep ettiklerini sormamıza karşın en büyük kaygılarını anlatarak giriyorlar mevzuya:

“İsteğimiz emekli maaşları en az minimum fiyat kadar olsun.”

“Hükümet hakkımız olanı versin öteki bir şey istemiyoruz” diyor bir emekli, bir diğeri ekliyor:

“Bu sefer Tayyip Erdoğan emekliyi attı kenara, lazım değil ona emekli.”

Üsküdar’da Sinem Dedetaş’ı desteklediklerini söz eden bir emekli de İBB Başkanlığı için de Ekrem İmamoğlu’nu işaret ediyor:

“Kreş yaptı, yurt yaptı. Bütün kanalizasyonu, asfaltı yaptı. Bak orada lokantaya millet sıraya girmiş duruyor. Lokantalar yaptı, her şeyi yaptı. Daha ne yapacak bu İmamoğlu.”

Muhabirimiz Pelin Ünker, Üsküdar’daki emeklilerle birlikte Fotoğraf: Pelin Ünker/DW

Başka bir emekli de İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ni AKP’nin alacağını, Üsküdar’a hizmet gelmesi için Üsküdar’da da AKP’nin kazanması gerektiğini söylüyor. “Ben AK Partiliyim, aslında sandık görevlisiyim. Oyumuz Hilmi Türkmen’e” diyor.

Seçmenin ‘oyum Hilmi Türkmen’e’ demek yerine ‘oyum Erdoğan’a’ kelamıyla sık sık karşılaştığımız Üsküdar sokaklarında vereceği oy konusunda ‘kim yeterliyse o kazansın’ diyerek rengini muhakkak etmeyenlerin yanı sıra hala baş karışıklığı yaşayanlar da var.

Bankta oturan bir karı-koca kelama AKP’nin adayı Hilmi Türkmen’e oy vereceklerini anlatarak başlıyor. Büyükşehir’de ise İmamoğlu’nu desteklediklerini anlatan aile, “Biz partiye nazaran değil hizmete nazaran oy veriyoruz. Burada mevcut belediye düzgün. Büyükşehir’de İmamoğlu, eskiler artık kâfi. Aslında Sinem Hanım da güzelmiş yani fakat dur bakalım bir hafta daha var, dur değişir, çabuk etme” diyor.

Vatan millet sorunu olarak görenler

Çok sayıda hurafenin de seçmenin oy tercihinde tesirli olduğunu görüyoruz. Sarıklı bir yaşlı çabucak yanımıza yanaşıp “O Ankara’daki Yahudi var ya” diye başlıyor kelamlarına, “Ona misyon verilmiş ülkemiz bölünsün diye lakin biz vatanseveriz.” Evvel kimden bahsettiğini anlamasak da uzunca bir mühlet konuştuktan sonra hususun İmamoğlu ile ilgili olduğunu anlıyoruz.

Emekli olduğunu söyleyen yaşlı, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan da keder yanıyor:

“Ben seni dünya önderi sanıyordum. O gözle bakıyordum. Daima annesine dua ederdim bu türlü bir çocuk dünyaya getirmiş diye. Artık kalkıyor emekliyi şu duruma getiriyor. Bir bakanı var, onun başının altından çıkıyor daima. Milleti rezil ettiriyor. Ben de sesimi çıkarmıyorum. Bu türlü yönetimci mi olur ya?”

Bu durumun oy tercihini etkileyip etkilemeyeceği sorusuna ise “Düşünüyorum, düşünüyorum. Tayyip’e oy vermezsem öteki kazanacak. Bir sonraki seçimde ‘geliyorum’ diyecek. Ona fırsat vermemek için Tayyip’e vereceğim. Görüyor musun vatan sevgisini” karşılığını alıyoruz.

Benzer bir durumu Validebağ Korusu yolunda taksi sürücüsüyle de yaşıyoruz. Sürücü hararetle anlatıyor:

“Ben zati tipinizden anladım görüşünüzü. Bunlar gelse var ya bizi bir karış suda boğarlar. O kadar asker polis kimin yüzünden ölüyor? Ben vatanımı düşünüyorum. Bu ülke bizim onların değil. Onların hepsi dışarıdan geldiler.” Kimler diye soruyoruz, “Erdoğan terslerinin hepsi.”

Kutuplaşmanın derinliğinden Validebağ Korusu’na çıkıyoruz. Kent problemleri tekrar gündemde.

“Kurum seçilse Validebağ ne hale gelir?”

“Murat Kurum bakanken buraya şahsen gelip buranın Millet Bahçesi olacağını açıklamıştı. Bizim gayretimiz mahkeme kararıyla o projeyi iptal ettirdi. Kurum seçilirse Validebağ Korusu sanki ne hale gelir?” diyor Validebağ gönüllülerinden Yeşim Ertuğrul.

