Havacılık Güvenliği Ağı (ASN) bilgilerine nazaran, çok sayıda ülkenin envanterinde bulunan F-35 savaş uçakları 2018’den bu yana 10 sefer kazaya karıştı.

ABD’li Lockheed Martin firması tarafından üretilen savaş uçağının geliştirilmesine 1995’te Müşterek Taarruz Uçağı programı kapsamında başlandı ve 26 yıl sonra tam kapasite üretime geçildi.

İşte F-35’in güvenilirliğini sarsan kazalar:

F-35B savaş uçağı 2016’da South Carolina eyaletinde bulunan Beaufort kentindeki Deniz Piyadeleri tesisinde teknik arıza nedeniyle alev alırken, birinci kayıtlara geçen F-35 kazası 2018’de yeniden South Carolina kıyılarında meydana geldi.

28 Eylül 2018

ABD ordusuna ilişkin F-35B savaş uçağı, eğitim uçuşu sırasında düştü.

South Carolina kıyılarında meydana gelen kazada, pilot fırlatma sistemiyle inançlı halde uçaktan çıkmayı başardı.

Kazanın, uçuş sırasında motor yakıt tüpünün patlamasına neden olan üretim kusurundan kaynaklandığı belirlendi.

9 Nisan 2019

Japon hava kuvvetlerine ilişkin F-35A savaş uçağı, Japonya’nın kuzeyinde Pasifik Okyanusu’na düştü.

Uçak, dört F-35A savaş uçağının katıldığı eğitim tatbikatı sırasında kayboldu.

Pilot kazada hayatını kaybetti, cesedine ise aylar sonra ulaşıldı.

19 Mayıs 2020

ABD Hava Kuvvetlerine ilişkin F-35, Florida eyaletindeki Eglin Hava Kuvvetleri Üssü’ne mecburî iniş yaptı.

Fırlatma sistemiyle inançlı halde uçaktan çıkan pilot hafif yaralandı.

Uçak devrildi, alev aldı ve kullanılamaz hale geldi. Yapılan soruşturma sonucunda kazanın sebebinin iniş sırasında denetimsiz sürat yapılması ve uçağın uçuş denetimindeki sorun olduğu tespit edildi.

29 Eylül 2020

ABD Deniz Piyadelerine ilişkin F-35 savaş uçağı, havadan havaya yakıt ikmali sırasında tankerle temas etti.

Pilot başarılı bir halde fırlatılırken, düşen uçak kullanılamaz hale geldi.

Tanker ise ABD’nin California eyaletinde yer alan Thermal bölgesi yakınlarındaki havuç tarlasına indi.

17 Kasım 2021

İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetlerine ilişkin F-35B uçağı, HMS Queen Elizabeth uçak gemisinden kalkış sırasında Akdeniz’e düştü.

Pilotun kendini inançlı halde fırlattığı ve daha sonra da kurtarıldığı kazada denize düşen savaş uçağı çıkarıldı.

4 Ocak 2022

Güney Kore Hava Kuvvetlerine ilişkin F-35A, South Chungcheong eyaletindeki hava üssüne acil iniş yaptı.

Acil inişin nedeni aviyonik teknolojilerle ilgili olduğu düşünülen iniş kadrosu arızası olarak kayıtlara geçti.

Söz konusu F-35A, Seosan Hava Üssü’ne inişi sırasında kartala çarptı.

Ağır hasar alan uçak, onarılamaz olarak değerlendirildi ve envanterden kaldırıldı.

24 Ocak 2022

F-35 savaş uçağı ihtilaflı Güney Çin Denizi’ndeki USS Carl Vinson uçak gemisine iniş yaparken kaza yaptı.

Pilot fırlatma sistemiyle inançlı biçimde uçaktan çıkmayı başardı lakin uçak, geminin güvertesinin kenarına çarptı, güverte boyunca kaydı ve akabinde denize düştü.

