Kripto varlıklara ait düzenlemeleri içeren kanun teklifi, bu alandaki dünya uygulamalarının incelenmesinin akabinde hazırlandı. Üzerinde uzun müddettir çalışılan teklif, kripto varlıklara, kripto varlık hizmet sağlayıcılarına ait kararların yanı sıra müşterilerin risklere karşı korunmasına yönelik düzenlemeler içeriyor.

AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, kripto varlıklara ait kanun teklifiyle ilgili 10 soru ve cevapları şöyle:

1- Kripto varlıklarla ilgili yasal altyapı hangi kanunda oluşturulacak?

Kripto varlıklara ait düzenlemeler Sermaye Piyasası Kanunu’nda yer alacak. Teklifle, bu kanuna kripto varlıklara ait tanımlar eklenecek.

Kanun teklifi, 30 Mayıs Perşembe günü Plan ve Bütçe Kurulunda görüşülecek. Komite sürecinin akabinde teklif, TBMM Genel Konseyinde ele alınacak. Genel Konseyde kabul edilmesi halinde teklif kanunlaşacak ve Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girecek.

2- Kripto varlık hizmet sağlayıcılar nasıl faaliyet gösterecek?

Kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Sermaye Piyasası Konseyi’nden (SPK) müsaade alınması mecburî olacak. Ayrıyeten kripto varlık hizmet sağlayıcıların kuruluşlarına, faaliyete başlamalarına SPK tarafından müsaade verilebilmesi için bilgi sistemleri ve teknolojik altyapıları mevzularında TÜBİTAK’ın belirleyeceği kriterlere uygunluk aranacak.

Kripto varlıklara yönelik yatırım danışmanlığı ve portföy yöneticiliği yapılmasına ait yol ve asıllar da SPK tarafından belirlenecek.

3- Fiyatlar nasıl oluşacak?

Platformlarda fiyatlar serbestçe oluşacak. Platformlar süreçlerin muteber, şeffaf, aktif, istikrarlı, adil, dürüst ve rekabetçi bir biçimde gerçekleşmesinin sağlanması, piyasa bozucu nitelikte aksiyon ve süreçlerin tespit edilmesi, önlenmesi ve tekrarlanmaması emeliyle buyruk ve süreç asıllarını belirleyecek, bünyelerinde gerekli nezaret sistemini kuracak ve her türlü önleyici önlemleri alacak.

4- Cüzdan ve fonlara ait kayıtlarda hangi asıllar aranacak?

Müşterilerin kripto varlık transferlerinin gerçekleştirildiği cüzdanlara ve fon transferlerinin gerçekleştirildiği hesaplara ait kayıtlar kripto varlık hizmet sağlayıcılar tarafından inançlı, erişilebilir ve takip edilebilir biçimde tutulacak. Tüm süreç kayıtlarının bütünlüğü, doğruluğu ve kapalılığı sağlanacak. Müşterilerin kripto varlık transfer süreçlerinde, SPK ve Mali Suçları Araştırma Kurulu Başkanlığı tarafından yapılan düzenlemelere uyulacak.

5- Müşterilerin kripto varlıkları ve nakitlerle ilgili düzenlemeler neler olacak?

Platformların müşterilerine ilişkin kripto varlıkları, müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurulması temel olacak. Müşterilerin kendi cüzdanlarında bulundurmayı tercih etmedikleri kripto varlıklara ait saklama hizmetinin, Şura tarafından yapılacak düzenleme uyarınca yetkilendirilmiş ve Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafından uygun görülen bankalarca yahut Konseyce kripto varlık saklama hizmeti sunma konusunda yetkilendirilmiş kuruluşlarca sunulması ve müşterilere ilişkin nakitlerin bankalarda tutulması mecburî olacak.

6- Yükümlülüklerin yerine getirilememesinden kim sorumlu olacak?

Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının hukuka karşıt faaliyetleri ile nakit ödeme yahut kripto varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememesinden kaynaklanan ziyanlardan kripto varlık hizmet sağlayıcıları sorumlu olacak. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, bilişim sistemlerinin işletilmesi, her türlü siber hücum, bilgi güvenliği ihlalleri üzere fiillerden yahut işçinin her türlü davranışından kaynaklanan kripto varlık kayıplarından Türk Borçlar Kanunu’nun ilgili kararı kapsamında sorumlu olacak.

7- Kripto varlıklara el konulabilecek mi?

Müşterilerin nakit ve kripto varlıkları, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının borçları nedeniyle, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mal varlığı ise müşterilerin borçları nedeniyle kamu alacakları için olsa dahi haczedilemeyecek, rehnedilemeyecek, iflas masasına dahil edilemeyecek ve üzerlerine ihtiyati önlem konulamayacak.

