Teşrik tekbiri ne vakit başlar ve ne vakit biter? soruları Kurban Bayramı’nın gelmesiyle gündemde. İslam alemi için büyük bir ehemmiyete sahip olan Kurban Bayramı 16 Haziran Pazar günü idrak edilmeye başlanırken Teşrik tekbiri nedir, ne vakit başlar? Arefe günü teşrik tekbiri kaç kere getirilir? Kurban tekbiri nasıl yapılır, kaç kere okunur? Teşrik tekbiri kazası olur mu? Diyanet 2024 soruları da bu sebeple merak edilip araştırılıyor. İslam’ın 5 koşulundan birisi olan kurban ibadetinin yerine getirildiği Kurban Bayramı kapsamında yapılan ibadetlerin bedeli büyük ehemmiyet taşıyor. Diyanet, teşrik tekbirleri ile ilgili dini kararları paylaştı. İşte ayrıntılar…

Teşrik tekbiri nedir, ne vakit başlar? Arefe günü teşrik tekbiri kaç kez getirilir? Kurban tekbiri nasıl yapılır, kaç kere okunur?

Teşrik, doğuya yanlışsız gitmek, parlamak, eti güneşe sermek demektir. Teşrik tekbiri, Kurban Bayramı günlerinde farz namazlardan sonra getirilen tekbirlerdir. Kurban Bayramının birinci gününe “yevm-i nahr”, öteki üç güne ise “eyyâmü’t-teşrîk (teşrîk günleri)” denir. Bayramdan bir gün evvelki güne de “arefe günü” denir.

Arefe günü sabah namazından itibaren bayramın dördüncü gününün ikindi namazına kadar, yirmi üç farz namazının gerisinden birer kere “Allahu ekber Allahu ekber, Lâ ilâhe illallahu vallahu ekber. Allahu ekber ve lillahi’l-hamd” diye tekbir getirilir ki, buna “teşrîk tekbiri” denir. Manası şöyledir: “Allah her şeyden büyüktür, Allah her şeyden uludur. Allah’tan öbür ilâh yoktur. O Allah her şeyden uludur, Allah her şeyden uludur. Hamd Allah’a mahsustur.” Tekbirlerin bu hali Hz. Ali ve Abdullah b. Mes’ûd (r. anhümâ)’ya dayanır.

Teşrîk tekbirlerinin başlangıcı Hz. İbrahim’in oğlu İsmail’i kurban etme olayına kadar uzanır. İbrahim (a.s), gördüğü sahih düş üzerine oğlunu Allah yolunda kurban etmeye karar verir. Kurban hazırlıkları sırasında Cebrail (a.s) gökten buna bedel olarak bir koç getirir. Dünya semasına ulaştığında Cebrail (a.s); “Allahu ekber, Allahu ekber” diyerek, tekbir getirir. İbrahim (a.s) bu sesi işitince başını gökyüzüne çevirir ve onun bir koçla geldiğini görünce; “Lâ ilâhe illâllahu vallahu ekber” diye karşılık verir. Bu tekbir ve tevhîd sözlerini işiten ve kurban edilmeyi bekleyen İsmail (a.s) da; “Allahu ekber velillâhi’l-hamd” der. Böylelikle kıyamet gününe kadar sürecek büyük bir sünnet başlatılmış olur [es-Saffât, 37/102, 107; İsmail hususu; el-Mavsılî, el-İhtiyar li Ta’lîli’l-Muhtar, Kahire (t.y), I, 87, 88].

Tekbirlerin yirmi üç vakit okunması Ebû Yusuf ile İmam Muhammed’e nazarandır. Fetvâ da buna nazaran verilmiştir. Ebû Hanîfe’ye nazaran, teşrîk tekbirleri arefe günü sabah vaktinden, bayramın birinci günü ikindi vaktine kadar olan sekiz vakit farz namazlarının gerisinden getirilir.

Teşrîk tekbirleri birçok fakihe nazaran vaciptir. Kimilerine nazaran ise sünnettir. Ebû Yusuf ile İmam Muhammed’e nazaran farz namazlarını kılmakla yükümlü olanlara bu tekbirler vaciptir. Bu mevzuda tek başına kılanla imama uyan, yolcu ile mukim, köylü ile kentli, erkekle bayan eşittir. Bu türlü teşrîk tekbirleri cemaatle de yalnız başına da eda edilir. Kaza da edilebilir. Erkekler tekbiri açıktan, bayanlar ise gizlice getirir. Vitir namazı ile bayram namazları sonunda tekbir getirilmez.

Ebû Hanîfe’ye nazaran, teşrîk tekbirlerinin vacip olması için yükümlünün hür, mukîm ve erkek olması ve farz namazın cemaatle kılınmış bulunması kuraldır. Bu yüzden yolcu, köle, bayan ve tek başına namaz kılana bu tekbirler vacip olmaz. Lakin bu sayılanlar imama uyarlarsa, cemaatle birlikte tekbir alırlar. Cuma ve bayram namazı kılınmayan küçük yerleşim merkezlerinde de teşrik tekbiri getirilmez ve cuma günü öğlen namazını cemaatle kılan özürlü kimselere de vacip olmaz.

Bir yılın teşrîk günlerinde kazaya kalan bir namaz, yeniden o yılın teşrik günlerinden birinde kaza edilse, sonunda teşrik tekbiri alınır, ancak öteki günlerde yahut diğer yılın teşrîk günlerinde kaza edilse, teşrîk tekbiri alınmaz.

Bir namazda sehiv secdesi, teşrîk tekbiri ve telbiye bir ortaya gelse, evvel sehiv secdesi yapılır, sonra tekbir alınır, daha sonra da telbiyede bulunulur.

Teşrik tekbirlerinin dini kararı nedir, bu tekbirleri kimler ne vakit getirir?

Hz. Peygamber’in (s.a.s.), kurban bayramının arefe günü sabah namazından başlayarak bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar, ikindi namazı da dâhil olmak üzere farzlardan sonra teşrik tekbirleri getirdiğine dair rivâyetler vardır. Bu prestijle Hanefîlerde tercih edilen görüşe nazaran arefe günü sabah namazından bayramın dördüncü günü ikindi namazına kadar 23 vakit, her farz namazın akabinde teşrik tekbiri getirmek, bayan erkek her Müslümana vaciptir. Teşrik günlerinde kazaya kalan namaz tıpkı günlerde kaza edilirken teşrik tekbirleri de getirilir. Teşrik günleri çıktıktan sonra kaza edilmeleri hâlinde ise tekbir getirilmez. Namaz kaza edilmedikçe tekbirler kaza edilmez (Serahsî, el-Mebsût, 2/43-44; İbnü’l-Hümâm, Fethü’l-kadîr, 2/80-82). Şâfiî mezhebine nazaran ise teşrik tekbirleri sünnettir.

eşrik tekbiri kazası olur mu?

Teşrik günlerinde kazaya kalan namaz tıpkı günlerde kaza edilirken teşrik tekbirleri de akabinde getirilir. Teşrik günleri çıktıktan sonra kaza edilmeleri hâlinde ise tekbir getirilmez. Namaz kaza edilmedikçe tekbirler kaza edilmez.