Dünya moda devlerinden Dior ve Armani’ye çocuk-kaçak personel çalıştırılması, personellerin 24 saat ve sıhhatsiz ortamlarda çalıştırılması, düşük maliyet-yüksek fiyat sebepleriyle İtalya’daki üretim operasyonlarına geçtiğimiz günlerde kayyum atandı.

BOMBA TESİRİ YARATTI

1.5 trilyon euro’luk pazarın en değerli markalarından olan Dior ve Armani hakkındaki argümanlar dalda bomba tesiri yarattı. Dior ve Armani için deri eserler yapan atölyelerin, yüksek kaliteli eserleri perakende fiyatlarının çok altında üretmek için düşük fiyatla yabancı iş gücü kullandığı ortaya çıktı. Armani soruşturması ise, İtalya’daki Çinli üreticilerin personel muhafaza maddelerini ihlal ettiğini ortaya çıkardı. Artık dünyada tüketiciler markalara yalnızca estetik ve eser manası yüklemiyor. Alışveriş yaptıkları markanın toplumsal ve dünya için üstlenmiş olduğu pahalara de fiyat veriyorlar. Hasebiyle o kıymetleri fiyatladıkları için markaların buna uygun davranması gerekiyor. Bölüm temsilcileri, şuurlu tüketicilerin binlerce euro’ya aldıkları eserlerin imal evresinde yaşanan aksiliklerin gözler önüne serilmesiyle markalardan uzaklaştıklarını ve satışların ansızın düşmeye başladığı söz ediliyor. Ayrıyeten markaların üretimde gözlerini yeni rotalara çevirebileceğini, en uygun rotalardan birinin de Türkiye olduğu belirtiliyor. Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Sinan Öncel, “Türkiye’de dünya devlerine fason üretim yapan imalatçılar var. Birebir vakitte Türkiye’deki taklit eser üreticileri de dünya devleriyle işbirliği yapmaya yönlendirilebilir. Hem ‘kayıt dışı ekonomi’ sisteme dahil edilir hem de taklit eser bölümünde çalışanlar işsiz kalmaz” diye konuştu.

TAŞERON OLABİLİRLER

Çanta, ayakkabı ve hazır giyside taklit eserler yapan üreticilerin yasal bir çizgi altına toplanıp, dünya devlerine üretim yapar hale getirilebileceğini söyleyen Öncel, taklit eser üreticilerine ağır cezaların gelmesi gerektiğini söyleyerek şu değerlendirmelerde bulundu: “Türkiye’de taklit eser üreten çok başarılı üreticiler var. Bu kadar düzgün taklit eser yapılacağına hepsi kayıt altına girsin ve kayıtlı olarak Dior’a, Armani’ye, dünya devlerine üretim yapsınlar. Dünyanın en lüks markalarının taşeron üreticiliğini yapabilirler. Bu türlü yeterli taklit yapan yetenekli üreticiler, oldukça epey yepyeni markaya da eser yapar. Ayrıyeten ülkemizde üretim yapacaklar için yatırım teşviki, vergi muafiyeti, arsa tahsisi ve sigorta indirimi üzere birçok teşvik bulunuyor.”

Dior ve Armani’nin başka farklı değerlendirilmemesi gerektiğini belirten Birleşmiş Markalar Derneği Başkanı Öncel, lüks ürün kategorisinde olan bu iki markanın üretim süreçlerinde; öbür markaların dikkat etmesi gereken ögelerden çok daha fazla ayrıntı olduğunu söyledi.

DENETİMLER ÇOK İYİ

Tüm markaların çalışanlarının haklarını gözetmek zorunda olduğunu vurgulayan Öncel, şöyle konuştu: “Türkiye’de üretim yaptıran yabancı markaların pek birçok toplumsal kontrollerini de yaptırıyor. Yurtdışında üretim yaptıran Türk markaların da kontrol sistemleri hayli güzel. Kayyum atanması, markaları daha dikkatli olmaya davet ediyor.”

BORSADA 30 MİLYAR EURO’LUK KAYIP

Modanın devleri İtalya’da gerçekleşen kayyum haberiyle sarsılırken, pay senedi piyasasında ise adeta bu operasyonun ayak seslerinin duyulduğu izlenimi doğdu. Dior’un mart ayı ortasında 832.5 euro pay fiyatı, 2 Temmuz’da 661.5 euro’ya geriledi. Bu süreçte yaşanan kayıp yüzde 20.5 oldu. Şirketin piyasa pahası de 150.1 milyar euro’dan 211.7 milyar euro’ya indi.