Van Büyükşehir Belediyesi’ni yüzde 55’ten fazla oy alarak kazanan DEM Parti adayı Abdullah Zeydan’a mazbata verilmemesi başlayan Van tartışması AKP içerisinde Kürt sorunu, demokrasi ve özgürlüklere ait bir tartışma başlattı.

AKP Merkez Karar ve Yönetim Kurulu (MKYK) üyesi Orhan Miroğlu, dün bir açıklama yaparak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Başdanışmanı Mehmet Uçum’un Yüksek Seçim Konseyi’nin (YSK) mazbatanın Abdullah Zeydan’a verilmesi kararını eleştiren AKP’lileri amaç alan kelamlarına reaksiyon göstermiş, “Partinin kurucusu arkadaşlarımız ve vekillerimiz susturulacaksa parti içindeki Kürt aktörlerin fikirlerini tabir etmelerini nasıl bekleriz?” sözlerini kullanmıştı.

AKP içindeki görüş ayrılıklarını yeterlice ortaya çıkaran bu açıklama sonrası Orhan Miroğlu, yaşanan gelişmelerle ilgili DW Türkçe’nin sorularını yanıtladı.

Miroğlu: Bu vasatlık rahatsız edici

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Uçum, Zeydan olayı ile ilgili olarak “Tamamen hukuksal bir süreç yaşandı. Bu tüzel süreci daha tamamlanmadan ‘ayaklanma’ davetleriyle istismar eden terör örgütünü ve kanunî görünümlü uzantılarını yasallaştırmaya çalışanların devlet de toplum da farkında” demişti. Uçum, kelamlarını “Muhalefetin tüm aktörlerinin ve daha çarpıcısı iktidar içinde yer aldığı kabul edilen ve neoliberal zehirle zihin dünyalarını batıcılığa teslim etmişlerin Van olayında aldıkları tavırların kaydedildiğini de herkes fark eder” diye sürdürmüştü.

Başdanışman Uçum’un bu kelamlarının partinin misyonu ile bağdaşmayan bir açıklama olduğunu belirten Miroğlu, şu tenkitleri yöneltti:

“Parti içindeki Kürt aktörlerin, onun da sayısı, konuşanların demek istiyorum, esasen biri ikiyi geçmiyor. Mazbata verilmesine gelince fikirlerini paylaştılar. O kadar! Hadiseler büyünce ve hiç beğenilen olmayan manzaralar meydana gelince Siyasi ve Türel İşler Lider Yardımcımız Hayati Yazıcı bu ‘cinnet halinden’ duyduğu rahatsızlığı söz etti ve YSK kararını olumlayan bir paylaşım yaptı. Nasıl oldu anlayamadım, bir arkadaşımız da devlet ismine konuşma misyonuyla hareket etti, parti içindeki neoliberallerin kaydı tutuluyor manasında partinin misyonuna ve reformcu kimliğiyle pek de bağdaşmayan bir paylaşım yaptı” dedi.

“Üstlendiğimiz misyonlar ne olursa olsun, tıpkı siyasi topluluğun mensuplarıyız” diyen Miroğlu, “Birimiz devlet adına, birimiz parti ismine konuşursa başlar karışır. Bu türlü bir üslup aykırı gelir ‘demokratım’ diyen herkese” görüşünü lisana getirdi.

Van’da, Abdullah Zeydan’a mazbatasının verilmemesi üzerine çıkan olayları bastırmak için polise ilişkin zırhlı araçlar kent sokaklarında devriyeye çıkmıştıFotoğraf: Felat Bozarslan/DW

Miroğlu, “Söylemek isterim ki, ilerleme, demokrasi ve iki yüzyıllık çağdaşlaşma ve AB istikametinden şaşmayan tahlil odaklı bir devlet aklına kimse karşı olmaz, ben olmam şahsen. Fakat bu vasatlık rahatsız edici. Siyasi akıl bana nazaran ‘devlet aklı’ dediğimiz aklın gerisinde seyreden bir akıl değildir, o denli düşünen herkesin varacağı yer darbeleri yasallaştırmak olur. Sözlerimize ve üslubunuza dikkat etmek zorundayız” yorumunu yaptı.

