Adli Bilimler Uzmanı ve Ceza Hukuku Uygulama ve Araştırma Merkezi (CEHAMER) Kriminoloji ve Şiddeti Araştırma Seksiyonu Lideri Doç. Dr. Münevver Mertoğlu, disiplin cezasının tesirlerinden bahsettiği ‘Şiddetin, Nörobiyolojik ve Kalıtımsal Nedenlerine Bağlı Hata Davranışlarında, Ceza Sorumluluğunun Değerlendirilmesi’ sempozyumunda “Disiplin cezası yüzünden okuldan uzaklaştırılan öğrenci kendisini ruhsal olarak berbat hissediyor. Dahası okul değiştirilince çocuk konutundan daha uzak olabiliyor. Hasebiyle maddi ve ekonomik istikametten zorluk çekebiliyor, etiketleniyor. Arkadaşlarıyla münasebetlerinde zorlanıyor.” açıklamasında bulundu.

Doç. Dr. Münevver Mertoğlu, disiplin cezalarının ziyanında değinerek “Bu çocukların akademik muvaffakiyetlerinin daha berbata gittiğini görüyoruz. Bu cezalar çocuklara yarar yerine ziyan veriyor. Bu durum aslında Türk Ceza Hukuku’ndaki 12 yaş altındaki çocuklara ceza verilmemesi durumuyla çelişiyor. Bizim hedefimiz cezadan çok, çocukları eğitim sisteminden uzaklaştırmadan onlara takviye olmak. Bu hususta okulun rehberlik servisleri çok değerli bir rol oynuyor” tabirlerini kullandı.

DİSİPLİN CEZASI TAHLİL DEĞİL

Düzenlenen milletlerarası sempozyumda konuşmacı olan Doç. Dr. Münevver Mertoğlu, “Ergenlerin, çocukların hatta yetişkinlerin şiddet davranışlarının, daha çok ruhsal konut toplumsal boyutu tartışıldı. Tıp, nöroloji ve teknoloji alanındaki gelişmeler neredeyse tüm davranışlarımızdan beynimizin sorumlu olduğunu ortaya koymuş.” kelamlarına yer verdi.

Türk Ceza Hukuku’nda 12 yaşın altındaki çocukların ceza sorumluluğu bulunmadığına değinen Doç. Dr. Mertoğlu, disiplin ve ceza hukukunu karşılaştırdığımızda bu durumun çeliştiğine değinerek “12 yaşından küçük olan çocuklar isimli istikametten adam öldürseler dahi ceza sorumluluğu olmadığı için haklarında danışmanlık ve güvenlik önlemleri uygulanıyor. Ancak diyelim bir ortaokul öğrencisi bu fiillerden birini işlediği vakit okuldan uzaklaştırılıyor. Okuldan uzaklaştırılma cezası aslında öğrencilere çok şey katmıyor. Disiplin cezası yüzünden okuldan uzaklaştırılan öğrenci kendisini ruhsal olarak makus hissediyor.” cümlelerini kullandı.

Okul değiştirilmesi durumunda çocuğun konutundan daha uzak olabildiğini lisana getiren Mertoğlu, “Dolayısıyla maddi ve ekonomik istikametten zorluk çekebiliyor, etiketleniyor. Arkadaşlarıyla ilgilerinde zorlanıyor. Bu çocukların akademik muvaffakiyetlerinin daha berbata gittiğini görüyoruz. Bu cezalar çocuklara yarar yerine ziyan veriyor. Bu durum aslında Türk Ceza Hukuku’ndaki 12 yaş altındaki çocuklara ceza verilmemesi durumuyla çelişiyor. Umarım bu mevzuya ilgili bir değişiklik yapılabilir. Zira çocukların topluma kazandırılması ve çocuğun yüksek faydası temel olan” tabirlerini kullandı.

RİSKLİ DAVRANIŞLAR SONRADAN DA ÖĞRENİLEBİLİYOR

Çocukların riskli davranışlarda bulunabildiğini söz eden Doç. Dr. Mertoğlu, “Yapılan çalışmalarda çocukların nörolojik gelişimleriyle düşük endişe seviyesi ortasında bir bağlantı görülmüş. Bu da riskli davranışları arttırıyor. Ayrıyeten bu riskli davranışlar, öbür öğrencilerden tarafından da görülüp, öğrenilebiliyor.” açıklamasını yaptı.

