Rus Çariçesi 2. Katerina’nın Kırım Tatar Türklerini yok etme siyasetiyle başlayan sürgünler, geleneksel olarak Sovyetler Birliği periyodunda artış gösterdi. Rusya da bu siyasetleri farklı tekniklerle sürdürdü.

Kırım’ın Osmanlı Devletinin denetiminden çıkmasıyla başlayan Kırım Tatar Türk halkının acısı hiç sona ermedi. Sürgün yaşayan Kırım Türklerinin birinci adresi Anadolu toprakları oldu. Rus Çarlığının baskısı nedeniyle pek çok Kırım Tatar Türkü Osmanlı Devletine sığındı.

İkinci Dünya Savaşı başladıktan bir mühlet sonra Kırım Yarımadası’nı kaybeden Sovyet Rusyası, Yarımada’yı Nazi Almanyası’ndan geri aldıktan sonra Kırım Tatar halkına baskı uygulamaya başladı.

Nazi Almanyası ile işbirliği suçlamasına maruz kalan Kırım Türkleri hakkında uydurulan bu münasebetlerle yeni bir sürgünün kapısı da aralandı.

Sovyetler Birliği önderi Josef Stalin, çıkardığı zımnî kararnameyle Kırım Tatarlarının Orta Asya’daki farklı bölgelere sürgün edilmesine karar verdi.

Stalin’in kararı, 18 Mayıs 1944’te gece yarısı yürürlüğe konuldu. Kararın akabinde 15 dakika içinde yataklarından kaldırılarak hayvanların taşındığı vagonlara doldurulan çoğunluğu yaşlı, çocuk ve bayanlardan oluşan 250 bin civarındaki Kırım Tatarı, 3 günde aç susuz Orta Asya’ya sürgün edildi.

İnsani olmayan şartlardaki vagonlarda sürgün edilenlerin yarısı, daha sürüldükleri bölgelere ulaşamadan hayatını kaybetti.

Stalin sonrası Ukrayna Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne armağan edilen Kırım, 2014’te Yarımada’yı yasa dışı ilhak eden Rusya’nın denetimine geçti.

Çariçe 2. Katerina’dan bu yana vatanlarında kalmak için gayret veren Kırım Tatar Türk halkının bugünkü lideri Mustafa Abdülcemil Kırımoğlu ve Kırım davasının pek çok önde gelen ismi, öz yurtlarından sürgün edilmiş durumda. Başta Kırımoğlu olmak üzere pek çok isme Rusya tarafından Kırım’a giriş yasağı konuldu.

Sadece isimler değil tıpkı vakitte Kırım Tatarlarının iradesini temsil eden Kırım Tatar Ulusal Meclisi de Rus mahkemesi tarafından “aşırıcı örgüt” sayıldı ve yarımadadaki faaliyetlerine son verildi.

Rusya’nın Yarımada’yı ilhakı sonrasında pek çok Kırım Tatarı yurdunu terk etmek durumunda kaldı.

1944 sürgününün acısını 80 yıldır hafızalarında tutan Kırım Tatarları, bugün hala öz yurtlarına dönmek ve topraklarını geri almak için çabaya devam ediyor.

Bu çabayı diplomatik olarak memleketler arası alanda sürdüren, Ukrayna’da yaşayan Kırım Tatarları, Rusya’nın Ukrayna’da başlattığı savaş nedeniyle zorluklar yaşıyor.

Rus ordusunun akınlarından endişelenen Ukrayna’daki pek çok Kırım Tatar Türkü, ülkelerini terk ederek yeniden Türkiye ve diğer ülkelerde yaşamak zorunda kaldı.