İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu’nun kampanyasının mimarı Necati Özkan “ezip geçen bir tsunami” olarak tanımladığı 31 Mart sonuçlarının “geri dönüşü olmadığını” belirterek, yeni seçilen belediye liderlerinin yanlışsız siyasetler uygulaması durumunda CHP’nin üç devir iktidara gelebileceğini kaydetti.

31 Mart yerel seçimlerinde CHP iktidardaki AKP’yi geride bırakarak 1977’den beri ilk kez birinci parti olurken, AKP’nin oyları 2015’ten bu yana gelen erimeyle yüzde 35’lere kadar indi.

Türkiye genelinde CHP 14’ü büyükşehir 35 belediye, AKP ise 12’si büyükşehir 24 belediye kazandı. İstanbul’da İmamoğlu, Ankara’da ise Mansur Yavaş rakiplerini büyük oy farklarıyla geride bıraktı.

İmamoğlu’nun kampanya yöneticisi Özkan, DW Türkçe’nin gerek İstanbul gerekse Türkiye genelinde muvaffakiyetin nasıl elde edildiği, 14 Mayıs seçim sürecinde yaşananlar ve bundan sonra siyasetin nasıl form alabileceği üzere farklı hususlardaki sorularını yanıtladı.

DW Türkçe: Türkiye 31 Mart’tan bu yana seçim sonuçlarını tartışıyor. CHP nasıl kazandı, AKP neden kaybetti? Bu süreç nasıl gelişti?

Necati Özkan: 31 Mart kampanyası aslında 29 Mayıs 2023 günü sabah saat 9’da başladı. O gece yani 28 Mayıs’ı 29’a bağlayan gece İstanbul’a dönerken Ekrem Bey ve küçük bir küme arkadaş Türkiye’nin o tarihten sonra içine düştüğü durumu değerlendirdik. Gördüğümüz görünüm şöyle idi; Türkiye artık muhalefetsiz kalacak, muhalefetin merkezi kalmayacak ve yok olup gidecek. Değişim isteyen vatandaşlar bundan sonra sandığa gitmeyecekler zira bu vatandaşlar kendilerini bu ülkeye ilişkin hissetmeyecekler, demokrasiye ve seçimlere inanmayacaklar.

Dolayısıyla bir şeyler yapıp bunu değiştirmek gerekiyordu. Bunları tartıştık ve Ekrem Lider bir değişim sürecini başlatmak istedi. O tartışmadaki en kıymetli hususlardan birisi bu değişim ne vakit başlasın oldu. Bir hafta sonra mı, o gün mü, üç gün sonra mı, bir ay sonra mı derken Ekrem Lider “Hayır ben bu sabah erkenden başlamak istiyorum” dedi.

O tarihten sonra CHP içerisinde yaşananlar milletin gözü önünde gerçekleşti. Yani kasaba kasaba, mahalle mahalle, vilayet il ve en sonunda 4 Kasım’da Ankara’da yapılan kurultay ile CHP içerisindeki değişim sürecini tamamlamış oldu. O gece yaşanan kurultay aslında hayli kuvvetli bir kurultay oldu ve değişim eski idareye karşın oldu.

Sonra da CHP’nin seçim kampanyasına ait hazırlıklara başlandı. Bu hazırlıklar vakit baskısının da doğal bir sonucu olarak ön seçimlerin bir kısmının yapılamadığı ve çeşitli iç tartışmaların yaşandığı bir dönem oldu. Parti içinde seçimi kaybeden çeşitli unsurlar bu süreçte parti içinde kaos çıkarmak, hatta yeni idarenin seçimlerde başarısız olmasını sağlamak üzere yollara kadar tevessül ettiler.

Kurultayda ortaya çıkan değişim yalnızca başkan grubun değişmesi değil birebir vakitte partinin gençleşmesi, daha fazla bayanın partide vazife alması, daha liyakatli takımların iş başına gelmesi ancak tıpkı vakitte partinin siyasetinin kurucu siyasetlere daha yakın bir hale gelmesi, yani daha demokrat, daha devrimci ve daha bahadır siyasetlere dönülmesi manasına geliyordu.

