Belçika’daki UCLouvain Üniversitesi’ne bağlı Afet Epidemiyolojisi Araştırma Merkezi’nin (CRED) Acil Durum Olayları Veritabanı’na (EM-DAT) nazaran 1990-1950 ortası yılda ortalama 4 kuraklık, 2 çok sıcak hava durumu, 3,5 çok hava olayı, 2 sel, 1 de orman yangını meydana geldi.

Bu sayılar 1951-2000 ortası artmaya başladı ve kuraklık 17’ye, çok sıcak hava durumu 5’e, çok hava olayı 42,54’e, sel 40,6’ya, orman yangını sayısı ise 6’ya yükseldi.

İklim değişikliğinin tesirini ağır biçimde göstermeye başladığı 2000’li yıllarda ise sayılarda daha büyük artışlar gözlendi. Buna nazaran 2000-2023 ortası yılda ortalama 26 kuraklık, 21,65 çok sıcak hava durumu, 106 çok hava olayı, 171 sel, 12 orman yangını yaşandı.

İklim değişikliği tesiriyle sayıları ve şiddeti artan çok hava olayları ekonomik açıdan büyük kayıplara neden olurken risklere karşı sigorta kesiminin ehemmiyeti de her geçen daha fazla artıyor.

METEOROLOJİK AFETLERİN FATURASI

AA muhabirine değerlendirmelerde bulunan İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mikdat Kadıoğlu, iklim değişikliğinin, çok hava olaylarına neden olan hidrolojik, klimatolojik ve meteorolojik tehlikelerin sıklık, kuvvet ve müddetlerini artırdığını, bunun da afetleri etkilediğini belirtti.

Doğa kaynaklı afetler ortasında iklimsel, meteorolojik ve hidrolojik afetlerin sayısının süratle arttığına dikkati çeken Kadıoğlu, “Bu tehlikelere şayet insan yahut insan yapısı bir şey maruz kalırsa ve maruz kalanlar bundan olumsuz etkilenirse afet oluşur. İklim değişikliği yalnızca tehlikenin büyüklüğünü etkiliyor, gerisi büsbütün insanın yerdeki yerleşimiyle ilgili.” diye konuştu.

Aşırı nüfus artışı ve çarpık kentleşmeden ötürü dünyada ve Türkiye’de hidrometeorolojik afetlerin sayısının ve iklimle alakalı ekstrem olayların sosyoekonomik tesirlerinin süratle arttığına değinen Kadıoğlu, iklimle bağlantılı afetlerden ötürü ekonomik kayıpların da katlanarak çoğaldığını söyledi.

Prof. Dr. Kadıoğlu, “1990’larda afetlerden ötürü global ekonomik kayıpların toplamı 10 yılda 608 milyar dolardan fazla oldu. 21. yüzyılda meteorolojik afetlerden ötürü yaşanacak kayıpların değerli ölçüde artması, 2050’ye kadar da yıllık 300 milyar dolara ulaşması bekleniyor.” dedi.

“SİGORTA ŞİRKETLERİ İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ RİSKLERİNE UYGUN ESERLER GELİŞTİRİYOR”

İklimle bağlı afetlerden ötürü katlanan ekonomik kayıplarda en yüksek hissesi sigorta bölümünün aldığını, bu nedenle iklim değişikliğinin tesirlerine karşı sigortanın giderek daha değerli hale geldiğini söz eden Kadıoğlu, çok hava olayları, sel, fırtına ve yangın üzere tabiat kaynaklı afetlerin sıklığı ve şiddetindeki artışın sigorta dalını direkt etkilediğini bildirdi.

Sigorta şirketlerinin, değişen iklim şartlarına ahenk sağlayarak yenilikçi tahliller geliştirmesi ve riskleri daha aktif bir halde yönetmesinin, hem dalın sürdürülebilirliği hem de toplumun genel refahı açısından büyük kıymet taşıdığını vurgulayan Kadıoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Risklerin artması, yeni eser ve hizmetler, yenilikçi yaklaşımlar, kamu-özel iştirakleri, yasal ve düzenleyici çerçeve, farkındalık ve eğitim bahisleri iklim değişikliğinin tesirlerine karşı sigorta ile ilgili değerli noktalar. İklim değişikliği, sigortalanabilir risklerin artmasına neden oluyor. Bilhassa sel, fırtına, yangın üzere doğal afetlerin sayısındaki artış sonucu, sigorta şirketleri daha yüksek tazminatlarla karşı karşıya kalıyor. Bu durum, sigorta primlerinin yükselmesine ve birtakım bölgelerde sigorta teminatlarının kısıtlanmasına yol açabilir.”

Sigorta şirketlerinin, iklim değişikliği risklerini yönetebilmek için yeni eserler ve hizmetler geliştirdiğinden, hava durumu sigortaları, mahsul sigortaları ve afet sigortaları üzere özel sigorta tipleri sunduklarından bahseden Kadıoğlu, bu cins sigortaların, bilhassa tarım dalı üzere iklim değişikliğinden direkt etkilenen kesimler için değerli olduğunun altını çizdi.

Bazı ülkelerin, iklim değişikliğinin sigorta kesimine tesirlerini azaltmak için kamu ile özel bölüm iştirakleri oluşturduğunu anlatan Kadıoğlu, “Bu iştirakler, afetlere karşı finansal müdafaa sağlamak ve sigorta maliyetlerini dengelemek emeliyle risk paylaşımı yapıyor. İklim değişikliğine karşı sigorta bölümünün daha âlâ hazırlanabilmesi için yasal ve düzenleyici çerçeveler de geliştiriliyor. Hükümetler ve memleketler arası kuruluşlar, sigorta bölümünü iklim risklerine karşı daha sağlam hale getirebilmek için çeşitli siyasetler ve düzenlemeler tabirlerini kullandı.

“DASK, ASK OLSUN” ÖNERİSİ

Sigorta kesiminde, iklim değişikliği ve buna bağlı riskler konusunda farkındalığın artırılmasının kıymetini işaret eden Kadıoğlu, sigorta şirketlerinin, müşterilerini iklim riskleri ve bu risklere karşı nasıl korunabilecekleri hakkında bilgilendirmek için çalışmalar yaptıklarını aktardı.

Doğal Afet Sigortalar Kurumu’nun (DASK) şu an daha çok zelzele sigortası olarak bilinip uygulandığını hatırlatan Kadıoğlu, DASK’ın sel üzere afetleri de kapsaması için çalışmalar bulunduğunu lakin bunların kâfi olmadığı yorumunu yaptı.

Kadıoğlu, “DASK bence kısaca ‘ASK’ yani ‘Afet Sigorta Kurumu’ haline dönüştürülerek, tabiat, teknolojik ve insan kaynaklı tüm afetleri kapsamalıdır. Bilhassa global iklim değişikliğinin yüzümüze vurduğu çarpık kentleşme sonucu artan meteorolojik, hidrolojik ve klimatolojik afetler, ayrım yapılmaksızın tümüyle sigorta kapsamına alınmalıdır. Global iklim değişikliğini bu kadar çok konuştuğumuz bugünlerde hava ve su ile ilgili afetleri sigorta kapsamına yanlışsız bir halde almamak olmaz.” değerlendirmesini yaptı.