Yaklaşık iki buçuk yıl evvel Üsküdar Belediyesi’nin iş makineleriyle girdiği Üsküdar’ın 1. Derece Doğal ve Tarihi Sit Alanı Statüsü’nde bulunan Validebağ Korusu’nda korunun varlığını devam ettirmesi için gayret eden gönüllülerle birlikteyiz.

Yerel yöneticilerden taleplerini bir bir anlatıyorlar. “Kentsel dönüşüm, trafik, alt yapı sorunu, dezavantajlı ya da engelli bireyler için yolların-kaldırımların uygun olmaması” sıkıntıların başında geliyor. Mahallelerin tarihi dokuyu koruyacak biçimde tekrar yapılandırılmasını, bunu yaparken mahallî işletmelerin, esnafın desteklenmesini, yeşili yok eden rant odaklı projelerden vazgeçilmesini talep ediyorlar.

Validebağ Gönüllüleri Fotoğraf: Pelin Ünker/DW

Gönüllülerden Sevinç Taşan, “Ağaç diktik, yeni parklar yaptık, millet bahçesidir, şudur budur diye kandırmacadan vazgeçsinler artık. Nitekim yeşil alanı çoğaltsınlar. Mevcut yeşili allayıp pullayıp bize sunmasınlar” diyor.

Validebağ Gönüllüleri Derneği Lideri Arif Belgin de şeffaf ve iştirakçi belediye anlayışının değerine dikkat çekiyor:

“Halk için ne güzelse onu bilirim, ben yaparım anlayışının değişmesi lazım. Neyin yeterli olduğunu o halkın kendinden daha düzgün kimse bilemez. Onun için halkla birlikte karar alma süreci genişletilmeli.”

Belgin, büyük ticari iş yerlerine para karşılığında çok sayıda ruhsat verilmesinin de mahallelerin yapısını bozduğunu düşünüyor.

Validebağ Korusu özelinde ise mevcut mahallî idarenin koruyu daha çok kullanma maksatlı tertip yapmak istediğini, fakat gönüllüler olarak korudaki ekosistemi ve dengeyi muhafaza maksatlı siyasetleri desteklediklerini ve bu manada gayrete devam ettiklerini belirtiyorlar.

Validebağ’dan ayrılırken korunun yasak olan bölgesine Üsküdar Belediyesi’nin bir aracının girdiğini görüyoruz. Validebağ gönüllülerinin mesaisi anlaşılan bizden sonra da devam ediyor.

Esnafın çoğunluğu AKP’den yana

Tarihi Üsküdar Çarşısı’na vardığımızda ise oyların rengi AKP’ye dönüyor. Üsküdar esnafı “Burada esnafın yüzde 80’i Kurum’u destekliyor. İmamoğlu’ndan hiçbir şey görmedik” diyor.

Oyunu hem büyükşehirde hem de Üsküdar’da AKP’ye vereceğini belirten bir esnaf, “Şimdi burası AK Parti belediyesinde. Büyükşehir burada bir şey yapmak istediği vakit hengameler çıkıyor, gürültüler çıkıyor. O yapalım diyor. Öbürü yaptırmayacağız diyor. Yapıyorlar, yıkıyorlar. Boşa bir sürü para. Yani biz bunların bitmesini istiyoruz açıkçası” diye konuşuyor.

Kız Kulesi’nin önündeki kıyının iki yıldan beri yapılmadığını söyleyen esnaf, “Madem 16 milyonun liderisin, yapsaydın orayı. Neden bekliyorsun? Ben çocuğumla trafik yolundan yürümek zorunda kalıyorum” diye ekliyor.

Esnafın da en büyük kaygısı geçim ıstırabı. Bahis çoğunlukla yeniden lokal yöneticilerden talepler yerine merkezi hükümetten beklentilere geliyor:

“Pahalılık var. Baksanıza hiç müşteri yok. Kimse gelmiyor. Gelen de alamıyor bir şey, bakıyor gidiyor. Bizim ıstırabımız bu.”

Esnaf ortasında “hiç birine oy vermeyeceğim bıktık” diyen de var yalnızca “Hayırlısı olsun” demekle yetinen de.

Çoğunluğun bilakis CHP’ye oy verdiğini belirten bir esnaf ise AKP’yi destekleyen esnafın tersine İBB’nin çalışmasından şad.

“Fark bayanlardan gelecek”

CHP’nin adayı Sinem Dedetaş, mahallî seçimlerde sayılı bayan adaylardan biri olarak da öne çıkıyor.

Türkiye Bayan Dernekleri Federasyonu üyesi olan Üsküdar merkezli İnşaat ve Bayan Derneği’nden Aysel Can Ekşi, ilçede CHP’ye bayan oylarının yüksek olacağı görüşünde.