DW Türkçe: Pekala, İstanbul’daki kampanyayı nasıl yürüttünüz?

Necati Özkan: İstanbul’daki seçim süreci Ağustos’ta yapılan bir araştırmaya dayalı olarak 3,5 kademeli bir kampanya ile yürütüldü.

Türkiye’deki kurulu medya 2019’da İmamoğlu seçimleri kazandığı günden bugüne birebir şeyi söylüyordu; İmamoğlu hiçbir iş yapmadı, çalışmadı, uygun bir lider değil, İstanbul geriledi, tatil yaptı vb. üzere. Biz bu algının vatandaş tarafından pek de tutulmayacağını, vatandaşın bunu pek de dikkate almayacağını varsayıyorduk ancak Ağustos başında yapılan bir araştırma bize gösterdi ki İstanbul’daki seçmenlerin yüzde 50’ye yakını buna inandırılmış.

Dolayısıyla bu algının değiştirilmesi ve gerçeğin irtibatının yapılması gerekiyordu.

Ekrem İmamoğlu’nun seçim kampanyasının yöneticisi Necati Özkan ve İmamoğluFotoğraf: Privat

CHP mi kazandı, AKP mi kaybetti?

İktidar kanadından birtakım kısımlar “CHP kazanmadı, biz kaybettik” telaffuzunu savunuyor. Sizce de AKP’nin yanlışları ile mi bu sonuç gerçekleşti? AKP mi kaybetti? CHP mi kazandı?

Bunun yanıtı çok net: CHP kazandı.

Peki 14 Mayıs’ta neden tıpkı sonuç alınmadı? Bir kesim halkın aslında 14 Mayıs’ta da iktidarı değiştirmeye hazır olduğunu fakat adayın yanlış olduğunu düşünüyor.

14 Mayıs’ta Türkiye’deki ekonomik durum, işsizlik bugünkü durumdan çok da farklı değildi. Döviz bugünden tahminen bir kesim daha uygundu ancak yani gidişat ve TL’nin paha kaybediyor olması bugünden farklı değildi.

Peki farklı olan neydi? Farklı olan seçmene sunulan alternatif, bu alternatifin yönetebilir bir alternatifi olup olmadığının seçmen tarafından tartılması ve yeniden o kampanya periyodunda yürütülen kampanya dili… Bütün bunlar ister istemez tesirli oldu.

Şunu söylemek elbette çok gerçek bir şey değil; bu seçimin kazanılmasının yegâne nedeni CHP içerisinde yaratılan değişim ve bizim yönettiğimiz kampanyadır. Elbette öbür faktörler de var; vatandaşların ekonomik krizle ilgili yaşadığı acılar, yoksullaşmanın daha derinleşmesi üzere. İktisat elbette değerli faktörlerden bir tanesi. Ya da AKP seçmenlerinin küçük de olsa bir kısmının sandığa gitmemiş olması elbette ki bir faktör.

Ancak iki seçim ortasındaki yaklaşık yüzde 7’lik seçmen kaybının hangi partiden olduğunu şu anda söyleyebilecek bir sağlam data elde yok. Ancak pek çok insan hissi olarak sandığa gitmeyen kümenin yüklü olarak AKP’li olduğunu söylüyor. Gerçek olabilir, yanlış olabilir. Bunu şu an bilmiyoruz.

Diğer yandan genel ve lokal seçimler ortasında seçmen davranışında farklılık vardır. Yani o seçmenler de sandığa gitselerdi büyük ihtimalle tekrar aday ve proje odaklı karar vereceklerdi. Muhtemelen onların tamamı da gitse durum çok fark etmeyecekti. İstanbul’da 26 ilçe yerine tahminen 25 ya da 24 ilçe CHP’nin olacaktı ancak genel görüntü çok değişmeyecekti.

