Avrupa Birliği’nde (AB), üye ülkelerden ortalarında Türkiye’nin de olduğu Birlik üyesi olmayan ülkelere yapılan atık ihracatının sıkı kontrol altına alınması amacı ile yeni bir düzenleme yürürlüğe giriyor.

Geçen yıl AB harici ülkelere 35 milyon ton çöp gönderildiğini duyuran AB Kurulu, 20 Mayıs Pazartesi günü yürürlüğe girecek yeni düzenlemenin gayesinin, “Çöplerin akıbetinin kontrolü konusunda AB’nin daha fazla sorumluluk üstlenmesini sağlamak” olduğu belirterek, 2004 yılından bu yana AB’nin, üçüncü ülkelere ihraç ettiği çöp ölçüsünün yüzde 72 oranında arttığını kaydetti.

Plastik satışına yasak geliyor

Yeni düzenleme ile birlikte, 2026 yılının Kasım ayından itibaren iki buçuk yıl boyunca, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü’ne (OECD) üye olmayan ülkelere plastik atık gönderme süreci yasaklanacak.

2027 yılının Mayıs ayından itibaren de, OECD üyesi olmayan ülkelere atık gönderme, yalnızca o ülkenin kendi talebi olması ve çöpün orada sürdürülebilir formda işleneceğinin kanıtlaması halinde mümkün olacak. AB üyesi ülkelerin çoğunluğunun içinde yer aldığı OECD’nin, Birlik üyesi olmayan ABD, Türkiye ve Meksika üzere üyeleri de bulunuyor.

Kaçak çöp ihracatıyla gayret güçlendirilecek

AB, 20 Mayıs’ta yürürlüğe giren düzenlemesiyle yasa dışı çöp ticaretiyle çabayı de sertleştirmeyi hedefliyor. Yeni düzenlemeye nazaran, yasa dışı yollardan çöp ticareti yapan hatalılara yönelik caydırıcı yaptırımlar uygulanmasını da mümkün hale geliyor.

Çöp ihracatına yönelik düzenleme, yeniden Pazartesi günü yürürlüğe girecek olan”iklime yönelik suçlar” düzenlemesini de tamamlayıcı karaktere sahip. O düzenlemede de, iklime ziyan veren en ağır kabahat hareketlerini tanımlayan liste yer alıyor. Kelam konusu düzenlemede örneğin, kimyasallara yönelik düzenlemelerin ihlali ile kaçak yoldan su kullanımını “ağır ihlaller” olarak niteleniyor ve yeni hatalar olarak tanımlanıyor.

AB, Birlik üyesi ülkelerin yürürlüğe giren düzenlemelerde tanımlanan yeni hata fiillerini kendi ulusal ceza kanunlarında yer alacak biçimde uyumlu hale getirmesi talep ediliyor.

AB’nin istaatistik kurumu Eurostat’ın datalarına nazaran AB’den en çok çöp ihracatı 2022’de 12,4 milyon ton ile Türkiye’ye yapıldı. Onu 3,5 milyon ton ile Hindistan ve 2 milyon ton ile İngiltere’ye yapılan çöp ihracatı izledi.

dpa / ETO,ET