Akaryakıt kesiminde rekabetin sağlıklı işlememesi ve bu durumun günün sonunda vatandaşı mağdur etmesi sebebiyle 2 yıldır akaryakıt sektörünü inceleyen Rekabet Kurumu, kesimde rekabeti artırıcı teklifler getirdi.

HİÇBİR MARKANIN BAYRAĞINI TAŞIMAYACAKLAR

Kurumun hazırladığı 560 sayfalık Akaryakıt Dal İncelemesi Raporu’nda en dikkat çeken teklif ise “Beyaz Bayraklı Akaryakıt İstasyonları” oldu.

Hiçbir marka ve dağıtım şirketine bağlılığı bulunmadığı için dalda tarafsız istasyon yani “beyaz bayraklı” olarak isimlendirilen bu istasyon sistemini öneren Kurum, mevcut durumda mevzuat kapsamında bu uygulamanın mümkün olmadığına dikkat çekti.

Kurum 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu öncesindeki periyotta fiziki kaçakçılık savları münasebetleri ile tek tip bayilik yapılanmasının gerekli görüldüğü, lakin mevcut durumda fiziki kaçakçılığın daha az tartışılır olduğu için artık kanunun vaktin gerisinde kaldığını söz ederken, raporda şunları kaydetti:

“Bayilerin sırf dağıtıcılar ile yaptıkları münhasır mutabakatlardan oluşan bir piyasa yapısının rekabetçi yapının tesisi bakımından kâfi olmadığı, her türlü yasa dışı ticaret ile uğraş hususu ayrık tutulmak kaydıyla münhasır bayilik bağı olmadan da akaryakıt eseri satışını mümkün kılmak ismine alternatif bir model olan ‘beyaz bayraklı’ istasyonların önünün açılması ve bu doğrultuda Kanun’da değişiklik yapılarak sadece münhasırlık koşuluna bağlı dağıtım/bayilik sisteminin ihtiyari hale getirilmesi gerektiği, böylelikle dağıtım şirketlerini daha rekabetçi bir fiyatlandırmaya zorlayacak yapının oluşturulabileceği bedellendirilmektedir.”

İSTEDİKLERİ DAĞITICIDAN AKARYAKIT ALABİLECEKLER

Bu istikamette bir düzenlemenin beklenen rekabetçi etkiyi sağlayabilmesi için “beyaz bayraklı” istasyonların arz kaynaklarına sahip olmasının ehemmiyet arz ettiği, bu doğrultuda mevzuatın bayilerin istedikleri dağıtım şirketlerinden ve rafinerilerden alım yapabilmelerine imkan tanıyacak halde oluşturulması gerektiğinin düşünüldüğünün belirten Kurum, Güç Piyasası Düzenleme Kurumu’nu (EPDK) bu istikamette bir düzenleme yapmak için vazifeye çağırdı.

Kurum, tekrar EPDK tarafından hazırlanmasını önerdiği bir taşınabilir uygulama ile de beyaz bayraklı istasyonların listelenmesi ve şoförlerin pozisyonlarına nazaran en ucuz akaryakıtın hangi istasyonda satıldığını göstermesini istedi.

AVRUPA ÖRNEKLERİ İNCELENDİ

Sistemin işleyişi için Avrupa ülkelerindeki örneklerini inceleyen Rekabet Kurumu, Yunanistan’da 6100 istasyonun 400’ünün, İtalya’da 21 bin 700 istasyonun 5 bininin, İspanya’da 11 bin 484 istasyonun yüzde 42’sinin, Fransa’da ise 11 bin istasyonun yüzde 70’inin bağımsız istasyonlardan oluştuğunu belirledi.

Bu işletmeler hiçbir dağıtım firmasının bayrağını taşımadığı için “Beyaz Bayraklı” olarak isimlendirilirken, istasyonlarda fiziki olarak bir beyaz bayrak bulunmuyor. Rekabet Kurumu söz konusu modelle markasız istasyonların markalı istasyonlara göre daha ucuza eser sattığı ve böylelikle piyasayı da aşağı çektiğini belirledi.