Çocukları sisteme kazandıracak, onların eğitimlerini sürdürebilecek tedbirlerin alınması gerektiğini aktaran Mertoğlu, yetişkinlerdeki ceza sorumluluğunun da konuşulacağını belirterek “Şiddet ve hata içeren davranışların nörobiyolojik ve genetik nedenlerine bağlı durumlarda ceza sorumluluğu nasıl pahalandırılacak? Benim çalışmam çocuk ve ergenlerle ilgili. Dileğimiz çocukların ve ergenlerin, ergenliği bitimine kadar ve beyindeki gelişim sürecinin tamamlanmasına kadar onlara takviye olabilmek ve topluma kazandırmak. Okuldaki riskli davranışlara karşı tedbirler almak.” sözlerini kullandı.

Konuşmasında kuralların öğrencilerle paylaşılması gerekliliğine değinen Mertoğlu, yalnızca öğrencilerle değil velilerle de kuralların paylaşılmasının ehemmiyetini belirtti. Broşürler ile bilgilendirme yapılabileceğine işaret eden Mertoğlu, çocukların yaptıkları hatanın ceza gerektirdiğini bilmeme durumunun olduğunu aktardı. 2007- 2012 yılları ortasında liselerle ilgili işlenen disiplin hatalarıyla ilgili yaptığı araştırmaya atıfta bulunan Doç. Dr. Mertoğlu, “O dönemde okuldan uzaklaştırma, okul değiştirme, kınama cezaları epeyce fazlaydı. Bizim emelimiz cezadan çok, çocukları eğitim sisteminden uzaklaştırmadan onlara dayanak olmak. Bu hususta okulun rehberlik servisleri çok değerli bir rol oynuyor. O dönemki araştırma sonuçları ile bugün durum nedir bir karşılaştırma yapılabilir” dedi.

ŞİDDET NÖROBİYOLOJİK SORUN İLE İLİŞKİLİ

Konuşmacılar ortasında yer alan Psikiyatrist ve Almanya Bremen Eyaleti Eksperi Dr. Ute Franz, çocuklarla ilgili araştırmalarda nörobiyolojik sorun olması durumuna dikkat çekerek “Çocuklarla ilgili araştırmalarda şiddet uygulayan ve uygulamayanlar başka olarak araştırılmalı. Çocuğun nörobiyolojik sorunu olması demek, otomatik olarak şiddete meyilli manasına gelmiyor.” ifadelerini kullandı.

Ailelere tavsiyede bulun Franz, gençlerde şiddete yönelik bir belirti varsa toplumsal müracaat merkezlerine, tabiplere ve psikiyatristlere başvurulması gerektiğini belirterek “Veliler her vakit çocuklarındaki durumları fark etmeyebiliyor. Birtakım durumlarda öğretmenleri fark ediyor; bu nedenle velilerin ve öğretmenlerin birlikte çalışmaları ve teşhisin erken konulması çok önemli” şeklinde konuştu.

İKÜ Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Bahri Öztürk ise Ulusal Eğitim Bakanlığı’yla birlikte okulda şiddetin önlenmesine yönelik bilimsel çalışmaları başlatalı 10 yıl olduğunu belirterek  “Şimdi de milletlerarası akademinin kurulması ile bahse milletlerarası bir boyut kazandırdık. Ben eminim ki şiddetin nedenlerinin kalıtsal mı olduğunu, sonradan mı öğrenildiği yoksa her ikisi birden mi olduğunun bilimsel izahını yapıyor olacağız.” kelamlarını kullandı.

Yer ve popülasyon değiştikçe araştırma sonuçlarının değiştiğine dikkat çeken Öztürk, “Onun için biz yapacağımız araştırmalarda muhakkak pilot bölgeler seçiyoruz. İnşallah bu mevzuyu önemli bir noktaya getireceğiz, kararlıyız” açıklamasını yaptı.