“AKP’de yeni bir özeleştiri ve muhasebe süreci nasıl işleyecek?” sorusuna da Miroğlu, “Partiyi mevcut halde, yani bir bakıma statüko içinde tutmak isteyenler olacak. Bunlar pek bir şey olmamış üzere davranacak olanlardır. Lakin bu yanlış olur. AK Parti’nin 2028’den zaferle çıkması için önemli ve bahadır bir muhasebeye gereksinim var” diye cevap verdi.

DEM Parti’ye de tenkitler yöneltti

Van Büyükşehir Belediye Başkanı Abdullah Zeydan ile ilgili memnu hakları iadesi süreciyle ilgili olarak da “Van’dan beğenilen kokular gelmediği tespitinde bulunan Miroğlu, cevap bekleyen çok sayıda soru olduğunu söyledi ve DEM Parti’ye de tenkitler yöneltti:

“Zeydan’a haklarını iade eden mahkeme tarihlere nasıl bakmamış? Diyelim ki onun gözünden kaçtı, pekala talepte bulunan avukatlar sonucun bu türlü olacağını bilmiyorlar mıydı? Sonra YSK nasıl oluyor da seçme ve seçilme hakkını elde etmemiş bir adayı, üstelik sarf ettiği sözlerle kamuoyunun düzgün bildiği bir ismin adaylığını onaylar? ‘PKK sizi tükürüğüyle boğar’ üzere hiçbir demokratın, sivil siyasetçinin söylememesi gereken bir kelamı söylemiş. Elbette DEM Parti de Abdullah Bey dışında bir aday bulabilirdi. Güzel bir süreç olmadı. Mahkeme ve YSK sorumludur lakin bu başvuruyu yapanlarda hiç mi yanılgı yok?”

“Bölgede tekrar bir kayyum devri görecek miyiz?” sorusuna da Miroğlu, “Olmamasını temenni ediyorum. AK Parti bu devrin sonucunda ortaya çıkan tabloyu ve sonucu kesinlikle uygun tahlil edecektir, etmeli. Bu muhasebeyi yalnızca AK Parti’de değil DEM de yapmalı” cevabını verdi. Miroğlu, seçimden sonra meydana gelen sokak hareketlerinin hayra alamet olmadığını söyleyerek “Silah elde sokağa çıkıp şov yapmak, güvenlik güçlerine meydan okumak, 2015 yıllarını hatırlattı bölge halkına. Çok söyledik fakat olmuyor, DEM’in PKK’dan uzak durması gerekiyor. Tıpkı suya ikinci sefer girmeye kalkışmak çok tehlikeli” tabirlerini kullandı.

“Van’da yaşananları Kürt sorunu açısından nasıl değerlendirdiği” sorusuna cevap veren Miroğlu, “Van’da yaşananlar hiç elbet bu sorunun bir kesimi olarak okunabilir, hatta farklı düşünülemez bile” dedi. Seçim sonuçlarının 2015 seçimlerinin sonuçlarıyla benzerlik gösterdiğini kaydeden Miroğlu, AKP’nin bölgedeki rolünün yeterli tahlil edilmesi gerektiğini söyledi:

“Her iki seçimin sonucunda da AK Parti’nin oy kaybettiği görüldü. Seçmen her iki seçimde de DEM’e ilgi etti, ancak birincisinde büyük bir hayal kırıklığı yaşandı. Lokal idarelerde ve bir yıl sonra yapılan genel seçimlerde DEM (o vakit HDP) halkın iradesini ve verdiği yetkiyi demokrasi istikametinde kullanamadı. Süreç PKK’nın stratejilerine ve çıkarlarına heba edildi. Bu siyasi hafızaya bakıldığında, AK Parti’nin bölgedeki siyasi gücünün zayıflamasının yahut güçlenmesinin demokrasi için olumlu manada ne kadar kıymetli olduğunun güzel tahlil edilmesi gerekir.”