Yani AKP’nin bilhassa buna sığınmaması gerekir. Burada ortaya çıkan şey çok net olarak seçmenin “artık yeter” demesidir. Seçmen dedi ki; “Ben sana ziyadesiyle fırsat tanıdım. Sana onlarca yıl başbakanlık verdim. Cumhurbaşkanlığı sistemine geçmek istedin, dayanak oldum. Sonra güvenlik kriziyle karşılaştın yanında oldum. Sonra dedin ki ekonomiyi Nas ile yöneteceğim, fırsat verdim. Sarsıntı oldu, yanılgılarını görmezden geldim. Karşı taraf gereğince hazır ve yanlışsız bir alternatif sunamadığı için sana bir fırsat daha verdim. Ancak artık kâfi.”

Seçmen bunu derken birebir vakitte hazır bir alternatifin olduğunu görünce de ona dayanak verdi. CHP bu seçimde oylarını yüzde 50’den fazla artırdı, yüzde 65-70 civarında daha fazla belediye başkanlığı kazandı. Hasebiyle bütün bunlar yalnızca ve yalnızca 6-7 puanlık bir seçmenin sandığa gitmemesiyle izah edilebilecek hususlar değil.

İmamoğlu’nun lokal seçim zaferini Türk bayraklarıyla kutlayan vatandaşlarFotoğraf: ANKA

“Bu, ezip geçen bir tsunami, geri dönüşü yok”

Peki “Seçmen iktidarı mahallî seçimde uyardı lakin genel seçim olsaydı oyunun rengi farklı olurdu” telaffuzuna katılıyor musunuz?

Her şeyden evvel bu bir ihtar olsaydı kantarın topuzu bu kadar kaçmazdı. Yani ikaz dediğiniz şey, CHP’nin örneğin İstanbul’da 14 ilçesi varken ona 16 ilçe vermek, AK Parti’nin 25 ilçesi varken onu 20’ye düşürmek falan üzere bir biçimde olur. Bu tam bir tsunami. Yani bu bir taban dalga falan bile değil. Bu ezip geçen bir tsunami. Ve bunun geri dönüşü yok. Zira vatandaş artık bir tercih yaptı ve bu tercih stratejik bir tercih. Bu tercihin geri dönüşü olamaz.

Vatandaş çok net olarak “Ben, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemini, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin bu ülkeyi yönetmesini, bu ekonomiyi yönetmesini artık istemiyorum” dedi. Ona bir alternatif lazımdı, onu da artık buldu.

Size çok tezli gelebilir ancak bu en az üç devirlik CHP iktidarının başlangıcıdır. CHP en az üç devir bu ülkeyi yönetecek bundan sonra, göreceksiniz.

Eğer seçilen belediye liderleri motamot Ekrem İmamoğlu üzere herkesi kapsayan, herkesi kucaklayan, her alanda gerçek işler yapan, israf etmeden kamu kaynaklarını gerçek kullanan, vicdanlı ve projeci, icracı birer idare olduklarını gösterebilirlerse CHP’nin en az üç periyotluk iktidarın önünde kimse duramaz ve bu iktidar daha da uzun sürebilir.

Bütün bunlar yeni seçilen takımların nasıl kamu yöneticileri olacaklarına bağlı olacak. Hasebiyle ben tsunami derken bu durumun bir vatandaş tercihi olarak kalıcı ve süpürücü bir tercih olduğunu düşünüyorum.

İBB Başkanı Ekrem İmamoğluFotoğraf: ANKA

CHP artık ülkenin merkez partisi mi?

O vakit CHP artık bundan sonra merkez parti oldu diyebilir miyiz? Evvelden CHP ile ilgili muhafazakâr kısımların korkuları vardı. İmamoğlu’nun makamında ettiği dua da çok tartışıldı. Bunlar için ne dersiniz?

CHP aslında hiçbir zaman merkez parti olma dışında bir durumda olmadı. Lakin bağlantıda birtakım şeyleri yanlış yaptı ya da kimi çatlak sesler tahminen bu algıya neden oldu. Dahası Türkiye’de merkez parti olarak aslında yalnızca CHP vardı. AKP aslında merkez partiymiş üzere davranan bir çok sağ ve aşırı muhafazakâr parti idi. Lakin bilhassa irtibat kanallarının ve gazetelerin neredeyse yüzde 95’ine sahip olduğu için bu türlü bir algı yarattı.