Dönemin ABD 7. Filo Kumandanı Koramiral Karl Thomas’ın “pilot yanılgısı sonucu” olduğunu söylediği kazada 7 denizci yaralandı.

19 Ekim 2022

F-35 savaş uçağı ABD’nin Utah eyaletindeki Hill Hava Kuvvetleri Üssü’ne iniş için son yaklaşma hareketi sırasında düştü.

Pilot, kendini fırlatarak kazayı hafif sıyrıklarla atlatırken, uçak kullanılamaz hale geldi.

Soruşturmaların akabinde pilotun, hava bilgi sistemindeki kusurlar nedeniyle uçağın inişten çabucak evvel denetimini kaybettiği ve yine denetimi sağlama bahtı olmadığı belirlendi.

17 Eylül 2023

ABD Deniz Piyadelerine ilişkin F-35 savaş uçağı ABD’nin South Carolina eyaletinde düştü.

Kaza, Kuzey Charleston kentindeki Beaufort Deniz Hava İstasyonu’nda meydana geldi.

Pilot, F-35’i otopilot moduna geçirdikten sonra uçaktan fırlamayı başardı ve hayatta kaldı.

29 Mayıs 2024

Lockheed Martin üretimi F-35 savaş uçağı New Mexico eyaletinin Albuquerque kentindeki Milletlerarası Sunport Havalimanı’na yakın bir yerde düştü.

Savaş uçağı, havaalanı yakınlarındaki 21 numaralı pistten kalktıktan sonra düştü ve pilot uçak düşmeden inançlı halde fırlatıldı. Pilot daha sonra önemli yaralanmalar nedeniyle hastaneye kaldırıldı ve durumunun stabil olduğu bildirildi.

Bu olay, F-35’lerin güvenliğine ait kaygıları yine gündeme getirdi.

F-35’TE GÜVENİLİRLİK VE BAKIM PROBLEMLERİ PATLAK VERDİ

ABD Operasyonel Test ve Değerlendirme Müdürlüğü tarafından yayınlanan yıllık rapora nazaran, F-35 Lockheed Martin savaş uçakları 2023’te güvenilirlik, bakım ve kullanılabilirlik bahislerinde kimi zorluklarla karşılaştı ve hedeflenen yüzde 65’lik vazifeye hazır olma oranının altında kalarak yalnızca yüzde 51 performans gösterdi.

Ocak ayı sonunda yayınlanan raporda, F-35’in Operasyonel İhtiyaçlar Dokümanı’nda belirtilen güvenilirlik ve idame edilebilirlik kriterlerinin altında kalmaya devam ettiği belirtildi.

Benzer biçimde, nisanda yayınlanan ABD Hükümeti Hesap Verebilirlik Ofisi raporuna nazaran, “F-35 filosunu ayakta tutmanın maliyeti artmaya devam ediyor, (maliyet) 2018‘de 1,1 trilyon dolardan 2023’te 1,58 trilyon dolara yükseldi” tabiri yer aldı.

Raporda, ABD Savunma Bakanlığının “kısmen uçağın güvenilirlik sıkıntıları nedeniyle F-35’i başlangıçta varsayım edilenden daha az uçurmayı planladığı” belirtilirken “F-35’in misyonunu yerine getirme kabiliyeti de son 5 yılda düşüş eğilimine girmiştir.” değerlendirmesine yer verildi.

TEMEL KOTİL ‘KAAN F-35’TEN DAHA ÜSTÜN TEKNOLOJİ’ DEMİŞTİ

Türkiye’nin yerli ve ulusal birinci beşinci kuşak savaş uçağı KAAN’da kullanılacak teknolojiyi seçerken ‘F-22 ve F-35’ten daha üst teknolojiyi seçtik’ diyen TUSAŞ Genel Müdürü Temel Kotil, Eurofıghter, F-16, Rafael uçaklarının KAAN’dan daha alt teknolojiye sahip olduğunu söylemişti.