Cumhurbaşkanı Erdoğan’a yakın bireylerle AKP’nin önde gelen birtakım isimleri ortasında, partinin nerede konumlanacağına dair tartışmalar yaşanıyorFotoğraf: picture-alliance/Kayhan Ozer/Anadolu Agency

“Liberal-Devletçi” tartışması büyür mü?

DW Türkçe’nin edindiği bilgiye nazaran bir süredir hem parti içinde hem de Beştepe’de “liberal” olarak isimlendirilen kanat ile “devletçi” olarak isimlendirilen kanat ortasında görüş ayrılıkları yaşanıyor. Parti içinde 2019 lokal seçimlerinin akabinde başlayan bu ayrışmada o dönemki kaybın da yeterli okunmadığı ve sürecin bu noktaya geldiği düşünülüyor. 14-28 Mayıs seçimlerinde yaşanan sorunların de seçim kazanıldığı için gözardı edildiği, 2024 mahallî seçimlerinin göz nazaran göre geldiğini düşünen AKP’liler de var.

Geçmişte kendilerinin “CHP zihniyeti” olarak yorumladıkları “devletçi” yaklaşımlara bugün AKP’nin sahip çıkmasının kabul edilemez olduğunu savunan bir AKP kurmayı, CHP Genel Başkanı Özgür Özel’in “Devlet ve millet ortasında milletin yanında durduk ve kazandık” kelamlarını hatırlatarak “Doğru bir tespit. AK Parti milletten uzaklaşıp devletin yanında yer aldı. Neden sandığa beşerler gitmedi, bunu âlâ tahlil etmemiz gerek. Ak Parti iktidarlarının en büyük argümanı neydi, vesayeti bitirmek değil miydi? Bu böyleyken neden Avrasya, Putin üzere vesayet modellerini örnek alıyoruz. Görüyoruz ki; Külliye’den ahkam kesenler bu süreçlerin mimarıdır” tabirlerini kullandı.

AKP içerisindeki tartışma nasıl başladı?

31 Mart lokal seçimlerinin akabinde Van’da İl Seçim Kurulu, seçimi yüzde 55 üzere büyük bir farkla kazanan DEM Parti adayı Abdullah Zeydan’ın seçilme haklarının iadesi kararını kaldırarak mazbatanın AKP adayı Abdulahat Arvas’a verilmesine hükmetti. Protestolara yol açan karara karşı, başta CHP ve TİP olmak üzere birçok muhalefet partisi reaksiyon gösterdi. YSK’ya yapılan itiraz sonrası Van Vilayet Seçim Heyeti’nin kararı kaldırıldı ve mazbatanın Abdullah Zeydan’a verilmesine karar verildi.

YSK kararı sonrası AKP Genel Lider Yardımcısı Hayati Yazıcı “cinnet hali sonlandı” derken bu paylaşımı daha sonra sildi. Cumhurbaşkanlığı Hukuk Siyasetleri Başkanvekili ve Erdoğan’ın danışmanı Mehmet Uçum akabinde tartışmaya yol açan açıklamasını yaptı.

Uçum’a sert bir cevap da AKP MKYK Üyesi Aziz Babuşcu’dan geldi. Babuşçu, “Devlet farkında, devlet okudu, not edildi, kaydedildi, devlet haddini bildirir! Bu anlayış bize uymaz, bizi temsil edemez. Milletin Konutu’ndan millete parmak sallayamazsınız! Haddinizi aşıyorsunuz” tabirlerini kullandı.

DW Türkçe’ye sansürsüz nasıl ulaşabilirim?