CHP’de bugün olan şey partinin daha evvel de söylediğim üzere kurucu kodlarına dönüyor olması. Kurucu kodlar neydi? İnkılapçılık diye tanım edilen devrimcilik, halkçılık üzere.

Diğer mevzuyla ilgili olarak da ferdî olarak bir siyasetçinin muhafazakarlığı ya da farklı bir formda inançlarını stantlar olması ile idaredeki kararları çok da direkt ilgili mevzular değildir. Şunu demeye çalışıyorum; bir siyasetçi pekâlâ inanan bir Müslüman olabilir lakin idarede pekâlâ objektif davranabilir.

Örneğin Batı dünyasında demokrat olduklarına ait en ufak bir kuşkumuzun olmadığı siyasetçilerin nasıl davrandığına bakalım. Barack Obama Amerikan siyasi tarihinin gelmiş geçmiş en ilerici, en solcu önderlerinden biriydi. Fakat her pazar kiliseye giderdi. Ya da tıpkı formda, Tony Blair, İngiliz tarihinin en kıymetli başbakanlarından biriydi, ilerici ya da üçüncü yolcu başbakanlardandı ancak kilisesine giderdi.

Dolayısıyla bir siyasetçinin gündelik hayatında kendi diniyle alakası öteki bir şey fakat kamu kararlarını verirken, yöneticilik yaparken ve işini yaparken objektif davranması öbür bir şey.

Ben dua sırasında oradaydım, Ekrem Bey’in kendisiyle ilgili samimi bir durum olduğunu çok uygun biliyorum. Yani Ekrem Bey hem inançlı bir Müslüman, yani orucunu tutan, cumalarına giden, duasını yapan. Ancak Türkiye’nin gördüğü en demokrat siyasetçilerinden de bir tanesi. Bu ikisi birbiriyle çelişen şeyler değil. Lakin zihnimizde bu türlü kodlar var. Güya ilerici olmak, demokrat olmak mescide, kiliseye ya da rastgele bir inanç merkezine, cem konutuna gitmemeyi gerektiriyor üzere bir algı var zihnimizde. Hayır o denli bir şey yok. Yani beşerler pekâlâ kendi özel hayatlarında istedikleri üzere dua edebilir, istedikleri üzere dini vecibelerini yerine getirebilir lakin kamusal hayatta tam manasıyla bir demokrat olabilirler.

Zaten bir siyasetçinin muhafazakâr dünyayı anlıyor, biliyor olması, oradaki bedelleri kavrıyor ve içtenlikle inanıyor, o bedellere sahip olan insanları da kolluyor olması ancak birebir vakitte demokrat olarak dine ya da yaradana bile inanmayan insanlara birebir biçimde bakıyor olması büyük çıkar. Demokratlık ve Müslümanlık birbiriyle çelişen mevzular değil.

Ben Sayın İmamoğlu’nun bu konulardaki samimiyetini birinci günden beri yakından bilen bir insan olarak bunun Türkiye ismine çok pahalı olduğunu düşünüyorum. Hatta diyorum ki “Sayın Liderim lütfen değişmeyin, daima bu türlü kalın.” Daima bu türlü kalması hepimizin faydasına.

İmamoğlu kibirli bir insan mı?

Ankara kulislerinde yıllardır İmamoğlu’nun “kibirli” olduğuna dair bir inanış dolaştırıldı. İmamoğlu kibirli bir insan mı?

Gülsen Hanım, bu geçmişte var olan yapının devamını isteyen, fakat bu sayede siyasette olabilen küçük bir azınlığın kasıtlı olarak yarattığı bir algı.

Ekrem Bey son derece mütevazı, herkesin sesine kulak veren, kimseye rastgele bir şeyi emretmeyen, tam bilakis herkesin sesinden beslenen, herkesin sesini dinleyerek kararlar alan, benim görebildiğim kadarıyla en mütevazı siyasetçilerden bir tanesi.

Dediğim üzere bunu yapanlar artık dünde kaldı, yoklar. Münasebetiyle bu alınan sonucun bunu yapanların artık parti idaresinden gitmiş olmasının da bir sonucu olduğunu hepimizin biliyor olması lazım.

DW Türkçe’ye manisiz nasıl ulaşabilirim?