Müşterilere ilişkin nakit ve kripto varlıklara ait önlem, haciz ve gibisi her türlü idari ve isimli talepler kripto varlık hizmet sağlayıcıları tarafından yerine getirilecek. Müşterilere ilişkin nakit ve kripto varlıklara isimli makamlarca el konulması halinde, el konulan varlıkların Konseyce yetkilendirilmiş saklama hizmeti sağlayan kuruluşlar nezdinde oluşturulan cüzdanlarda koruması için gerekli tüm süreçler isimli makamlarca tesis edilecek.

8 – Müsaadesiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyetinde hangi cezalar verilecek?

İzin almaksızın kripto varlık hizmet sağlayıcısı olarak faaliyet yürüttüğü tespit edilen gerçek şahıslar ve hukukî şahısların yetkilileri 3 yıldan 5 yıla kadar mahpus ve 5 bin günden 10 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak.

Kripto varlık hizmet sağlayıcı vazifesi nedeniyle kendisine tevdi edilen yahut müdafaa, saklama ve nezaretiyle yükümlü olduğu para yahut para yerine geçen evrak yahut senetleri, başka malları yahut kripto varlıkları kendisinin ya da diğerinin zimmetine geçiren kripto varlık hizmet sağlayıcı yönetim kurulu lider ve üyeleri ile öbür mensupları, 8 yıldan 14 yıla kadar mahpus ve 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacaklar; kripto varlık hizmet sağlayıcının ziyanını tazmin edecekler.

Suçun, zimmetin açığa çıkmamasını sağlamaya yönelik hileli davranışlarla işlenmesi halinde faile 14 yıldan 20 yıla kadar mahpus ve 20 bin güne kadar isimli para cezası verilecek. Fakat, isimli para cezasının ölçüsü kripto varlık hizmet sağlayıcının ve müşterilerinin uğradığı zararın 3 katından az olamayacak.

9- Kripto varlık platformlarından vergi ya da hizmet bedeli alınacak mı?

Düzenlemeyle vergilendirme getirilmiyor. Her yıl hizmet bedeli olarak platformların bir evvelki yılki faiz gelirleri hariç tüm gelirlerinin yüzde biri SPK, yüzde biri de TÜBİTAK bütçesine ilgili yılın mayıs ayı sonuna kadar ödenip gelir kaydedilecek.

10- Kanunun yürürlüğe girmesi halinde kripto varlık hizmet sağlayıcılar neler yapacak, hangi süreçler uygulamaya alınacak?

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte kripto varlık hizmet sağlayıcılığı faaliyeti yürütenler, yürürlük tarihinden itibaren bir ay içinde, Konseyce belirlenecek evraklarla Konseye müracaatta bulunarak, ikincil düzenlemelerde öngörülecek koşulları sağlayarak faaliyet müsaadesi almak üzere gerekli müracaatları yapacaklarına yahut müşteri hak ve menfaatlerini ziyana uğratmadan üç ay içerisinde tasfiye kararı alacaklarına ve tasfiye sürecinde yeni müşteri kabul etmeyeceklerine dair bir beyan sunmak zorunda olacak.

Kanunun yürürlüğü sonrasında faaliyete başlamak isteyenler, faaliyetlerine başlamadan evvel Konseye müracaatta bulunarak ikincil düzenlemelerde öngörülecek koşulları sağlayarak faaliyet müsaadesi almak üzere gerekli müracaatları yapacaklarını beyan edecek.

Tasfiyeye gitmeyi tercih eden ya da belirlenen mühlet içerisinde Heyete müracaat yapmayan kuruluşlarda hesapları bulunan müşterilerin transfer taleplerinin yerine getirilmemesi müsaadesiz hizmet sağlayıcılığı faaliyeti kabahatini oluşturacak.

Yurt dışında yerleşik kripto varlık hizmet sağlayıcılar, Türkiye’de yerleşik şahıslara yönelik faaliyetlerini kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içerisinde sonlandıracak.

Müşterilerin kripto varlıkları nakde yahut nakdi kripto varlığa çevirebilmelerine ve kripto varlıkların transferinin gerçekleştirilmesine imkan veren Türkiye’de yerleşik ATM ve gibisi elektronik süreç aygıtlarının faaliyetleri, kanunun yürürlüğe girdiği tarihi takip eden üç ay içerisinde sonlandırılacak; faaliyetini sonlandırmayan ATM’ler mahallin en büyük mülki yönetim amirinin bildirimi üzerine iş yeri açma ve çalışma ruhsatlarına ait mevzuatta belirlenen yetkili yönetimler tarafından kapatılacak.