Rusya’da şubat ayında tutulduğu ceza kolonisinde kuşkulu bir biçimde hayatını kaybeden muhalif siyasetçi Aleksey Navalny’nin vefatıyla ilgili yeni bir sav ortaya atıldı. ABD basınına yansıyan haberlere nazaran, Navalny’nin ölümünden Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin sorumlu tutulmuş olsa da Putin, Navalny’nin vefatının gerçekleştiği tarihte yaşanması üzerine direkt buyruk vermemiş olabilir.

The Wall Street Journal’ın (WSJ) haberine nazaran, bu bulgu ise Putin’i Navalny’nin vefatıyla ilgili en son sorumluluktan azade kılmıyor lakin Navalny’nin vefatına ait gizemi daha da derinleştiriyor. WSJ’nin ABD istihbaratına dayandırdığı haberine nazaran, Putin, Navalny’nin vefatının gerçekleştiği tarihte yaşanmasını planlamamış olabilir. Bahis hakkında bilgi sahibi kaynakların söylediğine nazaran, ABD istihbarat örgütleri, Putin’in Navalny’nin şubatta öldürülmesi tarafında buyruk vermemiş olabileceğini tespit etti.

AVRUPA ÜLKELERİ ŞÜPHELİ

Gazete, bahse ait haberinde, Putin’in olasılıkla Navalny’nin “o anda ölmesi buyruğunu vermemiş olabileceğini” yazdı. Buna nazaran, bu bulgu, halihazırda ABD’li istihbarat örgütleri ortasında genel kabul görmüş durumda. Bu istihbarat örgütleri ortasında Merkezi İstihbarat Teşkilatı CIA, Ulusal İstihbarat Yöneticiliği Ofisi ve ABD Dışişleri Bakanlığı’nın istihbarat ünitesi de bulunuyor. Avrupa’daki kimi istihbarat örgütleri de ABD’deki istihbarat örgütlerinin vardığı bu sonuçtan haberdar edilmiş durumda. Avrupalı güvenlik yetkilileri ise Putin’in Navalny’nin vefatında “doğrudan parmağı olmadığı” konusunda hala kuşkulu.

İsmi verilmeyen Avrupalı yetkililer, “Putin’in Rusyası üzere sıkı denetim altındaki bir sistemde, Navalny’ye Putin’in bilgisi olmadan ziyan verilmiş olmasının şüpheli” olduğunu söz etti. ABD ise Navalny’nin vefatının zamanlamasının Putin’in isteği dahilinde olmadığı inancında.

WSJ’nin aktardığına nazaran, kelam konusu ABD değerlendirmesi, kapalı istihbarat ve kamuoyuna açık bilgilerin tahlili de dahil olmak üzere bir dizi bilgi kaynağına dayanıyor. Kelam konusu açık bilgiler ortasında ise Navalni’nin öldüğü vakit ile bu vefatın o periyotta hala lider adayı olan Putin’in yine seçilmesi üzerindeki muhtemel tesiri de var. 

Ne olmuştu?

Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri, Navalny’nin cezaevinde hayatını kaybettiğini ve vefat nedeninin araştırılacağını 16 Şubat’ta bildirmişti. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, yaptığı açıklamada, Federal Cezaevi Hizmetleri’nin belli kurallar çerçevesinde Navalny’nin vefatının nedenlerini araştırdığını ve bunun için rastgele bir talimata gerek olmadığını söz ederek, “Doktorlar gerekli araştırmaları yapacaktır” sözünü kullanmıştı.

Kremlin’e muhalif Aleksey Navalny, zehirlendiği savıyla Almanya’nın başşehri Berlin’de tedavi gördükten sonra 17 Ocak 2021’de başşehir Moskova’ya dönüşünde havalimanında tutuklanmıştı. Rusya Federal Cezaevi Hizmetleri’nin talebi üzerine 2 Şubat 2021’de Moskova Kent Mahkemesinde Navalny aleyhinde açılan dava sonuçlanmış; Navalny’yi geçmişte yolsuzluk davası sonucunda verilen 3,5 yıl ertelenmiş mahpus cezası, isimli denetim kurallarını yerine getirmediği gerekçesiyle olağan mahpus cezasına çevrilmişti.

Rus mahkemesi, Ağustos 2023’te cezaevinde bulunan Navalny’yi “aşırılık yanlısı topluluk oluşturmak”tan 19 yıl mahpus cezasına çarptırmıştı.