“Çünkü bayanların bütün sıkıntılarını dinleyerek, sorunlarını anlayarak tahlillerini de taraflarına ileterek bir süreç izledi” diyen Ekşi, “Ben CHP’nin 10-15 bin oy farkıyla kazanacağını düşünüyorum. O fark da bayanlardan gelecek” diye devam ediyor.

CHP Üsküdar adayı Sinem Dedetaş ve İBB Bşakanı Ekrem İmamoğlu Fotoğraf: Pelin Ünker/DW

Aynı vakitte CHP’nin ilçe belediye meclis üyesi adayı olan Ekşi, CHP’nin ilçenin en kıymetli sıkıntıları olan kentsel dönüşüm ve ulaşım sorununu çözecek projelerine dikkat çekiyor.

Seçim programı sırasında sorularımızı yanıtlayan CHP’li aday Sinem Dedetaş da ilçede ön plana çıkan birinci sorunun kentsel dönüşüm, ikinci sorunun ise ne yazık ki yoksulluk olduğunu söylüyor. Kentsel dönüşümde yerinde dönüşümle kaliteli mahalleler kuracaklarını, vatandaşla müteahhit ortasında bir garantör vazifesi göreceklerini belirten Dedetaş, artan yoksulluğa karşılık da hem öğrenciler, hem emekliler ve gereksinim sahipleri için farklı projelerle toplumsal yardımları artıracaklarını anlatıyor. Dedetaş’ın bayanlara yönelik bakım yükünü azaltacak kreş programlarının yanı sıra atölyeler, sertifika programları, bayan sıhhati merkezleri, iş mentorluğu, psikoterapi merkezleri üzere projeleri de var.

AKP’nin adayı mevcut belediye lideri Hilmi Türkmen ise programına eşlik etme talebimizi geri çevirdi. Türkmen’in dokuz mahallede kentsel dönüşümün yanı sıra ulaşım ve otopark projeleri var. Sıhhat, spor, eğitim, gençlik ve engellilerle ilgili çalışmaların yanı sıra mahalle ortalarında parklar oluşturarak yeşili artırmak da Türkmen’in seçim vaatleri ortasında yer alıyor.

AKP seçim standına nazaran de Türkmen seçimi şimdiden kazanmış durumda:

“Başkanımız çok çalışkan. Bugün yalnızca İstanbul’da değil Türkiye’de bu türlü bir lider yok. Bu türlü halkı için çaba eden, çalışan diğer bir lider biz görmedik. Şayet bu lideri yaptığı hizmetlere nazaran bu millet tercih etmiyorsa o vakit zihniyetinde bir sorun vardır. Kültüründe bir sorun vardır.”

AKP’nin Üsküdar’daki standı Fotoğraf: Pelin Ünker/DW

Her partiye nazaran kendileri önde

Üsküdar’daki seçim tıbbımızın son iki durağı ise muhafazakâr seçmeni hedefleyen Tekrar Refah ile Saadet Partisi oluyor.

İlçede AKP’lilerin yanı sıra Saadet Partili ve Tekrar Refah Partililer de seçimi kazanacaklarından emin.

Yeniden Refah Partisi’nin (YRP) Turgut Sadıkoğlu’nu aday gösterdiği Üsküdar’da Saadet Partisi’nden de daha evvel iki periyot belediye başkanlığı yapmış olan Yılmaz Bayat aday.

YRP’li misyonlu “Saha bizi istiyor” diyor, “Hilmi beyefendi iki devir belediye başkanlığı yapmış lakin Üsküdar Salacak bölgesinden ibaret değil. Önemli kentsel dönüşüm muhtaçlığı var. Üsküdar’ın yüzde 20’sinin yardıma muhtaçlığı var. Biz güçlü ile muhtaçlık sahibi ortasındaki köprüyü kurmak için de gelmek istiyoruz. 94 yılında nasılsa tıpkı sistemi Üsküdar’dan başlatacağız inşallah.”

Yeniden Refah Partisi’nin Üsküdar Meydanı’ndaki standı Fotoğraf: Pelin Ünker/DW

Saadet Partisi’nin standında ise “Halkımız Yılmaz Liderimizin hizmetlerini özlemiş. Bu sefer inşallah Yılmaz Liderimizi seçeceğiz diye halkımızda bir kararlılık var” karşılığını alıyoruz. Anket yapmadıklarını “Bizim anketimiz halkımızın teveccühü” kelamıyla açıklayan Saadet Partisi vazifelisi, Yılmaz Bayat’ın iki yıllık periyodunda öne çıkan hizmetlerini sorduğumuzda ise “En değerli hizmeti Yılmaz liderimizin halkla bütünleşmiş olması. En büyük sermayemiz bu. Liderimizin halkın içinde rahat bir halde alnı açık, başı dik gezebilmesi” diyor.

Seçim müzikleri seyahatimize eşlik ederken Üsküdar’dan karmaşık hisler içinde ayrılıyoruz.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl ulaşabilirim?