Uluslararası Adalet Divanından yapılan yazılı açıklamada, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Mukavelesi çerçevesinde İsrail’e açtığı davaya Libya’nın da katılma talebinde bulunduğu bildirildi.

Açıklamada, Libya’nın müdahillik talebinin üçüncü devletlere “uyuşmazlık konusu mukavelenin yorumuna ait beyanda bulunma hedefiyle müdahil olma hakkı veren” Divan Statüsü’nün 63. Maddesi’ne dayandığı belirtildi.

Libya’nın müracaatının münasebeti olarak “İsrail’in aksiyon ve ihmallerinin, Gazze’deki Filistinlileri ulusal, ırksal ve etnik kümenin bir modülü olarak yok etmek için gerekli özel kastla işlendiklerinden soykırım niteliği taşıması” gösterildi.

Açıklamada, Libya’nın, “İsrail’in devlet organları, temsilcileri, denetimi yahut tesiri altında hareket eden öbür kişi ve kuruluşlar aracılığıyla Soykırım Mukavelesi kapsamındaki yükümlülüklerini ihlal ettiğine inandığı” belirtildi.

Daha evvel Nikaragua’nın Divan Kuralı’nın 62. Unsuru, Kolombiya’nın 63. unsuru uyarınca müdahillik talebinde bulunduğu açılanmıştı.

Divan, İç Tüzüğü’nün 83. Unsuru uyarınca Güney Afrika ve İsrail’i, Kolombiya’nın müdahale beyanına ait yazılı görüşlerini sunmaya davet etmişti.

– 63. unsur kapsamında müdahillik

Divan, Ukrayna-Rusya ortasındaki soykırım davasında 63. unsur kapsamında “müdahillik” başvurusu yapan 33 devletten ABD hariç 32’sinin başvurusunu kabul etmişti.

Divan, Gambiya-Myanmar ortasındaki emsal davada da 63. unsur kapsamında “müdahillik” talep eden 7 devletin talebi üzerindeki incelemesini sürdürüyor.

– İsrail aleyhine açılan soykırım davası

Güney Afrika Cumhuriyeti, 29 Aralık 2023’te 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Mukavelesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle İsrail aleyhine Memleketler arası Adalet Divanında dava açtı.

Güney Afrika, Gazze’deki durumun aciliyet teşkil etmesi sebebiyle UAD’den ihtiyati önlemlere hükmetmesini istedi ve önlem talebine ait duruşmalar 11-12 Ocak’ta Lahey’deki Barış Sarayı’nda yapıldı.

Divan, 26 Ocak’ta açıkladığı önlem kararlarında, İsrail’in Soykırım Mukavelesi’nin 2. unsurunda tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm tedbirleri almasına, İsrail ordusunun Soykırım Mukavelesi’nin 2. unsurundaki fiilleri işlemesini engelleyecek tedbirleri acilen almasına, Gazze’deki Filistinlilere yönelik soykırım daveti yapanları önlemek, engellemek ve cezalandırmak için gereken tüm adımları atmasına, Gazze’deki Filistinlilerin karşılaştığı olumsuz ömür şartlarını ortadan kaldırmak için gereksinim duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve tesirli tedbirleri almasına, Gazze’deki Filistinlilere karşı Soykırım Mukavelesi’nin ihlalini gösteren kanıtların yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için tesirli önlemler almasına, kararın yürürlüğe girmesinden itibaren 1 ayda alınan tüm önlemler hakkında Mahkemeye bir rapor sunmasına hükmetti.

Divan, Güney Afrika’nın 6 Mart’ta yaptığı ek önlem talebi üzerine 28 Martta açıkladığı ek önlem kararında, İsrail’den Gazze’ye hemen muhtaçlık duyulan insani yardımların ulaştırılmasını sağlamasını, Filistinlilerin haklarını ihlal etmemesi gerektiğini ve ek önlemlere ait aldığı tedbirleri 1 ay içerisinde Mahkemeye bir rapor sunmasına hükmetti.